Prowadząc działalność, przedsiębiorcy są zobligowani do opłacania składek ZUS. Warto wiedzieć, że składki ZUS to nie tylko obowiązek zapłaty, ale również przywilej ich odliczenia przez podatnika, co przekłada się na niższy podatek dochodowy. Sprawdźmy, jak odliczyć składki ZUS przy rozliczeniu podatku dochodowego!
Wpływ składek ZUS na podatek dochodowy
Składki ZUS mogą być uznane jako koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, że zostały opłacone. Zapłata składek ZUS powinna zostać potwierdzona np. dowodem wpłaty bądź potwierdzeniem przelewu z wyciągu bankowego. W zależności od rodzaju składek mogą one wpływać na podatek dochodowy na trzy sposoby:
-
jako odliczenie od podstawy opodatkowania w zaliczce na podatek;
-
jako odliczenie od podatku w zaliczce na podatek;
-
jako koszt w KPiR.
W przypadku składek zdrowotnych można je ująć wyłącznie jako odliczenie od podatku w zaliczce na podatek dochodowy.
| składki społeczne | składki zdrowotne | składki na Fundusz Pracy | |
| odliczenie w zaliczce | tak | tak | nie |
| koszt w KPiR | tak | nie | tak |
W przypadku składek zdrowotnych odliczeniu nie podlega cała wpłacona kwota składek, czyli 9% podstawy wymiaru składek, a wyłącznie 7,75% podstawy wymiaru.
Jak odliczyć składki ZUS w różnych formach opodatkowania?
Podatnicy mogą wybrać najkorzystniejszą dla siebie formę opodatkowania z punktu widzenia wysokości stawki podatku lub ewentualnych ulg, których mogą używać podczas generowania zeznania rocznego. Warto również wiedzieć, jak odliczyć składki ZUS w każdej z nich.
Skala podatkowa i podatek liniowy a składki ZUS
W przypadku tych dwóch form opodatkowania przedsiębiorcy mają największą swobodę wyboru, w jaki sposób rozliczane będą ich składki ZUS. Zarówno stosując skalę podatkową (17% / 32%), jak i podatek liniowy (19%), podstawą opodatkowania jest dochód, a więc przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania. Oznacza to, że podatnik może zdecydować, czy składki społeczne chce ujmować jako odliczenie od podstawy opodatkowania w zaliczce na podatek dochodowy, czy bezpośrednio jako koszt w KPiR.
Pani Danuta stosuje opodatkowanie podatkiem liniowym i potrąca składki ZUS jako odliczenie od podstawy opodatkowania w zaliczce na podatek. Suma zapłaconych w trakcie roku składek społecznych to 1000 zł. Na koniec 2020 roku wykazała stratę w kwocie 5000 zł. Jak odliczyć składki ZUS w zeznaniu rocznym za 2020 rok?
Z racji tego, że pani Danuta wykazała stratę z prowadzonej działalności i odliczała składki społeczne dopiero w zaliczce na podatek, nie powinna wykazywać opłaconych składek ZUS w zeznaniu PIT-36L. Ma to związek z tym, że opłacone składki nie będą powiększać powstałej straty z działalności, a z racji tego, że podstawa opodatkowania jest mniejsza od 0, pani Danuta nie ma od czego odliczyć zapłaconych składek ZUS.
Przykład 2.
Pani Emilia stosuje opodatkowanie na zasadach ogólnych i ujmuje składki społeczne bezpośrednio jako koszt w KPiR. Suma zapłaconych składek to 1000 zł. W 2020 roku wykazała stratę na kwotę 5000 zł. Jak odliczyć składki ZUS w zeznaniu rocznym za 2020 rok?
