Przedsiębiorcy jako jedną z form opodatkowania mogą wybrać podatek liniowy. Jest to niezwykle korzystna forma przy znacznych dochodach, stwarza bowiem możliwość płacenia podatku według jednolitej, 19-procentowej stawki. Jednak w niektórych sytuacjach może nastąpić utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym.
Podstawą opodatkowania, podobnie jak przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jest dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Podatnicy mają obowiązek do wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, bez wezwania, do 20. dnia każdego miesiąca. Zaliczka stanowi 19% wyliczonego dochodu (pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne – o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów), pomniejszona jest o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przypadki utraty prawa do ryczałtu
Opodatkowanie dochodów według liniowej 19-procentowej stawki podatku nie jest dostępne dla ogółu podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Ustawodawca w art. 9a ust. 3 ustawy o PIT wymienia szczegółowo przesłanki powodujące utratę prawa do tego rodzaju opodatkowania.
Przepisy dotyczące opodatkowania przychodów podatkiem liniowym przewidują ograniczenia w przypadku świadczenia pracy na rzecz byłego pracodawcy. Jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy – to traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób określony w art. 30c ustawy o PIT i jest zobowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.
Jednak jeżeli czynności wykonywane są po upływie roku, możliwe jest zastosowanie tej formy opodatkowania. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z 28 maja 2012 r., nr ILPB1/415-292/12-2/IM, w którym czytamy:
„(…) Wnioskodawczyni uzyskując przychody z działalności gospodarczej wykonywanej samodzielnie w roku podatkowym 2012 ze świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, odpowiadającym czynnościom, które w poprzednim roku podatkowym wykonywała u tego samego pracodawcy w oparciu o stosunek pracy rozwiązany z dniem 30 kwietnia 2011 r., nie traci prawa w roku 2012 do opodatkowania w sposób określony w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie jest zobowiązana do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek. (…)”.
Utrata prawa do opodatkowania dochodów podatkiem liniowym następuje w momencie uzyskania przychodów. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie nr ITPB1/415-312/14/AD z 2 lipca 2014 r., w którym czytamy:
„(…) Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w 2013 r. prowadził działalność gospodarczą w zakresie projektowania, nadzorowania w branży elektrycznej oraz był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku inspektora nadzoru w branży elektrycznej. W tymże roku ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wystawił na rzecz pracodawcy fakturę za dodatkowe usługi w zakresie projektowania.
Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy prawa stwierdzić należy, że w stanie faktycznym opisanym we wniosku brak jest możliwości opodatkowania w 2013 r. dochodów uzyskanych przez Wnioskodawcę w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej tzw. podatkiem liniowym. Jak wskazano bowiem powyżej, wprost z przepisu art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że konsekwencją uzyskania przychodów z działalności gospodarczej z tytułu świadczenia na rzecz obecnego pracodawcy usług, które odpowiadają czynnościom, które podatnik wykonywał na rzecz tegoż pracodawcy w roku podatkowym w ramach stosunku, jest wyłączenie możliwości opodatkowania w tej formie na rok podatkowy, w którym te przychody uzyskano (…)”.
Zakres świadczonych usług a utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym
Utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy tylko sytuacji, gdy zakres usług świadczonych w ramach działalności będzie pokrywał się z zakresem czynności objętych uprzednio obowiązkami pracowniczymi. W sytuacji gdy świadczone usługi nie pokrywają się ze świadczonymi w ramach działalności gospodarczej, nie następuje utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym.
Potwierdzają to również organy podatkowe, m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej 15 września 2014 przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, nr ITPB1/415-660/14/AK, w którym możemy przeczytać:
“(...) w przypadku, gdy usługi, jakie Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz byłego pracodawcy nie będą odpowiadały (w jakimkolwiek zakresie) czynnościom, które Wnioskodawca wykonywał w roku podatkowym 2014 w ramach stosunku pracy, to w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym nie będą zachodziły okoliczności, o których mowa w art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A tym samym Wnioskodawca w 2014 r. ma prawo do opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej w sposób określony w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Reasumując, fakt zawarcia w 2014 r. umowy na udzielanie usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej z podmiotem, z którym Wnioskodawca związany był w poprzednich latach umową o pracę, nie wyklucza możliwości opodatkowania przychodów uzyskiwanych w 2014 r. w ramach tej działalności 19% podatkiem liniowym, gdyż jak wynika z wniosku zakres usług kierowania projektem nie będzie odpowiadać obowiązkom konsultanta wykonywanym w ramach stosunku pracy. (...)”.
