Akcyza przy zakupie węgla - czy podlega zapłacie?

Kryzys energetyczny oraz wysokie ceny opału powodują, że coraz więcej przedsiębiorców poszukuje sposobów na obniżenie kosztów. W związku z polityką poszukiwania oszczędności w naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, czy przedsiębiorca kupujący węgiel w celu dalszej odsprzedaży będzie narażony na konieczność odprowadzenia z tego tytułu podatku akcyzowego. Sprawdź, czy akcyza przy zakupie węgla jest obowiązkowym zobowiązaniem podatkowym!

Akcyza przy zakupie węgla 

Węgiel jako wyrób akcyzowy podlega pod zakres przedmiotowy ustawy o podatku akcyzowym. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu w związku z wyrobami węglowymi został określony w art. 9a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, gdzie możemy przeczytać, że w przypadku wyrobów węglowych przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1. sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu;
2. nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego;
3. import wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego;
4. użycie wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy;
5. użycie wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego:
1. nabytych w ramach zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1, do celów innych niż zwolnione na podstawie tego przepisu, przy czym za takie użycie uznaje się również naruszenie warunków, o których mowa w art. 31a ust. 3, a także sprzedaż, eksport lub dostawę wewnątrzwspólnotową wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego zamiast użycia ich do celów, o których mowa w art. 31a ust. 1,
2. uzyskanych w sposób inny niż w drodze nabycia,
3. jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży wyrobów węglowych finalnemu nabywcy węglowemu, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony w należnej wysokości;
6. użycie lub sprzedaż wyrobów węglowych uzyskanych w drodze czynu zabronionego pod groźbą kary;
7. powstanie ubytków wyrobów węglowych.

Jeżeli zatem przedsiębiorca nie dokonuje importu czy wewnątrzwspólnotowego nabycia węgla, lecz kupuje węgiel na terenie kraju, to sam zakup nie jest czynnością objętą podatkiem akcyzowym.

Ustalenie statusu finalnego nabywcy

W kontekście przedstawionych przepisów istotne staje się ustalenie, kto jest finalnym nabywcą. Odpłatne zbycie węgla na rzecz finalnego nabywcy wygeneruje obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego.

Zgodnie z art. 2 pkt 23c ustawy finalny nabywca węglowy to podmiot, który:

• nabywa na terytorium kraju, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby węglowe, lub
• ma uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby węglowe

– niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym.

Natomiast w myśl art. 2 pkt 23a ustawy pośredniczący podmiot węglowy to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju:

• dokonujący sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, lub
• używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów nieobjętych zwolnieniem od akcyzy, lub
• używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów niepodlegających opodatkowaniu akcyzą

– który dokonał zgłoszenia rejestracyjnego zgodnie z art. 16.

Jeżeli zatem przedsiębiorca kupuje węgiel w celu dalszej odsprzedaży i ma status pośredniczącego podmiotu węglowego (w tym zakresie konieczne jest zgłoszenie rejestracyjne), to zakup nie podlega akcyzie. Nie podlega akcyzie również sprzedaż na terytorium kraju wyrobów węglowych na rzecz pośredniczącego podmiotu węglowego.

Co równie istotne, w myśl art. 9a ust. 4 ustawy w przypadku sprzedaży wyrobów węglowych sprzedawca jest obowiązany ustalić, czy sprzedaje te wyroby pośredniczącemu podmiotowi węglowemu, czy finalnemu nabywcy węglowemu.

Sprzedaż węgla z zapłaconą akcyzą

Koniecznie też należy zaznaczyć, że zgodnie z brzmieniem art. 9a ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, jeżeli w stosunku do wyrobów węglowych powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, to nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. 

Norma ta jest wyrazem zasady jednofazowości podatku akcyzowego.

Jeżeli zatem przedsiębiorca kupuje węgiel już z opłaconą akcyzą, to odsprzedaż na rzecz finalnego nabywcy nie spowoduje konieczność ponownej zapłaty akcyzy z tego tytułu.

Potwierdza to interpretacja Dyrektora IS w Warszawie z 17 lipca 2012 roku (nrIPPP3/443-458/12-2/JK). W piśmie tym możemy przeczytać, że skoro przedmiotowe wyroby węglowe zakupione zostaną z uwzględnionym podatkiem akcyzowym, to w związku z zakupem wyrobów węglowych z uwzględnionym podatkiem akcyzowym, a następnie ich sprzedażą nie będzie zobowiązany do rejestracji, poszerzenia zakresu swojego statusu podmiotu zużywającego na pośredniczący podmiot węglowy, a także prowadzenia ewidencji przedmiotowych wyrobów węglowych. 

Co ciekawe, aby zasada jednokrotności miała zastosowanie, wystarczające jest, że sprzedawca zadeklaruje akcyzę lub akcyza zostanie określona przez organ podatkowy w drodze decyzji. Aby kolejny podmiot w łańcuchu obrotu nie był zobowiązany do zapłaty akcyzy, nie jest konieczna faktyczna zapłata akcyzy przez sprzedawcę.

Przykład 1.

Przedsiębiorca z Polski zakupił od kontrahenta z kraju węgiel w celu dalszej odsprzedaży. Zakup miał miejsce z naliczoną akcyzą. Czy odsprzedaż węgla zakupionego z akcyzą podlega opodatkowaniu akcyzą?

W konsekwencji, nawet jeżeli przedsiębiorca dokona sprzedaży na rzecz finalnego nabywcy, to nie spowoduje to konieczności zapłaty akcyzy. Ponadto, jeżeli wystąpi podatek akcyzowy na jednym etapie obrotu, to nawet finalny nabywca może dokonać odsprzedaży bez podatku akcyzowego.

Przykład 2.

Przedsiębiorca niemający statusu pośredniczącego podmiotu węglowego zakupił węgiel. Sprzedawca dokonujący odpłatnego zbycia na rzecz finalnego nabywcy końcowego zadeklarował z tego tytułu podatek akcyzowy. Przedsiębiorca może następnie dalej odsprzedać węgiel kolejnemu podmiotowi bez akcyzy i nie stanie się z tego tytułu pośredniczącym podmiotem węglowym.

Podatek akcyzowy nie pojawia się w momencie zakupu węgla. Takie zobowiązanie podatkowe może powstać w momencie odpłatnego zbycia, przy czym kluczowe jest ustalenie, czy podmiot sprzedaje te wyroby pośredniczącemu podmiotowi węglowemu, czy finalnemu nabywcy węglowemu.