Czy możliwe jest zwolnienie z VAT dla konsultacji medycznych online?

Konsultacje medyczne online zyskały w ostatnich latach na popularności. Przedsiębiorcy mogą mieć wątpliwości, czy prawo do stosowania zwolnienia przedmiotowego z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług uzależnione jest od formy, w jakiej odbywa się konsultacja medyczna, a więc czy jest to konsultacja w formie stacjonarnej, online, czy przez telefon. Wyjaśniamy, czy możliwe jest zwolnienie z VAT dla konsultacji medycznych online!

Przedmiotowe zwolnienie z VAT

Na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują zwolnienie przedmiotowe z podatku VAT w odniesieniu do niektórych towarów i usług, jednak trzeba mieć na uwadze, że zastosowanie tego zwolnienia jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, jest możliwe wyłącznie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Kiedy konsultacje medyczne świadczone online są zwolnione z VAT?

W kontekście prawa do stosowania zwolnienia przedmiotowego z VAT konsultacji medycznych bez znaczenia jest, czy dana konsultacja medyczna odbywa się online, stacjonarnie, czy w formie teleporady. O zastosowaniu zwolnienia od podatku dla świadczonych usług nie może bowiem przesądzać rodzaj środków komunikacji, przy których wykorzystaniu dana usługa jest wykonywana. Istotny jest charakter i cel świadczonej usługi medycznej oraz to, jaki podmiot ją świadczy, a nie fakt jej świadczenia w formie online.

Zwolnienie z VAT konsultacji medycznych świadczonych online jest zatem możliwe na takich samych zasadach jak zwolnienie z podatku konsultacji medycznych odbywających się stacjonarnie czy przez telefon. Potwierdza to interpretacja indywidualna (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.122.2020.3.KS) z 29 maja 2020 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Fragment uzasadnienia interpretacji: „Wskazać przy tym należy, że istotny jest charakter i cel świadczonej usługi, a nie fakt jej świadczenia za pośrednictwem platformy internetowej. O zastosowaniu zwolnienia od podatku dla świadczonych usług nie może bowiem przesądzać rodzaj środków komunikacji, przy których wykorzystaniu dana usługa jest wykonywana. Platforma internetowa stanowi jedynie narzędzie, jakie można wykorzystać w celu świadczenia usługi mającej na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia pacjentów”.

Warunkiem zastosowania przedmiotowego zwolnienia z VAT konsultacji medycznych świadczonych online jest zatem spełnienie łącznie dwóch przesłanek, a mianowicie:

• przesłanki o charakterze przedmiotowym odnoszącej się do rodzaju i celu świadczonych usług, tj. muszą to być usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia;
• przesłanki o charakterze podmiotowym dotyczącej usługodawcy, który musi być podmiotem leczniczym bądź osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. Na mocy art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej osoba wykonująca zawód medyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Zwolnieniem z podatku VAT, o którym mowa w ww. art. 43 ust. 1 pkt 18 i pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług, objęte są zatem wyłącznie te usługi w zakresie opieki medycznej, które realizują cel związany z profilaktyką, zachowaniem, ratowaniem, przywracaniem i poprawą zdrowia. Oznacza to, że weryfikując prawo podatnika do zastosowania zwolnienia przedmiotowego z VAT w związku z art. 43 ust. 1 pkt 18 i pkt 19 ustawy o VAT, każdorazowo należy poddawać analizie, jaki cel przyświecał danej usłudze świadczonej na rzecz pacjenta. Nie w każdym przypadku działania podejmowane na rzecz pacjenta mają na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę jego zdrowia. Usługi, które tych celów nie realizują, nie mogą korzystać z tego zwolnienia.

Przykład 1.

Pani Mariola jest lekarzem internistą i prowadzi przychodnię lekarską. Lekarka wykonuje konsultacje internistyczne w formie online. Konsultacje te świadczone są wyłącznie wówczas, gdy nie ma konieczności lub życzenia pacjenta przeprowadzenia badania w placówce. Czy konsultacje medyczne świadczone online korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z VAT?

Tak, świadczone przez lekarzy konsultacje medyczne mające na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT niezależnie od tego, czy usługi świadczone są stacjonarnie, czy online.

