W dobie cyfryzacji bardzo ważny dla każdego państwa jest rozwój nowoczesnych rozwiązań informatycznych. Obecnie informatyzacja życia bardzo postępuje. Tym samym coraz więcej przedsiębiorców zajmuje się tworzeniem oprogramowania. Państwa, chcąc zachęcić przedsiębiorstwa do wprowadzania nowych innowacyjnych rozwiązań, wprowadzają liczne ulgi.
Podmioty uprawnione do ulgi IP BOX
Jedną z form wspierania innowacyjnej gospodarki jest ulga IP BOX. Jej celem zdaniem ustawodawcy jest wspieranie innowacyjnych projektów, w szczególności informatycznych. Co bardzo istotne, ulga IP BOX jest skierowana do wszystkich podatników PIT oraz CIT prowadzących działalność, która kwalifikuje się jako działalność badawczo-rozwojowa, osiągających dochody z kwalifikowanych IP. Zgodnie z ustawą o PIT są to osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub prowadzące działalność gospodarczą jako:
przedsiębiorstwa w spadku,
wspólnicy spółki cywilnej,
wspólnicy spółki jawnej,
wspólnicy spółki partnerskiej,
wspólnicy spółki komandytowej.
Natomiast w świetle ustawy o CIT są to:
osoby prawne;
spółki kapitałowe w organizacji;
jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej;
spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP;
podatkowe grupy kapitałowe;
spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli prawo tego państwa traktuje je jako osoby prawne i podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
Biorąc pod uwagę powyższe, z ulgi mogą skorzystać różne podmioty. Podatnicy ci muszą jednak prowadzić działalność badawczo-rozwojową.
Działalność badawczo-rozwojowa
Podatnicy chcący skorzystać z ulgi muszą wytworzyć, rozwinąć lub ulepszyć kwalifikowane IP, czyli prawo własności intelektualnej spełniające łącznie trzy warunki:
zostało wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej;
należy do jednej z kategorii wymienionych w katalogu w art. 24d ust. 2 ustawy o CIT (odpowiednio art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT);
podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska.
W przypadku ulgi IP BOX równie ważne jak wytworzenie kwalifikowanego IP jest także prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej. Jej definicję znajdziemy w art. 4a pkt 26 ustawy o CIT. Działalność badawczo-rozwojowa oznacza „działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”. Użycie spójnika „lub” oznacza, że w celu uznania działalności podatnika za działalność badawczo-rozwojową wystarczy, aby prowadził on badania naukowe lub tylko prace rozwojowe. Podatnik może oczywiście prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe. W każdej z powyższych sytuacji spełniona zostanie definicja działalności badawczo-rozwojowej.
Przykład 1.
Podatnik z branży IT opracowuje na zamówienia klientów oprogramowanie sterujące do urządzeń produkcyjnych. W każdym przypadku zamówienie się różni, ponieważ jest dostosowane do konkretnego klienta. Tym samym każde oprogramowanie wymaga istotnych zmian (każde jest innowacyjne i twórcze). Podatnik prowadzi prace informatyczne (dział programistów) w tym celu. Czy takie działanie spełnia definicję prac badawczo-rozwojowych?
W tym przypadku podatnik prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Jego działalność jest innowacyjna i twórcza. Powyższe potwierdza, że działalność badawczo-rozwojowa to nie tylko nowe produkty i usługi, lecz także istotne ulepszenie lub dostosowanie już istniejących.
Koszty związane z IP BOX – wzór Nexus
Podatnik, który chce skorzystać z ulgi IP BOX, musi policzyć tzw. wskaźnik Nexus. Powyższe wynika z faktu, że dochód z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika Nexus. Wzór, według którego oblicza się ten wskaźnik, został zawarty w ustawie o CIT. Tym samym powyższy wskaźnik pokazuje, jaką część dochodu możemy opodatkować według preferencyjnej stawki podatkowej (5%).
Jedną z kategorii kosztów, która została uwzględniona we wzorze Nexus, są koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym IP.
Co ważne, we wzorze nie uwzględniamy kosztów niezaliczanych do kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
Tym ustawodawca zobowiązał podatnika do podzielenia kosztów ta te związane IP BOX oraz niezwiązane z dobrem kwalifikowanym. Podatnik musi określić sam, jak rozliczyć koszty.
Składki ZUS kosztami IP BOX
Działalność firm informatycznych to nie tylko wielkie międzynarodowe koncerny, lecz także podmioty małe – często jednoosobowe działalności gospodarcze. Stawkę podatku w wysokości 5% stosujemy do dochodu uzyskanego z wytworzeniem autorskich praw do programu komputerowego. Autorskie prawo do programu komputerowego gwarantowane jest na mocy art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego nie podlegają ochronie.
Ulgę IP BOX wobec autorskiego prawa do programu komputerowego możemy zastosować, gdy nadamy mu znaczenia funkcjonalne, celowościowe i rozszerzające, w zgodzie z najbardziej istotnym międzynarodowym kontekstem przepisów o IP Box.
Jak to już wykazaliśmy, wielkość podmiotu nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z ulgi IP BOX.
Przykład 2.
Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W jej ramach tworzy aplikację komputerową. Powyższy utwór zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych podlega ochronie. Podatnik udostępnia utwór w sieci i pobiera w związku z tym opłaty licencyjne. Uzyskuje jedynie przychody ze sprzedaży licencji. Jednym z kosztów, jakie ponosi, są składki ZUS. Czy płacone składki ZUS należy uznać za koszty związane bezpośrednio z IP BOX?
W takiej sytuacji składki ZUS (na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy) dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w takiej części, jaka według proporcji przychodów przypada na dane kwalifikowane IP, należy uznać za koszt bezpośredni.
Podsumowując, podatnicy mogą jako koszty uznać płacone składki ZUS, w tym składki związane z własną działalnością gospodarczą. Powyższe rozwiązanie jest na pewno korzystne dla podatników (szczególnie tych mniejszych), ponieważ może mieć wpływ na wyliczenie wielkości ulgi IP BOX.
