Pracownik może liczyć, w typowych warunkach zatrudnienia, na urlop wypoczynkowy w wymiarze kodeksowym, czyli odpowiednio 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym. Jeżeli chodzi o dodatkowe urlopy, to w pierwszej kolejności kojarzą się one z uprawnieniami pracowników z niepełnosprawnościami. Okazuje się jednak, że jest więcej osób, które mają prawo do odpoczynku w wyższym wymiarze. Warunki uzyskania urlopu uzupełniającego regulują odrębne przepisy. W niniejszym artykule piszemy o pracownikach, którzy ze względu na stan zdrowia oraz inne okoliczności mają prawo do dodatkowych urlopów.
Dodatkowy urlop przysługujący inwalidzie wojennemu
Uprawnienia inwalidów wojennych w zakresie zwiększenia wymiaru urlopu wypoczynkowego zostały określone w Ustawie z dnia 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.
Zwiększenie to nie przysługuje jednak inwalidzie korzystającemu z urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych w ciągu roku. Jeżeli zatem inwalida korzysta z dodatkowych uprawnień urlopowych na podstawie odrębnych przepisów, nie podlegają one zsumowaniu ze zwiększeniem przewidzianym w cytowanej ustawie.
Dodatkowy urlop dla kombatanta i osoby represjonowanej
Uprawnienia pracownicze, w tym obejmujące zwiększenie wymiaru urlopu wypoczynkowego, kombatantów i osób represjonowanych wynikają z postanowień Ustawy z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, zwanej dalej „ustawą o kombatantach”.
Podobnie jak w przypadku inwalidów wojennych, zwiększenie wymiaru urlopu wypoczynkowego nie będzie mogło być zrealizowane na podstawie art. 10 ustawy o kombatantach, jeżeli zaistniały okoliczności powodujące wyłączenie tego uprawnienia.
Dodatkowy urlop dla weterana oraz poszkodowanego weterana
Relatywnie nową grupą osób uprawnionych do dodatkowych urlopów są weterani, w tym weterani mający status poszkodowanych. W odniesieniu do weteranów zastosowanie mają przepisy Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o weteranach działań poza granicami państwa, zwanej dalej „ustawą o weteranach”.
Weteranem działań poza granicami państwa może być osoba, która brała udział, na podstawie skierowania, w działaniach poza granicami państwa w ramach:
misji pokojowej lub stabilizacyjnej, kontyngentu policyjnego, kontyngentu Straży Granicznej, zadań ochronnych Biura Ochrony Rządu i Służby Ochrony Państwa lub zapewniania bezpieczeństwa państwa:
a) nieprzerwanie przez okres, na jaki została skierowana, jednak nie krócej niż przez okres 60 dni albo
b) łącznie przez okres nie krótszy niż 90 dni;
grupy ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej, łącznie przez okres nie krótszy niż 60 dni.
Z kolei weteranem poszkodowanym w działaniach poza granicami państwa może być osoba, która biorąc udział na podstawie skierowania w działaniach poza granicami państwa, doznała uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z tymi działaniami lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań bądź obowiązków służbowych poza granicami państwa, z których tytułu przyznano jej świadczenia odszkodowawcze.
Weteranowi oraz weteranowi poszkodowanemu pozostającym w stosunku pracy przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym.
Jeżeli jednak weteran lub weteran poszkodowany ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni w roku kalendarzowym na podstawie odrębnych ustaw, urlop dodatkowy należny na podstawie ustawy o weteranach – nie przysługuje.
Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu powstaje z dniem, w którym decyzja administracyjna o przyznaniu statusu weterana lub weterana poszkodowanego stała się ostateczna, przy czym realizacja tego prawa może nastąpić nie wcześniej niż z dniem przedstawienia pracodawcy tej decyzji.
Do dodatkowego urlopu weterana oraz weterana poszkodowanego stosuje się odpowiednio art. 154(2) kp, dotyczący udzielania urlopu w wymiarze godzinowym, art. 172 kp (ustalanie wynagrodzenia urlopowego) oraz art. 172(1) kp, który odnosi się do ubezpieczenia gwarantującego pracownikowi otrzymanie świadczenia za czas urlopu.
Inwalidzi, kombatanci oraz weterani – prawo do dodatkowych urlopów. Podsumowanie
Istnieje całkiem sporo grup pracowników, którzy – oprócz osób z niepełnosprawnościami – mogą liczyć na wydłużony odpoczynek urlopowy. W niniejszym artykule wspomnieliśmy o inwalidach wojennych, kombatantach i osobach represjonowanych oraz weteranach, w tym weteranach poszkodowanych. Osoby zaliczające się do tych grup mogą skorzystać ze zwiększenia rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego, przy czym podstawą do realizacji tego przywileju są odrębne, pozakodeksowe przepisy. Jeżeli jednak dana osoba ma prawo do urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni na podstawie innych ustaw, zwiększenie liczby dni wypoczynku nie przysługuje.
