Zwrot podatku VAT podróżnym stanowi bardzo ważny element dla biznesu, który korzysta z klientów przyjezdnych spoza Polski. Zwiększony w ostatnich latach ruch turystyczny obywateli z UE, ale także spoza Wspólnoty spowodował, iż każdy przedsiębiorca oferujący towary dla tego typu klientów, chciałby mieć możliwość dokonać dla nich zwrotu podatku VAT od nabytych u niego towarów. Procedura zwrotu podatku VAT dla podróżnych jest zależna od kilku warunków. Natomiast niektóre z nich niebawem ulegną zmianie.
Skąd ta zmiana?
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wydanym wyroku z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie C-307/16 zasygnalizował, że polskie przepisy ustawy o VAT w art. 127 ust. 6 i 7 stoją w sprzeczności z przepisami art. 146 ust. 1 lit. b) oraz art. 147 i art. 273 dyrektywy 2006/112/WE zwanej dalej dyrektywą VAT.
TSUE uznał, że sprzeczność z przepisami unijnymi polega na:
-
uwarunkowaniu prawa do zwolnienia dostawy towarów dla podróżnych spoza UE z podatku (zastosowania stawki 0% VAT) oraz możliwości dokonywania osobistego zwrotu VAT podróżnym w ramach dostaw na eksport towarów przewożonych w bagażu osobistym podróżnych od osiągnięcia określonej wysokości obrotu za poprzedni rok podatkowy,
-
jeżeli natomiast powyższy warunek nie jest spełniony to sprzedawca ma obowiązek zawrzeć umowę z podmiotem uprawnionym do zwrotu VAT podróżnym, aby w ogóle było możliwe zastosowania zwolnienia z podatku VAT (stawka VAT 0%)w eksporcie towarów oraz możliwości dokonywania osobistego zwrotu VAT podróżnym.
Ponadto jak zaznaczył TSUE przyszłe, przepisy tworzone na szczeblach rządowych krajów unijnych, rozwiązujące powyższe problemy winny opierać się właśnie na wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie C-307/16.
Dyrektywa 2006/112/WE w zakresie zwolnienia z podatku VAT towarów sprzedawanych podróżnym
Dla przypomnienia w art. 147 dyrektywy VAT w przypadku, gdy dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych poza terytorium Wspólnoty przez nabywcę lub na rzecz nabywcy niemającego siedziby na terytorium danego państwa, (dotyczy w tym wypadku towarów przewożonych w bagażu osobistym podróżnych), zwolnienie z podatku VAT ma zastosowanie wyłącznie po spełnieniu następujących warunków:
-
podróżny nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Wspólnoty,
-
towary zostaną przetransportowane poza terytorium Wspólnoty przed końcem trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostawa została dokonana,
-
całkowita wartość dostawy z VAT, przekracza kwotę 175 EUR lub równowartość tej kwoty w walucie krajowej ustalaną raz w roku przy zastosowaniu kursu wymiany obowiązującego w pierwszym dniu roboczym października ze skutkiem od 1 stycznia roku następnego.
Zgodnie z art. 273 dyrektywy VAT państwa członkowskie mogą nałożyć inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym, pod warunkiem równego traktowania transakcji krajowych i transakcji dokonywanych przez podatników między państwami członkowskimi oraz pod warunkiem, że obowiązki te, w wymianie handlowej między państwami członkowskimi, nie będą prowadzić do powstania formalności związanych z przekraczaniem granic.
Przepisy dyrektywy wskazują, zatem, że państwa członkowskie mogą zastosować bardziej szczegółowe przepisy nakładające dodatkowe obowiązki w ramach zwrotu podatku VAT podróżnym w celu zapobiegania wyłudzeń podatkowych.
Zwrot podatku VAT podróżnym a polskie przepisy ustawy o VAT?
W art. 126 ust. 1 ustawy o VAT określono, że osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium UE (podróżni) mają prawo do zwrotu podatku VAT przy zakupie towarów w Polsce, które w stanie nienaruszonym wywieźli poza terytorium UE w bagażu osobistym.
Z kolei polski podatnik sprzedawca, aby w ogóle móc dokonać zwrotu VAT podróżnym musi:
-
być czynnym podatnikiem VAT oraz
-
prowadzić ewidencję sprzedaży przy pomocy kasy rejestrującej, oraz
-
podpisać umowę w sprawie zwrotu podatku VAT przynajmniej z jednym z podmiotów pośredników (nie dotyczy to sytuacji, gdy sam dokonuje zwrotu VAT podróżnym).
Sprzedawca może osobiście zwrócić VAT od nabytych towarów podróżnemu lub poprzez podmiot, z którym zawarł stosowną umowę w formie gotówki, przelewu, czeku rozrachunkowego bądź karty płatniczej.
