Każdy pracownik od dnia rozpoczęcia pracy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, które w razie choroby, macierzyństwa lub sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny pozwala na otrzymywanie wynagrodzenia bądź zasiłku. Świadczenia te również podlegają egzekucji komorniczej. Istnieje jednak kwota zasiłku wolna od potrąceń, która od lipca 2017 roku uległa podwyższeniu.
Wynagrodzenie a zasiłek chorobowy
Pracownik, który zachorował i otrzymał zwolnienie lekarskie, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego (art. 92 Kodeksu pracy) wypłacanego przez pracodawcę. Przysługuje ono przez maksymalnie 33 dni w roku kalendarzowym lub 14 dni w przypadku osób, które ukończyły 50. rok życia. Od 34. dnia lub odpowiednio od 15. dnia niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy.
Kto w takim razie wypłaca zasiłek chorobowy? Zależy to od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego przez pracodawcę.
Jeżeli pracodawca na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego miał zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego:
-
więcej niż 20 ubezpieczonych - zasiłek chorobowy wypłaca pracodawca;
-
20 i mniej ubezpieczonych - zasiłek chorobowy wypłaca ZUS (art. 61 pkt 1 i 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
| Uwaga! Po ustaniu ubezpieczenia chorobowego zasiłek zawsze wypłaca ZUS. |
Przykład 1.
Pani Joanna jest zatrudniona w małej firmie X zatrudniającej 16 osób. W 2017 roku chorowała:
-
od 20 do 23 lutego (4 dni)
-
od 21 do 25 kwietnia (5 dni)
-
od 5 do 15 września (11 dni).
2 października dostarczyła pracodawcy kolejne zwolnienie lekarskie na okres od 2 października do 1 listopada (31 dni). Pani Joanna za okresy 20-23.02.17 r., 21-25.04.17 r., 5-15.09.17 r. i 2-14.10.17 r. otrzyma od pracodawcy wynagrodzenie chorobowe, natomiast za okres niezdolności do pracy od 15.10.17 r. do 1.11.17 r. otrzyma zasiłek chorobowy z ZUS-u.
Wysokość świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa
Wysokość świadczenia chorobowego zależy od tego, czym spowodowana jest niezdolność do pracy i wynosi:
-
70% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku pobytu w szpitalu;
-
80% podstawy wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku w przypadku:
-
choroby,
-
odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
-
opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny (zasiłek opiekuńczy);
-
100% podstawy wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego w przypadku:
-
choroby w trakcie ciąży,
-
wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
-
poddania się badaniom lekarskim w związku z kandydowaniem na dawcę komórek, tkanek i narządów lub zabiegowi ich pobrania.
W związku z macierzyństwem świadczenia wypłacane są w wysokości 60%, 80% lub 100%.
Egzekucje komornicze
Świadczenia chorobowe podlegają egzekucjom komorniczym, do których stosuje się przepisy o egzekucjach świadczeń z ustawy emerytalnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).
Zasady dotyczące potrąceń dokonywanych ze świadczeń określa art. 139-144 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Potrąceń dokonuje się w kolejności określonej w art. 139 wspomnianej wyżej ustawy.
Jeżeli w jednym miesiącu pracownik otrzyma zarówno wynagrodzenie, jak i zasiłek chorobowy, kwoty potrąceń należy obliczać oddzielnie.
| Ważne! Należności do potrącenia ze świadczeń chorobowych potrąca się po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. |
Przy dokonywaniu potrąceń należy zwrócić uwagę na:
-
dopuszczalną granicę potrąceń,
-
kwotę zasiłku wolną od potrąceń.
Kwota zasiłku wolna od potrąceń
Kwota wolna od potrąceń to kwota, która nie podlega egzekucji. Jej wysokość zależy od rodzaju należności do potrącenia. Może wynosić 50%, 60% lub 75% kwoty najniższej emerytury.
| Należności podlegające potrąceniu | Wysokość świadczenia chorobowego podlegająca potrąceniom | Kwota wolna od potrąceń (% najniższej emerytury) |
| należności alimentacyjne | 60% | 500 zł (50% z 1000 zł) |
| należności inne niż świadczenia alimentacyjne | 25% | od 1.07.2017 r. - 750 zł (75% z 1000 zł) |
| zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego | 50% | 600 zł (60% z 1000 zł) |
| kwoty nienależnie pobranych emerytur oraz rent z tytułu zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego | 50% | 600 zł (60% z 1000 zł) |
| kwoty nienależnie pobranych świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie | 50% | 600 zł (60% z 1000 zł) |
| kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie | 50% | 600 zł (60% z 1000 zł) |
| kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego | 50% | 600 zł (60% z 1000 zł) |
Wśród należności podlegających potrąceniom są należności inne niż świadczenia alimentacyjne. W ich przypadku od 1 lipca 2017 roku kwota zasiłku wolna od potrąceń wynosi 75% kwoty najniższej emerytury (do 30 czerwca 2017 roku kwota zasiłku wolna od potrąceń wynosiła 50% kwoty najniższej emerytury). Mówi o tym ustawa z dnia 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. poz. 2036), zwana ustawą zmieniającą.
| Uwaga! Od 1.07.2017 r. kwota zasiłku wolna od potrąceń w przypadku należności innych niż świadczenia alimentacyjne wynosi 75% kwoty najniższej emerytury. |
Co ważne, zmiany dotyczą również zobowiązań, które istniały 1.07.2017 r. (art. 2 ustawy zmieniającej).
Przykład 2.
Pan Wojciech we wrześniu był na zwolnieniu chorobowym, za które należało się mu 1038,72 zł. Ze względu na jego zobowiązania na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, pracodawca musiał dokonać potrącenia z wynagrodzenia chorobowego.
Krok 1.
Obliczenie dozwolonej kwoty egzekucji: 1038,72 zł x 25% = 259,68 zł
Krok 2.
Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych: 1038 zł x 18% - 46,33 zł = 140,51 zł ~ 141 zł
Krok 3.
Obliczenie kwoty potrącenia: 1038,72 zł - 141 zł - 500 zł (gwarantowana kwota wolna od potrąceń) = 397,72 zł
Ze względu na to, że kwota potrącenia wyniosła więcej niż dozwolona kwota egzekucji, pracodawca ma prawo potrącić jedynie kwotę w wysokości dozwolonej egzekucji (259,68 zł).
W związku z tym pan Wojciech za wrzesień otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 779,04 zł (1038,72 zł - 259,68 zł).
