Powszechnie wiadomo, że większość czynności wykonywanych w zakresie działalności gospodarczych jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Podstawowa stawka opodatkowania takim podatkiem wynosi 23%, a w przepisach przewidziano także stawki obniżone - 8%, 5% oraz 0%. Ponadto podatnicy, przy spełnieniu określonych warunków, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Warto zauważyć, że chociaż stawka 0% VAT i zwolnienie z VAT w efekcie dają taki sam skutek - brak kwoty podatku - to jednak oznaczają zupełnie co innego i nie mogą być stosowane zamiennie. Zobacz, czym się różni faktura ze stawką ZW od faktury ze stawką 0%.
Faktura 0% VAT
Faktura 0% VAT może być wystawiona wyłącznie przez przedsiębiorcę zarejestrowanego w urzędzie skarbowym jako czynny podatnik VAT. Przed zmianą w 2011 r. stawką wynoszącą 0% opodatkowane były takie produkty i usługi, jak książki, wydawnictwa oraz czasopisma specjalistyczne. W myśl art. 41 ust. 3 i 4 ustawy o VAT, stawkę podatku VAT w wysokości 0% stosuje się w eksporcie i wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów, z zastrzeżeniem spełnienia warunków określonych w art. 41 ust. 5 i 6 oraz art. 42 tej ustawy. Szczególne przypadki zastosowania omawianej stawki przy sprzedaży towarów i usług są wykazane w art. 83 ww. ustawy, gdzie wśród nich można wymienić m.in.:
- dostawy - różnego rodzaju statków armatorom morskim, części do środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich, środków transportu lotniczego oraz części zamiennych do nich, towarów służących bezpośrednio zaopatrzeniu statków, towarów do wolnych obszarów celnych, itp,
- usługi - w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, świadczonych na obszarze portów morskich, usług ratownictwa morskiego, nadzoru nad bezpieczeństwem żeglugi morskiej i śródlądowej, usługi najmu, dzierżawy, leasingu lub czarteru środków transportu morskiego, itp,
- import - środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich, środków transportu lotniczego oraz części zamiennych do nich i wyposażenia pokładowego, itp.
Z uwagi na wewnątrzwspólnotową dostawę towarów i usług, w której kontrahent posiada siedzibę w kraju należącym do Unii Europejskiej - wymagane jest, aby posiadał aktualny numer VAT-UE, służący tego typu transakcjom.
Co istotne, nawet stosując stawkę 0% VAT dla sprzedaży, podatnik ma obowiązek wykazać opodatkowaną w ten sposób transakcję w pliku JPK_V7. Jest ona bowiem nadal traktowana jako sprzedaż opodatkowana, mimo że faktycznie rozliczenie nie wpłynie na wysokość podatku należnego. Oznacza to, że podatnik może ubiegać się o zwrot podatku VAT w przypadku nabycia związanego ze sprzedażą opodatkowaną 0% stawką podatku VAT.
Faktura ze stawką ZW, czyli faktura w przypadku sprzedaży zwolnionej
Skrót ZW na fakturze oznacza, że dokonywana transakcja jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT. Taki skrót zamieszcza się na fakturze w przypadku transakcji, które w ustawie o VAT określono jako zwolnione. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt. 2-41, czynności zwolnione z podatku VAT to np.:
- dostawa - własnych produktów rolnych, ludzkich organów oraz krwi i osocza, złota NBP itp.,
- usługi - świadczone przez techników dentystycznych w ramach wykonywania ich zawodu, w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, transportu sanitarnego, usługi pomocy społecznej, usługi prywatnego nauczania świadczone przez nauczycieli.
Jednocześnie należy zawsze brać pod uwagę zastrzeżenia, określone w ust. 3-20 tego artykułu.
Podatnicy, którzy dokonują wyłącznie sprzedaży zwolnionej z opodatkowania, nie są zobowiązani do rejestracji jako czynni podatnicy VAT. Jeżeli przedsiębiorca chce uzupełnić pole dotyczące stawki podatku VAT, stosuje skrót “zw.”. Jednak należy pamiętać, że zgodnie z przepisami w obligatoryjnych elementach faktury podatnika zwolnionego nie zawarto stawki podatku. Zatem nie jest konieczne zamieszczanie jej na fakturze.
Sprzedaż mieszana - stawka 0% czy ZW?
W sytuacji połączenia sprzedaży zwolnionej i opodatkowanej mamy do czynienia z tzw. sprzedażą mieszaną. W takim przypadku podatnik musi rozgraniczyć, które zakupy pozwalają mu na odliczenie VAT-u, bo wiążą się ze sprzedażą opodatkowaną, a które będą służyć obu rodzajom działalności i wówczas VAT musi rozliczać wg proporcji (procentowego udziału sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej w obrocie firmy).
Podział taki umożliwia prawidłowe odliczenie podatku VAT naliczonego, tylko w tej części, która odpowiada sprzedaży opodatkowanej. Proporcję w sprzedaży mieszanej ustala się na podstawie obrotu firmy z poprzedzającego roku podatkowego. Po zakończeniu roku porównuje się zastosowany współczynnik z faktycznym procentowym udziałem sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej stosowanej w przedsiębiorstwie oraz dokonuje niezbędnych korekt.