Na mocy art. 127 ust. 6 ustawy o VAT sprzedawca może osobiście dokonać zwrotu podatku VAT podróżnemu, jeżeli:
-
jego obroty za poprzedni rok podatkowy wyniosły powyżej 400.000 zł oraz,
-
dokonuje zwrotu podatku wyłącznie w odniesieniu do towarów nabytych przez podróżnego u tego sprzedawcy.
Powyższy przepis podatnik sprzedawca zastosuje także wtedy, gdy obroty za poprzedni rok wyniosą poniżej 400.000 zł, jednakże wyłącznie w odniesieniu do sprzedaży dokonanej podróżnemu w roku podatkowym, w którym spełniał ten warunek.
Przepisy krajowe w kwestii zastosowania stawki 0% VAT
Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o VAT sprzedaż towarów w stosunku, do których sprzedawca zwrócił VAT podróżnemu, będzie opodatkowana stawką 0% VAT, jeżeli:
-
złożył pisemną informację naczelnikowi urzędu skarbowego, że jest sprzedawcą oraz o miejscu, gdzie podróżny dokonujący u niego zakupu towarów może odebrać podatek VAT a także, z kim zawarł umowę o zwrot podatku VAT podróżnym (sprzedawca ma obowiązek przedłożyć kopie tych umów), oraz
-
otrzymał potwierdzenie wywozu tych towarów poza terytorium Unii Europejskiej przed upływem terminu do złożenia deklaracji VAT za dany okres rozliczeniowy,
-
posiada dokumenty, potwierdzające dokonanie zwrotu podatku VAT, gdy został on zrealizowany przelewem, za pomocą czeku rozrachunkowego czy karty płatniczej.
W tym miejscu warto zacytować fragment wymienionego wyroku TSUE, który stwierdził, że:
"(…)art. 131, art. 146 ust. 1 lit. b) oraz art. 147 i 273 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, wedle, których w ramach dostaw na eksport towarów przewożonych w bagażu osobistym podróżnych sprzedawca będący podatnikiem powinien osiągnąć minimalny pułap obrotów za poprzedni rok podatkowy lub zawrzeć umowę z podmiotem uprawnionym do zwrotu VAT podróżnym, jeżeli sam brak poszanowania tych warunków skutkuje ostatecznym pozbawieniem prawa do zwolnienia tej dostawy z podatku.(...)"
TSUE odniósł się tutaj pośrednio właśnie do art. 129 ust. 1 pkt 1 i stwierdził, że gdy podatnik nie zawarł umowy z podmiotem uprawnionym do zwrotu VAT podróżnym oraz nie zawiadomił właściwego urzędu skarbowego, iż jest sprzedawcą i z kim podpisał umowę o zwrot podatku VAT podróżnym, to nie stanowi to powodu, aby pozbawić podatnika prawa do zwrotu VAT podróżnym, a ostatecznie także do zastosowania stawki 0% VAT w przypadku wystąpienia danej sprzedaży (eksport towarów dla podróżnych objętych procedurą zwrotu VAT).
Co zatem ulegnie zmianie?
Uchyleniu ulegnie przytoczony art. 127 ust. 7 ustawy o VAT a zmianie ulegnie art. 127 ust. 6 i nie będzie już uzależniał możliwości dokonania zwrotu od wysokości obrotów za poprzedni rok podatkowy w kwocie powyżej 400.000 zł.
Powyższa zmiana pozwoli sprzedawcom w dużo większej ilości przypadków dokonywać samodzielnego zwrotu podatku VAT podróżnym bez konieczności osiągania określonej sumy obrotów za ubiegły rok. Dodatkowo należy wspomnieć, że ponieważ większa ilość sprzedawców będzie uprawniona do samodzielnego przekazywania zwrotu VAT podróżnemu to zgodnie z art. 127 ust. 2 ustawy o VAT (niepodlegającym zmianom) nie będą oni zobligowani do zawarcia umowy w sprawie zwrotu podatku przynajmniej z jednym z podmiotów pośredniczących (wypłacających zwrot podatku VAT podróżnym).
W nowym kształcie art. 127 ust. 6 ustawy o VAT będzie brzmiał w taki sposób, że sprzedawca będzie mógł dokonywać zwrotu podatku VAT podróżnym w odniesieniu do towarów nabytych przez podróżnego u tego sprzedawcy. Zatem ten warunek pozostanie niezmienny.
Kiedy nastąpi zmiana?
W projekcie ustawy z dnia 11 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy kodeks karny skarbowy zapisano w art. 6 tego projektu, że wszystkie przepisy zmieniające wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.
Wyjątkiem jest natomiast omawiana zmiana, która ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.
