Opłata środowiskowa - kiedy trzeba ją uiścić?

Prowadząc działalność gospodarczą – i nie tylko – musimy pamiętać również o właściwym stosunku do naszego środowiska, które na co dzień podlega nadmiernej eksploatacji przez działania ludzi. Dbanie o przyrodę jest naszą powinnością wobec przyszłych pokoleń. W związku z tym niektórzy przedsiębiorcy zostali obarczeni obowiązkiem opłaty, jaką jest tzw. opłata środowiskowa. Oblicza się ją na podstawie oszacowanego zużycia środowiska i odpowiedniej stawki jednostkowej. Sprawdź, kiedy należy ją uiścić!

Opłata środowiskowa – ochrona środowiska a korzystanie z niego

Od czego jest opłacana opłata środowiskowa? Reguluje to art. 273 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, który wskazuje, że opłata środowiskowa dotyczy każdego podmiotu korzystającego ze środowiska. A poprzez korzystanie ze środowiska należy rozumieć:

• emisję na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (przy przydzielonym uprawnieniu do tej emisji),
• składowanie odpadów,
• wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza (np. przez samochody osobowe bądź ciężarowe).

Odprowadzana opłata środowiskowa na rzecz skarbu państwa ma co do zasady na celu polepszenie ochrony środowiska. Pod dokładną definicję pojęcia “ochrona środowiska” należy sięgnąć do ustawy Prawo ochrony środowiska. Według art. 3 ust. 13 przez ochronę środowiska rozumie się podjęcie lub zaniechanie działań umożliwiających zachowanie bądź przywrócenie równowagi w przyrodzie. Takimi działaniami są w szczególności:

• racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie jego zasobami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
• przeciwdziałanie zanieczyszczeniom,
• przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Kiedy konieczna jest opłata środowiskowa?

Co do zasady, opłata środowiskowa powinna być uiszczana przez przedsiębiorców, którzy w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej użytkują urządzenia, maszyny bądź pojazdy emitujące szkodliwe substancje dla otoczenia, czyli innymi słowy ingerują w stan środowiska w sposób niekorzystny.

Obowiązek regulacji opłaty środowiskowej mają głównie przedsiębiorcy oraz osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. Opłatę tę powinni również uiszczać:

• zagraniczni przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami posiadające osobowość prawną, np. szkoły, urzędy, instytucje państwowe itp.,
• osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami, które korzystają ze środowiska w zakresie, w jakim czynności te wymagają pozwolenia.

Opłata środowiskowa – jak ustalić jej wysokość?

Wysokość opłaty za korzystanie ze środowiska należy ustalać, opierając się na stawkach zawartych w obwieszczeniu Ministra Środowiska w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska za dany rok. Przedsiębiorca powinien samodzielnie naliczać wartość należności oraz wpłacać odpowiednią kwotę na konto wydziału środowiska właściwego urzędu marszałkowskiego, który ustala się na podstawie adresu siedziby zobowiązanego podmiotu gospodarczego.

Opłaty środowiskowe należy uiszczać raz do roku. Ostatecznym dniem zapłaty oraz przedstawienia zestawienia o zakresie wykorzystania środowiska oraz wysokości naliczonych opłat jest 31 marca za rok poprzedni.

Przykład 1.
Pani Marzena prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą użytkuje na potrzeby działalności ciągnik rolniczy. Jego rejestracji dokonała po 31 grudnia 2007 r. W 2017 roku zużyła 5000 litrów biodiesla. W związku z obowiązkiem wyliczenia opłaty środowiskowej za rok 2017 oraz sporządzeniem wykazu zawierającego informację o wykorzystaniu środowiska oraz należnych opłat, wychodzi z zapytaniem: w jaki sposób powinna ustalić wysokość opłaty środowiskowej?

Najpierw należy przeliczyć zużyte paliwo na megagramy:
5000 l x 0,84 kg/l = 4200 kg
4200 kg x 0,001 = 4,2 Mg
Następnym krokiem jest sprawdzenie stawki jednostkowej opłaty w obwieszczeniu Ministra Środowiska w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2018.

Po ustaleniu stawki należy przejść do obliczenia opłaty:
4,2 Mg x 14,33 zł / Mg ≈ 60,19 zł

Z obliczeń wynika, że opłata środowiskowa wyniosła 60,19 zł. Jako że jest niższa od 800 zł, to pani Marzena nie musi jej uiszczać.

Przykład 2.
Przedsiębiorca Antoni świadczy usługi transportowe. W związku z tym wykorzystuje w swojej działalności dwa samochody ciężarowe, które zostały zarejestrowane 17 września 2006 r. W 2017 roku dla każdego pojazdu zużył on następującą ilość paliwa:
pojazd 1 – 45 tys. litrów benzyny silnikowej,
pojazd 2 – 62 tys. litrów benzyny silnikowej.
Ile wyniesie opłata środowiskowa za rok 2017 oraz czy pan Antoni musi ją opłacić?

Aby obliczyć opłatę środowiskową, wyliczamy zużycie paliwa w megagramach dla:

pojazdu 1
45 000 l x 0,755 kg/l = 33 975 kg,
33 975 kg x 0,001 = 33,975 Mg
pojazdu 2
62 000 l x 0,755 kg/l = 46 810 kg,
46 810 kg x 0,001 = 46,81 Mg
Łączne zużycie paliwa wynosi 80,785 Mg.

Obliczamy opłatę środowiskową zgodnie z jednostkową stawką z obwieszczenia wynoszącą 14,53 zł.
80,785 Mg x 14,53 zł/Mg ≈ 1173,81 zł.
Opłata środowiskowa wynosi 1173,81 zł, więc pan Antoni zobowiązany jest w związku z przekroczeniem limitu 800 zł do jej wpłacenia na konto urzędu marszałkowskiego, któremu podlega.

Zwolnienie z opłaty środowiskowej

W kwestii obowiązku opłat za korzystanie ze środowiska istnieje pewien wyjątek. Ustawodawca przewidział bowiem zwolnienie, jeżeli w ciągu roku należność względem urzędu z tytułu opłaty środowiskowej nie przekroczy 800 zł. Co ważne, nieprzekroczenie wspomnianej kwoty nie zwalnia z obowiązku prowadzenia oraz dostarczania sprawozdania zawierającego dane na temat wykorzystania środowiska w danym roku do właściwego urzędu marszałkowskiego. Wzór ww. sprawozdania znajduje się w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.