Działy specjalne produkcji rolnej to szczególny rodzaj działalności rolniczej podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT. W poniższym artykule zastanowimy się, jak wygląda opodatkowanie działów specjalnych produkcji rolnej na gruncie podatku liniowego.
Opodatkowanie działów specjalnych produkcji rolnej
Przychody z działalności rolniczej zostały przez ustawodawcę wyłączone z zakresu podatku PIT, przy czym wyjątkiem są działy specjalne produkcji rolnej.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT działy specjalne produkcji rolnej stanowią osobne źródło przychodów w podatku dochodowym.
W myśl art. 2 ust. 3 ustawy o PIT działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.
Jak natomiast podaje art. 2 ust. 3a ustawy o PIT, nie stanowią działów specjalnych produkcji rolnej uprawy hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy, zwanym „załącznikiem nr 2”.
Dwa sposoby opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej
Ustawodawca określił 2 sposoby opodatkowania przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się według zasad określonych w art. 14, jeżeli podatnik prowadzi księgi wykazujące te przychody. O zamiarze założenia ksiąg podatnik jest obowiązany zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed rozpoczęciem roku podatkowego albo przed rozpoczęciem prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli nastąpiło ono w ciągu roku.
W przypadku gdy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z przepisów o rachunkowości, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych według zasad określonych dla podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. W takim przypadku nie ma obowiązku zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych.
Przepis art. 24 ust. 4 tej ustawy stanowi, że dochodem (stratą) z działów specjalnych produkcji rolnej jest różnica pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego.
Powyższe przepisy wskazują, że jeżeli osoba prowadząca działy specjalne produkcji rolnej wybrała opodatkowanie na zasadach ogólnych przewidzianych w cytowanym wyżej art. 15, a zatem prowadzi księgi podatkowe, w których ewidencjonuje przychody uzyskane z działów specjalnych produkcji rolnej, to przychód osiągnięty z działów specjalnych ustala się na podstawie art. 14 ww. ustawy, czyli zasad właściwych dla pozarolniczej działalności gospodarczej (choć pamiętajmy, że nadal jest to osobne źródło przychodów).
W takim przypadku podatnik określa zarówno przychody, jak i koszty z działów specjalnych produkcji rolnej, a opodatkowaniu podlega powstały dochód.
Drugą opcją rozliczania podatku z tego tytułu są normy szacunkowe właściwe dla odpowiedniego rodzaju działów specjalnych produkcji rolnej.
Dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej.
Aktualnie w tym zakresie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2021 roku w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej.
W myśl art. 43 ust. 1 ustawy o PIT podatnicy, którzy dochody z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, są obowiązani składać w terminie do 20 stycznia roku podatkowego urzędowi skarbowemu deklarację PIT-6 o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku podatkowym.
W przypadku norm szacunkowych nie ma znaczenia faktyczna wielkość uzyskanego przychodu oraz poniesionego kosztu, gdyż podatek do zapłaty określa się wyłącznie na podstawie wielkości hodowli lub uprawy.
Opodatkowanie działów specjalnych produkcji rolnej a podatek liniowy
Analizując treść art. 30c ustawy o PIT, okazuje się, że opodatkowanie w formie podatku liniowego jest przewidziane nie tylko dla przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, ale również dla działów specjalnych produkcji rolnej.
Powyższe zostało potwierdzone w treści art. 9a ust. 7 ustawy o PIT, gdzie możemy przeczytać, że podatnicy, którzy dochody z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają na podstawie prowadzonych ksiąg, mogą wybrać sposób opodatkowania tych dochodów na zasadach określonych w art. 30c. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania.
Oświadczenie należy złożyć w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Wybór sposobu opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania.
Jak zatem widać z przedstawionych regulacji, jeżeli podatnik nie zdecyduje się na opodatkowanie działów specjalnych na podstawie norm szacunkowych, to może jako formę opodatkowania wybrać podatek liniowy. W tym zakresie należy koniecznie pamiętać o złożeniu oświadczenia do naczelnika urzędu skarbowego.
W trakcie roku podatkowego podatnicy ci obowiązani są do samodzielnego obliczania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy – na takich samych zasadach jak prowadzący działalność gospodarczą.
Przykład 1.
Osoba fizyczna rozpoczęła w styczniu 2022 roku prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej w zakresie hodowli psów rasowych. Podatnik zrezygnował z wyboru opodatkowania w formie norm szacunkowych i nie złożył deklaracji PIT-6. Natomiast 10 lutego 2022 roku podatnik złożył do naczelnika US oświadczenie o wyborze podatku liniowego. W takim wypadku dochody podatnika z działów specjalnych produkcji rolnej będą opodatkowane 19% stawką podatku.
Z naszej dzisiejszej analizy wynika, że podatek liniowy jest formą opodatkowania przewidzianą nie tylko dla pozarolniczej działalności gospodarczej, ale również dla działów specjalnych produkcji rolnej.
