Praca tymczasowa charakteryzuje się okresowym wykonywaniem obowiązków na rzecz pracodawcy. W praktyce oznacza to, że umowa, która stanowi podstawę takiego zatrudnienia, nie może być zawierana na czas nieokreślony. Jaki jest limit pracy tymczasowej? Wyjaśniamy w tym artykule!
Czym jest praca tymczasowa?
Praca tymczasowa ze względu na swoją specyfikę podlega odrębnej regulacji prawnej, która zawarta została w Ustawie z dnia 9 lipca 2003 roku o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Odrębna ustawa oznacza tutaj ograniczenie stosowania przepisów Kodeksu pracy, co jest widoczne chociażby w zakresie czasu trwania pracy tymczasowej oraz rodzaju obowiązków nakładanych na zatrudnionego.
Zgodnie z treścią art. 2 ust. 3 powyższego aktu prawnego praca tymczasowa to wykonywanie na rzecz danego pracodawcy użytkownika – przez okres nie dłuższy niż wskazany w ustawie – zadań:
- o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub
- których terminowe wykonanie przez pracowników zatrudnionych przez pracodawcę użytkownika nie byłoby możliwe, lub
- których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika.
Cechą nadrzędną pracy tymczasowej jest jej ograniczony czasowo charakter, w praktyce ten model zatrudnienia pojawia się najczęściej w sezonach letnich i jest najpopularniejszy wśród młodych pracowników.
Limit pracy tymczasowej
Umowa będąca podstawą pracy tymczasowej musi mieć charakter terminowy, co oznacza, że nie wolno jej podpisywać na czas nieograniczony. Z drugiej strony pracodawca nie może jednak zawierać umów, które trwałyby zbyt długo, np. 10 czy 20 lat, ponieważ stanowiłoby to poważne naruszenie obowiązujących regulacji.
Zgodnie z treścią art. 20 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych agencja pracy tymczasowej może skierować danego pracownika tymczasowego do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz jednego pracodawcy użytkownika przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy. Agencja pracy tymczasowej może skierować daną osobę do wykonywania pracy tymczasowej na podstawie umowy o pracę oraz umowy prawa cywilnego na rzecz jednego pracodawcy użytkownika przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy. Pracodawca użytkownik może korzystać z pracy tego samego pracownika tymczasowego przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy. Pracodawca użytkownik może korzystać z pracy tej samej osoby wykonującej pracę tymczasową na podstawie umowy o pracę oraz umowy prawa cywilnego przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy.
Agencja pracy tymczasowej może skierować pracownika tymczasowego do wykonywania w sposób ciągły, przez okres nieprzekraczający 36 miesięcy, pracy tymczasowej na rzecz jednego pracodawcy użytkownika, obejmującej zadania, których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez danego pracodawcę użytkownika, a pracodawca użytkownik może korzystać z pracy takiego pracownika tymczasowego przez taki okres. Po okresie wykonywania pracy tymczasowej, o którym mowa powyżej, pracownik tymczasowy może być skierowany przez agencję pracy tymczasowej oraz przyjęty przez tego samego pracodawcę użytkownika do wykonywania pracy tymczasowej na jego rzecz nie wcześniej niż po upływie 36 miesięcy.
Agencja pracy tymczasowej może skierować daną osobę do wykonywania w sposób ciągły, przez okres nieprzekraczający 36 miesięcy, pracy tymczasowej na podstawie umowy o pracę oraz umowy prawa cywilnego na rzecz jednego pracodawcy użytkownika, obejmującej zadania, których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez danego pracodawcę użytkownika, a pracodawca użytkownik może korzystać z pracy takiej osoby przez taki okres. Po okresie wykonywania pracy tymczasowej, o którym mowa powyżej, dana osoba może być skierowana przez agencję pracy tymczasowej oraz przyjęta przez tego samego pracodawcę użytkownika do wykonywania pracy tymczasowej na jego rzecz nie wcześniej niż po upływie 36 miesięcy.
Czas trwania pracy tymczasowej nie może więc przekraczać łącznie 18 miesięcy (półtora roku zatrudnienia). Każdy kolejny dzień ponad powyższy limit pracy tymczasowej jest sprzeczny z prawem i tak naprawdę dana osoba nie może być wówczas uznawana za pracownika tymczasowego.
Przykład 1.
Pan Marek został zatrudniony jako pracownik tymczasowy na okres 15 miesięcy w firmie X. Po zakończeniu okresu obowiązywania umowy pracodawca chciałby jednak przedłużyć jej trwanie o kolejne 15 miesięcy – oczywiście w dotychczasowej formie pracy tymczasowej. Nie będzie to jednak możliwe, ponieważ może on zawrzeć nową umowę o pracę tymczasową z panem Markiem tylko na okres 3 miesięcy, tak by nie przekroczyć ustawowego limitu 18 miesięcy obowiązywania tego rodzaju umów.
Przykład 2.