Przykład 2.

Pani Kamila prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą nie jest podmiotem leczniczym ani żadną z osób wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Wykonała ona usługę konsultacji medycznej online służącą budowaniu odporności u kobiet. Czy tego rodzaju usługi korzystają ze zwolnienia z VAT?

Świadczenie takiej usługi nie korzysta ze zwolnienia od podatku, ponieważ nie została spełniona przesłanka o charakterze podmiotowym dotycząca usługodawcy, który musi być podmiotem leczniczym bądź osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.

Zwolnienie z VAT dla konsultacji medycznych online – interpretacja indywidualna

W interpretacji indywidualnej (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.128.2022.2.RG) z 28 kwietnia 2022 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej rozstrzygnął, czy podatnikowi przysługuje zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o VAT w zakresie świadczonych online usług konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny od 18 listopada 2020 roku. Działalność wnioskodawcy dotyczy świadczenia usług, których celem jest polepszenie stanu zdrowia klientów – wnioskodawca prowadzi konsultacje, terapie oraz udziela porad z zakresu psychotraumatologii. Usługi te są świadczone przez wnioskodawcę osobiście. Wnioskodawca nie zatrudnia w tym celu pracowników. Usługi świadczone są w formie online. Konsultacje, terapie oraz porady psychotraumatologiczne polegają na pomocy osobom w sytuacjach kryzysu psychicznego, doświadczającym następstw doświadczeń traumatycznych o różnorodnej etiopatogenezie (np. wypadek, działania wojenne, śmierć bliskiej osoby, choroba somatyczna zagrażająca życiu, bezdzietność, rozmaite formy przemocy), symptomatologii i konsekwencjach (np. epizod psychotyczny, depresja, próba samobójcza, uzależnienia, zaburzenia osobowości, wycofanie z pełnienia ról społecznych, bezdomność). Wnioskodawca nie jest podmiotem leczniczym.

Wnioskodawca jest specjalistą w swojej dziedzinie. Ukończył studia I stopnia na kierunku pedagogika, a następnie studia podyplomowe, przez 15 lat świadczył usługi w prywatnej firmie pedagogicznej, gdzie m.in. przeprowadzał konsultacje z zakresu problemów wychowawczych i rodzinnych o szerokim zakresie. Usługi konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii będą świadczone w ramach zawodu medycznego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. Zawód psychotraumatologa jest zawodem medycznym nieuregulowanym, nie można zatem podać odrębnych przepisów, na podstawie których są świadczone usługi. Usługi konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii świadczone przez wnioskodawczynię są usługami w zakresie opieki zdrowotnej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy usługi konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii świadczone przez niego korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust 1 pkt 19 lit c ustawy o podatku od towarów i usług.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy jest spełnienie łącznie 2 przesłanek:

• przesłanki o charakterze podmiotowym, odnoszącej się do usługodawcy, który musi być osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej;
• przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Niespełnienie przynajmniej 1 z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Pomimo że zawód „psychotraumatologa” nie został objęty unormowaniem odrębnych aktów prawnych, to jednak został uwzględniony w aktualnie obowiązujących przepisach, a tym samym osoba posiadająca wykształcenie w zakresie psychotraumatologii jest osobą uprawnioną do wykonywania określonych świadczeń zdrowotnych oraz osobą legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w dziedzinie medycyny. Jak zostało wskazane w opisie sprawy usługi konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii świadczone są w ramach zawodu medycznego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej oraz że są one usługami w zakresie opieki zdrowotnej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Dla ustalenia, czy dana usługa medyczna podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy, istotny jest charakter i cel świadczonej usługi. O zastosowaniu zwolnienia od podatku dla świadczonych usług nie może przesądzać rodzaj środków komunikacji, przy których wykorzystaniu dana usługa jest wykonywana. Internet stanowi jedynie narzędzie, jakie można wykorzystać w celu świadczenia usługi mającej na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia pacjentów. Zatem fakt, że usługi konsultacji, terapii oraz porady z zakresu psychotraumatologii świadczone są za pośrednictwem internetu, nie ma wpływu na możliwość zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy świadczonych usług.