Artykuł skierowany jest przede wszystkim do lekarzy oraz lekarzy rezydentów, aby przekazać im podstawowe wiadomości w zakresie tzw. Nowego Ładu. Co dokładnie oznacza, a także jaki ma wpływ na rzeczywiście osiągane zarobki przez lekarzy i lekarzy rezydentów? Przeanalizowana zostanie sytuacja, uwzględniając aspekt Nowy Ład a lekarz rezydent w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia.
Główne zmiany wprowadzone przez Nowy Ład
Do głównych zmian, które związane są z Nowym Ładem, należą:
- brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku w okresie do rozliczenia za maj lub I kwartał 2022, natomiast od rozliczenia za czerwiec lub II kwartał 2022 odliczenia do limitu mogą dokonać osoby opodatkowane liniowo, ryczałtem i kartą podatkową;
- w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się na podstawie opodatkowania liniowego podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód podatnika, a wysokość składki wynosi 4,9% dochodu;
- w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się według skali podatkowej podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód podatnika, a wysokość składki wyniesie 9% dochodu;
- wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej będzie mógł zostać złożony do końca miesiąca upływającego po terminie do złożenia deklaracji PIT, a po tym terminie roszczenie to wygaśnie;
- podniesienie II progu podatkowego do kwoty 120 000 zł;
- kwota wolna od podatku dla podatników rozliczających się według skali podatkowej do 30 000 zł dochodu.
Ile do tej pory zarabiał lekarz rezydent?
Wynagrodzenie lekarza rezydenta jest uregulowane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lipca 2021 roku w sprawie wysokości zasadniczego wynagrodzenia miesięcznego lekarzy i lekarzy dentystów odbywających specjalizacje w ramach rezydentury.
Zgodnie z rozporządzeniem wysokość wynagrodzenia jest uzależniona od stażu.
W pierwszych 2 latach zatrudnienia w trybie rezydentury wynosi ono 5752 zł. Po upływie tego okresu wynagrodzenie to zostaje podwyższone do 5862 zł.
Znaczenie ma także wybrana specjalizacja – w przypadku niektórych kwoty wynagrodzenia są niższe – na przykład rezydenci ortopedii.
Szczegółowy wykaz specjalizacji jest wymieniony we wzmiankowanym powyżej rozporządzeniu Ministra Zdrowia.
Nowy Ład a lekarz rezydent prowadzący działalność gospodarczą
Lekarz rezydent, który rozlicza się według skali podatkowej [17% lub 12% (stawka obowiązuje od rozliczenia za czerwiec 2022) podatku od dochodu w I progu podatkowym, 32% – w II], miał możliwość odliczania od swoich przychodów składki zdrowotnej. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opłacał zryczałtowaną składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru (przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za IV kwartał poprzedniego roku, w 2021 roku). Składka wynosiła 381,81 zł i mogła być ona odliczona od podatku w wysokości 7,75% podstawy wymiaru. Stąd też rzeczywiste obciążenie składką zdrowotną wynosiło 53,03 zł.
Aktualnie nie jest możliwe odliczenie tej składki w zaliczce na podatek.
Co więcej, wysokość składki zdrowotnej nie jest już stała dla wszystkich, a uzależniona od wysokości dochodu podatnika. W przypadku osób rozliczających się według skali podatkowej jest to 9% dochodu.
Przykład 1.
Pani Marta jest rezydentką, osiąga miesięczny dochód w kwocie 10 000 zł z uwagi na podejmowane przez nią dyżury i pracę dodatkową w przychodni. Składka zdrowotna, której nie może wliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wyniesie 900 zł.
Jest to niewątpliwie zmiana na niekorzyść lekarzy rezydentów prowadzących działalność gospodarczą.
Kwestia kwoty wolnej od podatku nie będzie poruszana, z uwagi na fakt, że dochody lekarzy rezydentów z mocy samego rozporządzenia ją przekraczają.
Ponadto II próg podatkowy został podniesiony z kwoty 85 528,01 zł do 120 000 zł. Oznacza to, że podatek dochodowy w wysokości 32% w przypadku stosowania skali podatkowej jest płacony od dochodu powyżej 120 000 zł.
Nowy Ład a lekarz rezydent opodatkowany ryczałtem
Lekarze rezydenci są przedstawicielami wolnego zawodu. Mogą oni w związku z tym, skorzystać z możliwości opodatkowania ryczałtem. Wiąże się to z niższą stawką podatkową, która w takim przypadku wyniesie 17%.
Lekarz rezydent straci jednak prawo do opodatkowania ryczałtem, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyska przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości przekraczającej równowartość 2 000 000 euro, lub uzyska przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wszystkich wspólników spółki z tej działalności przekroczy równowartość 2 000 000 euro.
Nowy Ład a lekarz rezydent zatrudniony na umowie zlecenie
Do tej pory umowy zlecenie były często zawierane w przypadku umów zawieranych ze studentami, własnymi pracownikami.
Z uwagi na zmiany w zakresie podniesienia kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł, niemożności odliczenia składki zdrowotnej oraz podniesienia drugiego progu podatkowego, zmieni się sytuacja osób podejmujących czynności zarobkowe na podstawie umów zlecenie.
Do tej pory zleceniobiorca otrzymywał zwrot nadpłaconego podatku po zakończeniu roku podatkowego, w związku z tym, że zleceniodawca nie uwzględniał kwoty wolnej od podatku.
Po wprowadzeniu Polskiego Ładu wynika, że składka zdrowotna nie obniży już zaliczki na podatek. Stąd też obciążenia podatkowo-składkowe będą wyższe niż dotychczas. Zatem wynagrodzenie, które zostanie wypłacone zleceniobiorcy-lekarzowi, będzie niższe niż do tej pory o wysokość składki zdrowotnej, której nie można odliczyć. Warto też pamiętać, że jej wysokość może być wyższa niż dotychczas, ponieważ jest uzależniona od dochodu.
Stąd też umowy zlecenie sprawią, że do portfela lekarza wpłynie mniejsza niż dotychczas kwota w ramach comiesięcznego wynagrodzenia.
Jednak po rozliczeniu PIT za 2022 rok dostanie on spory, wyższy niż wcześniej, zwrot nadpłaconego podatku. Należy pamiętać, że ta kwota wpłynie dopiero po rozliczeniu podatku w 2023 roku.
Według prognoz umowa zlecenie jest opłacalna do wysokości wynagrodzenia 5500 zł brutto, którą przekracza lekarz rezydent zgodnie z rozporządzeniem. Powinien on zatem postarać się o wykonywanie swoich zadań na podstawie innej umowy.
Podsumowując, Nowy Ład niesie ze sobą sporo zmian, zwłaszcza w zakresie niemożności wliczenia składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodu i uzależnienia jej wysokości od dochodów.
Im wyższy dochód, tym wyższa jest ta składka, a niemożliwość jego odliczenia spowoduje także wyższy podatek dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. To może z kolei powodować szybsze osiąganie II progu podatkowego, pomimo jego podwyższenia.
W rzeczywistości każda osoba musi samodzielnie lub z pomocą księgowej bądź księgowego ocenić, jaka forma opodatkowania w przypadku lekarza rezydenta jest najkorzystniejsza, pamiętając, że może skorzystać z ryczałtu, czyli stałego podatku 17%.