Pan Marek został zatrudniony jako pracownik tymczasowy na okres 9 miesięcy. Po zakończeniu trwania umowy jego pracodawca postanowił zawrzeć kolejną umowę o pracę tymczasową, tym razem jednak na okres 5 miesięcy. Po zakończeniu tej drugiej umowy Marek przez 6 miesięcy pracował dla innego zakładu pracy, po tym okresie poprzedni pracodawca zaproponował mu kolejną umowę o pracę tymczasową. Ze względu na ustawowe limity czasowe trzecia umowa o pracę tymczasową z tym samym pracodawcą może zostać zawarta maksymalnie na 4 miesiące, tak by łączny czas pracy wszystkich umów tego rodzaju nie przekraczał 18 miesięcy.
Przykład 3.
Pan Marek został zatrudniony przez firmę X jako pracownik tymczasowy na okres 12 miesięcy. Po zakończeniu tej umowy przeszedł do firmy Y, gdzie otrzymał umowę o pracę na czas określony 4 lat. Po zakończeniu pracy w firmie Y otrzymał ofertę zatrudnienia na podstawie umowy o pracę tymczasową – oferta została skierowana do pana Marka przez firmę X, w której już pracował. Chce ona, aby mężczyzna pracował tym razem przez okres 18 miesięcy. W omawianym przypadku jest to możliwe, ponieważ przerwa między pierwszą i drugą umową o pracę tymczasową w firmie X przekraczała 36 miesięcy, co oznacza, że firma X może skorzystać z limitu umownego 18 miesięcy od nowa.
Przykład 4.
Pan Marek został zatrudniony przez firmę X jako pracownik tymczasowy na okres 10 miesięcy. Po 3 miesiącach pracy firma Y zaproponowała mu pracę na takich samych warunkach, jednak umowa miałaby obowiązywać przez 11 miesięcy. Mężczyzna może być zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę tymczasową z różnymi zakładami pracy na dowolny okres, pod warunkiem, że żadna z firm nie przekroczy w swoim przypadku limitu 18 miesięcy zatrudnienia.
Charakter i istota pracy tymczasowej sprzeciwiają się możliwości uznania, że przekroczenie dopuszczalnych limitów zatrudnienia tymczasowego wyłącznie z inicjatywy agencji (bez wiedzy pracodawcy użytkownika), mogłoby uzasadniać roszczenie pracownika o ustalenie nawiązania stosunku pracy z tą agencją na warunkach określonych przepisami Kodeksu pracy.
Wykonywanie pracy na rzecz innego podmiotu bez wyraźnej podstawy prawnej może co prawda niekiedy zostać uznane za realizację stosunku pracy, do którego nawiązania doszło w sposób konkludentny, ale do powstania stosunku pracy przez samo dopuszczenie do pracy może dojść tylko wtedy, gdy wola stron co do zobowiązania do świadczenia pracy i wypłaty wynagrodzenia jest niewątpliwa, a pozostałe okoliczności mogą być odtworzone na podstawie okoliczności towarzyszących dopuszczeniu do pracy oraz obowiązujących przepisów prawnych. Kontynuowanie świadczenia pracy tymczasowej ponad przewidziane w ustawie limity mogłoby zostać zakwalifikowane jako świadczenie pracy w ramach stosunku pracy, do którego nawiązania doszło w sposób konkludentny między dotychczasowym pracodawcą użytkownikiem i dotychczasowym pracownikiem tymczasowym tylko wówczas, gdyby można było stwierdzić, że obie strony złożyły zgodne oświadczenia woli w tym przedmiocie, co z reguły w związku z okolicznościami towarzyszącymi pracy tymczasowej (umowa między agencją a pracodawcą użytkownikiem i umowa między pracownikiem tymczasowym a agencją), które świadczą o skierowaniu pracownika tymczasowego do wykonywania pracy u pracodawcy użytkownika na określonych warunkach, przy uwzględnieniu, że zgodnie z art. 14 ust. 1 Ustawy z dnia 9 lipca 2003 roku o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, pracodawca użytkownik tylko korzysta z praw przysługujących pracodawcy w zakresie niezbędnym do organizowania pracy z udziałem pracownika tymczasowego, byłoby trudne do wykazania.
Przekroczenie maksymalnego okresu zatrudnienia pracownika tymczasowego u jednego pracodawcy użytkownika nie prowadzi do nawiązania stosunku pracy między tym pracownikiem a agencją pracy tymczasowej na warunkach określonych przepisami Kodeksu pracy.
Podsumowanie
Praca tymczasowa może być świadczona jednocześnie na rzecz kilku różnych pracodawców. W każdym przypadku limit pracy tymczasowej wynosi na czas dłuższy niż 18 miesięcy w okresie następujących po sobie 36 miesięcy. Przekroczenie powyższego limitu przez pracodawcę nie oznacza zawarcia umowy o pracę na podstawie przepisów Kodeksu pracy, jednak uprawnia pracownika do wystąpienia z roszczeniem o zawarcie takiej umowy.
