Świadectwo pracy jest dokumentem ściśle podlegającym pod regulacje zawarte w Kodeksie pracy. W praktyce oznacza to, że ustawodawca określa minimalną treść każdego takiego dokumentu. Czy likwidacja etatu w świadectwie pracy będzie widniała jako tryb rozwiązania umowy?
Kiedy wydawane jest świadectwo pracy?
Zakończenie stosunku pracy wiąże się z obowiązkiem wydania świadectwa pracy byłemu pracownikowi. Powinność ta obciąża każdorazowo pracodawcę, bez względu na zdanie byłego pracownika. Zgodnie z treścią art. 97 §1 i 2 kp w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu, w którym następuje ustanie stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. Jeżeli z przyczyn obiektywnych wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej w tym terminie nie jest możliwe, pracodawca w ciągu 7 dni od dnia upływu tego terminu przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu Ustawy z dnia 23 listopada 2012 roku – Prawo pocztowe albo doręcza je w inny sposób. Świadectwo pracy dotyczy okresu lub okresów zatrudnienia, za które dotychczas nie wydano świadectwa pracy.
W świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące:
- okresu i rodzaju wykonywanej pracy,
- zajmowanych stanowisk,
- trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy,
- inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego.
Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach.
„Świadectwo pracy czy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 kpc, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Dlatego też w ramach postępowania sąd ocenia zarówno zasadność odmowy wydania przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jak i zasadność umieszczenia w świadectwie pracy wzmianki, że pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych”.
Likwidacja etatu
Rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić z wielu różnych przyczyn, czasami niezawinionych ani przez pracodawcę, ani przez pracownika. Przykładem takiego zdarzenia będzie likwidacja etatu z przyczyn finansowych. Pracodawca, którego nie stać na utrzymywanie dużej ilości pracowników będzie musiał zwolnić część kadry, aby ochronić inne miejsca pracy i nie ogłaszać upadłości. Likwidacja stanowiska pracy może być zatem jedną z przyczyn wypowiedzenia.
Oczywiście likwidacja etatu nie musi wiązać się z problemami finansowymi w danym zakładzie pracy, zatrudniający może bowiem mieć w planach całkowitą reorganizację przedsiębiorstwa i wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych, które będą wiązały się z koniecznością zamknięcia poszczególnych stanowisk.
Likwidacja etatu nie powinna mieć jednak charakteru iluzorycznego (pozornego), tzn. zakazane jest stosowanie tego rodzaju rozwiązania tylko w celu pozbycia się niechcianego pracownika. W takim przypadku zwolniona osoba będzie mogła domagać się przywrócenia do pracy na uprzednio zajmowane bądź całkowicie nowe stanowisko. W praktyce będzie to jednak wymagało skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.
„Likwidacja […] może być rozumiana jako zmiana struktury organizacyjnej zakładu pracy, powodująca konieczność zwolnienia wszystkich pracowników zatrudnionych na jednym lub wszystkich stanowiskach pracy danego rodzaju”.
Likwidacja etatu w świadectwie pracy
Jeśli likwidacja etatu doprowadziła do zakończenia stosunku pracy, a nie do zmiany formy zatrudnienia (np. skierowania pracownika do innego działu w firmie), zatrudniający jest zobowiązany do wydania świadectwa pracy zwolnionej osobie. Jako że likwidacja stanowiska pracy była bezpośrednią przyczyną rozwiązania umowy o pracę, musi zostać wykazana w wydawanym dokumencie. Co więcej, taka informacja musi znaleźć się również w wypowiedzeniu umowy o pracę – przełożony musi uzasadnić, dlaczego likwidacja jest niezbędna i dlaczego nie może dalej zatrudniać danej osoby. W ten sposób zabezpiecza swoją pozycję w razie, gdyby były pracownik kwestionował swoje zwolnienie i twierdził, że likwidacja etatu jest iluzoryczna.
Likwidacja etatu jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy jest traktowana jako przyczyna niedotycząca pracownika, tj. powstała bez winy zatrudnionej osoby. Obowiązek wykazania, że rozwiązanie umowy o pracę nie dotyczy pracownika, obciąża każdego pracodawcę, także tego, który nie jest objęty regulacjami zawartymi w ustawie o zwolnieniach grupowych.
Informacja o likwidacji etatu jako przyczynie rozwiązania stosunku pracy jest bardzo ważna z punktu widzenia każdego pracownika. Świadectwo pracy, które będzie zawierało tę wzmiankę, pozwoli zwolnionemu wnioskować o przyznanie różnego rodzaju świadczeń o charakterze socjalnym, w tym przede wszystkim zasiłku dla bezrobotnego. Dlatego też zatrudniający powinien w ust. 4 lit. a świadectwa pracy umieścić zapis o treści: „w trybie art. 30 § 1 pkt 1 kp, z przyczyn dotyczących zakładu pracy”. Za przyczyny dotyczące zakładu pracy uznaje się m.in. likwidację stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych (art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).
Likwidacja etatu w świadectwie pracy – podsumowanie
Likwidacja etatu jest jedną z przyczyn uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy, nie może być jednak pozorna, ponieważ pracodawca naraża się wówczas na odpowiedzialność względem byłego pracownika (w niektórych przypadkach będzie musiał ponownie przyjąć go do pracy). Likwidacja jest przyczyną, która tkwi po stronie pracodawcy, nigdy po stronie zatrudniającego i z tego powodu informacja na ten temat powinna znaleźć się w wydawanym świadectwie pracy. Dzięki takiej wzmiance były pracownik ma prawo ubiegać się o wiele różnych świadczeń socjalnych, w tym o zasiłek dla osoby bezrobotnej.