W związku z tym, że pani Emilia ujmuje zapłacone składki społeczne jako koszt w KPiR, to nie wykazuje ich w zeznaniu rocznym. Zapłacone składki nie przepadają, bowiem powiększają powstałą stratę z działalności. Natomiast opłacone składki zdrowotne pani Emilia mogła ujmować wyłącznie jako odliczenie od podatku w zaliczce na podatek. W sytuacji gdy na koniec roku pani Emilia wykazała stratę z działalności, wówczas składek zdrowotnych nie wykazuje w zeznaniu rocznym. Składki te przepadają, ponieważ nie powstał podatek, od którego mogłyby zostać odliczone.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa a składki ZUS
Decydując się na opodatkowanie na zasadach ryczałtu, podstawą obliczenia podatku jest uzyskany przychód. Natomiast stosując opodatkowanie na zasadach karty podatkowej, wysokość podatku ustalana jest przez naczelnika urzędu skarbowego i jest stała przez cały rok. W obu przypadkach na opłacany w trakcie roku podatek dochodowy nie mają wpływu ponoszone koszty podatkowe. Dlatego też w tej sytuacji przedsiębiorca nie odlicza składek na Fundusz Pracy oraz nie może zdecydować się na odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne jako koszt.
Podatnicy, którzy wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mogą odliczać składki społeczne wyłącznie od podstawy opodatkowania, a składki zdrowotne od podatku – wyłącznie w zaliczce na podatek.
Przykład 3.
Pan Piotr wybrał opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W 2020 roku opłacone i podlegające odliczeniu składki ZUS wynoszą:
-
społeczne 3000 zł,
-
zdrowotne 1000 zł.
Pan Piotr wykazał w zeznaniu PIT-28 przychód w wysokości 2000 zł. Jak odliczyć składki ZUS w zeznaniu rocznym?
Z racji tego, że przy opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych składki społeczne mogą być ujmowane wyłącznie jako odliczenie od podstawy opodatkowania, którą jest uzyskany przychód, składki społeczne zmniejszą podstawę o 2000 zł. Pozostała kwota nieodliczonych składek w wysokości 1000 zł i składek zdrowotnych w kwocie 1000 zł przepada, ponieważ podstawa opodatkowania wynosi 0 zł (czyli składek tych nie ma od czego odliczyć).
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność, którą może opodatkować kartą podatkową, to zna wysokość należnego podatku dochodowego z góry na cały rok. W takiej sytuacji nie ma prawa do odliczania zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. Natomiast może skorzystać z odliczenia składek zdrowotnych.
Jak zaznaczyć w zeznaniu rocznym sposób rozliczania składek ZUS?
Informację o sposobie rozliczania składek społecznych przedsiębiorcy przekazują do urzędu dopiero w momencie generowania zeznania rocznego w załączniku PIT-B. Aby wygenerować zeznanie roczne w systemie wFirma.pl, należy przejść do zakładki: START » PODATKI » DEKLARACJE ROCZNE » DODAJ DEKLARACJĘ i następnie wybrać jeden z odpowiednich formularzy:
-
Roczna deklaracja podatku dochodowego na zasadach ogólnych (PIT 36);
-
Roczna deklaracja liniowego podatku dochodowego (PIT 36L).
Do formularza zeznania rocznego automatycznie dodawany jest załącznik PIT-B. W przypadku gdy składki społeczne były odliczane od podstawy opodatkowania, w zaliczce na podatek należy ująć je w:
-
formularzu PIT-36 w poz. 192;
-
formularzu PIT-36L w poz. 35.
Jeżeli składki społeczne ujmowane były w trakcie roku bezpośrednio jako koszt w KPiR, należy wykazać ich sumę w załączniku PIT-B w części E. Informacja o składkach na ubezpieczenia społeczne zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w poz. 34.
W związku z tym, że składki zdrowotne mogą być ujmowane wyłącznie jako odliczenie od podatku, wykazywane są niezmiennie wyłącznie w jednej pozycji zeznania rocznego. Opłacone składki zdrowotne podlegające odliczeniu ujmuje się w:
-
formularzu PIT-36 w poz. 262
-
formularzu PIT-36L w poz. 69
-
formularzu PIT-28 w poz. 150
-
formularzu PIT-16A w części C.
