Przekazanie majątku w formie darowizny innemu członkowi rodziny - najczęściej dzieciom, w formie spadku, choć nie tylko - wcale nie musi być trudne. Warto zorientować się, w jaki sposób dokonać takiej operacji, dzięki której podatnik może uniknąć nadmiernych kosztów podatkowych i przekonać się, czy darowizna przedsiębiorstwa jest korzystna podatkowo.
Kiedy mamy do czynienia z darowizną?
Dlaczego darowizna jest taka korzystna? Zgodnie z przepisami, tego typu operacja nie podlega w ogóle podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, natomiast należy opodatkować ją podatkiem od spadków i darowizn. Tutaj jednak istnieje kolejny wyjątek - wyłączone spod opłaty za nabycie rzeczy lub praw majątkowych są darowizny otrzymane od osób należących do I grupy podatkowej - tzn. od małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa oraz ojczyma lub macochy. Warunkiem zwolnienia z podatku jest zgłoszenie otrzymanej darowizny naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego - czyli, w tym przypadku, od dnia dokonania darowizny.
Jakich dokumentów wymaga darowizna przedsiębiorstwa?
Jeśli protokół przekazania darowizny zostanie sporządzony w formie aktu notarialnego - a taki właśnie dokument powinien zostać sporządzony - otrzymujący darowiznę zostaną zwolnieni z obowiązku informowania urzędu skarbowego, ponieważ dokona tego za nich notariusz.
Gdy darowizna przedsiębiorstwa dojdzie do skutku, oprócz wspomnianego powyżej aktu notarialnego, należy sporządzić protokół przekazania. W takim dokumencie należy wyszczególnić, jakie składniki majątkowe są przekazywane: środki trwałe wraz z wartością początkową i odpisami amortyzacyjnymi, wyposażenie i jego wartość początkowa, towary handlowe i materiały z dokładnym wyszczególnieniem ilości i wartości.
Darowizna przedsiębiorstwa stanowi jednostronne nieodpłatne świadczenie i nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej u darczyńcy, a co za tym idzie, nie stanowi podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym. Otrzymanie darowizny również nie będzie opodatkowane, gdyż przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT).
Darowizna towarów handlowych i materiałów
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych darowizny co do zasady nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Oznacza to, że wydatki związane z nabyciem towarów czy materiałów przekazanych następnie w darowiźnie nie będą stanowiły kosztu podatkowego. W związku z tym darczyńca powinien wyksięgować wartość przekazanych towarów i materiałów z kolumny 10. Wartość towarów ustala się na podstawie ceny zakupu.
Darowizna środków trwałych
Jeśli chodzi o darowiznę środków trwałych podlegających amortyzacji, to darczyńca nie ma obowiązku korygowania odpisów amortyzacyjnych ujętych dotychczas w kosztach. Jeżeli bowiem środek trwały był wykorzystywany w przedsiębiorstwie i przyczynił się do powstania przychodu, to wydatek na jego nabycie jak najbardziej stanowi koszt podatkowy.
Ważne! Niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego przekazanego w formie darowizny nie może zostać zaliczona w ciężar kosztów. |
Darowizna przedsiębiorstwa wyznacza moment zakończenia amortyzacji - ostatni odpis może zostać ujęty w miesiącu, w którym darowizna została dokonana.
Darowizna wyposażenia
Darczyńca nie ma również obowiązku dokonywania korekty kosztów związanych z nabyciem elementów wyposażenia używanego podczas prowadzenia działalności. Pod warunkiem, że jest w stanie udowodnić, że przyczyniły się one do osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia jego źródła, pomimo nieodpłatnego przekazania ich innej osobie lub podmiotowi.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 kwietnia 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.117.2017.1.PSZ "(...)... gdy składniki majątku były faktycznie wykorzystywane w działalności i przyczyniły się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów to podatnik ma prawo wydatki na ich nabycie zaliczyć do kosztów, bez względu na sposób ich późniejszego wykorzystania. Późniejsze przekazanie tych przedmiotów w drodze darowizny nie skutkuje koniecznością korygowania kosztów uzyskania przychodów o wartość tych składników majątkowych. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT w takim przypadku nie ma zastosowania. Zatem w sytuacji, gdy przedmiotem darowizny jest wyposażenie, które było wykorzystywane w działalności darczyńcy, nie zachodzi potrzeba korygowania kosztów uzyskania przychodów w tym zakresie." |
Jakie obowiązki nakłada darowizna przedsiębiorstwa na strony?
Darowizna przedsiębiorstwa nie oznacza, że osoba otrzymująca firmę automatycznie staje się jej właścicielem. Działalność gospodarcza przekazywana w formie darowizny nie zmienia właściciela, dlatego też darczyńca musi zlikwidować firmę do niego należącą.
Obdarowany nie może prowadzić działalności gospodarczej, jeśli nie dokona odpowiednich formalności rejestracyjnych. Jeśli osoba, która otrzymała przedsiębiorstwo jako darowiznę, nie prowadziła dotychczas działalności gospodarczej, musi zarejestrować firmę. Czyli konieczna w tym przypadku będzie rejestracja w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej na swoje imię i nazwisko, uzyskania numeru Regon i NIP-u.
Ważne! Aby zachować ciągłość prowadzonego biznesu, osoba obdarowana powinna zarejestrować firmę na swoje imię i nazwisko, jeszcze zanim zostanie jej przekazana darowizna tego przedsiębiorstwa. |
Warto również pamiętać, że w wyniku darowizny przedsiębiorstwa, a co za tym idzie zmiany właściciela, konieczne będzie dokonanie zmian w umowach zawartych z kontrahentami.
Darowizna przedsiębiorstwa a VAT
Darowizna przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jest to zgodne z przepisami zawartymi w ustawie o VAT - bezpośrednie zwolnienie zostało wskazane w art. 6 ust. 1 tejże ustawy.
Jednakże w związku z zakończeniem działalności konieczne jest przeprowadzenie niezbędnych remanentów likwidacyjnych przez darczyńcę.
Ważne! Likwidacja działalności wiąże się z koniecznością opodatkowania składników majątku podatkiem VAT odliczonym przy ich zakupie. Jeśli jednak firma zostanie przekazana jako darowizna przed likwidacją, podatnik będzie mógł uniknąć konieczności odprowadzenia podatku od towarów i usług, bo w dniu likwidacji stan majątku będzie zerowy. |