Otrzymanie zaliczki przy WDT a obowiązek podatkowy

Coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których podatnicy otrzymują od kontrahentów zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonania usług. Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę czy zadatek, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania, w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Jednakże w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sytuacja wygląda nieco inaczej. Wyjaśniamy poniżej, kiedy powstaje obowiązek podatkowy od otrzymanej zaliczki przy WDT.

Czym jest WDT?

W myśl art. 13 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że polski sprzedawca dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów będzie miał możliwość zastosowania preferencyjnej stawki VAT (0%) w określonych prawnie sytuacjach, czyli:

• unijny nabywca musi posiadać numer VAT UE spoza Polski,

• polski sprzedawca musi posługiwać się numerem VAT z prefiksem PL,

• polski dostawca przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy powinien posiadać w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego UE.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy WDT?

Obowiązek podatkowy przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów powstaje zgodnie przepisami art. 20 ust. 1 ustawy o VAT, z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy. W związku z tym należałoby podkreślić, że decydującym w tym zakresie dla podatnika jest moment wystawienia faktury. W sytuacji gdy faktura nie została wystawiona (lub została wystawiona z opóźnieniem), należałoby wykazać transakcję 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonana była wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Natomiast w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów wykonywanej w sposób ciągły przez okres dłuższy niż miesiąc, uważa się ją za dokonaną z upływem każdego miesiąca do czasu zakończenia dostawy tych towarów.

Otrzymanie zaliczki przy WDT

Sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku, gdy polski przedsiębiorca otrzymuje zaliczkę od nabywcy na poczet transakcji dotyczącej wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Otrzymanie zaliczki przy WDT nie wywołuje konsekwencji podatkowych, a tym samym nie powoduje obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej. Wynika to z faktu, że został uchylony ust. 3 w art. 20 ustawy o VAT, który regulował tę sytuację.

Takie stanowisko zajmują również organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 lutego 2017 r. o sygn. 3063-ILPP1-3.4512.190.2016.1.JNa, w której organ stwierdził, że:

otrzymanie zaliczki do transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie rodzi obowiązku podatkowego. W związku z powyższym, nawet na żądanie kontrahenta z innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, Wnioskodawczyni nie może wystawiać faktur dokumentujących otrzymanie zaliczek dotyczących wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru. Zakaz ten - wbrew stanowisku Wnioskodawczyni - wprost wynika z treści art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy. Jak bowiem stanowi ten przepis: "na żądanie nabywcy towaru (...) podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą (...) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (...)".

Zatem mimo otrzymania przed dostawą towarów zaliczki przy WDT przepisy art. 20 ust. 1 ustawy zobowiązują podatnika do rozliczenia podatku VAT w podstawowym terminie, czyli do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów. Jednak jeżeli przed tym dniem podatnik, będący dostawcą towarów, wystawił fakturę, wówczas obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury.

Jak dalej wskazuje interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu:

(...) prawidłowo wiąże zatem powstanie obowiązku podatkowego wraz z wystawieniem faktury końcowej dokumentującej wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, lecz nie później niż 15. dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym nastąpiła wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, co niesie ze sobą obowiązek wykazania transakcji w ewidencji VAT, deklaracji VAT-7 i informacji VAT UE z chwilą wystawienia faktury końcowej. Z tytułu zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie wystąpi obowiązek podatkowy.

Choć wystawienie faktury zaliczkowej przy WDT nie zostało zabronione przepisami, jej wystawienie może powodować niekorzystne konsekwencje dla polskiego podatnika. Gdy faktura dokumentująca zaliczkę zostanie bowiem dostarczona kontrahentowi z UE, istnieje prawdopodobieństwo, że zostanie ona przez wystawcę faktury wykazana w niewłaściwym okresie deklaracji VAT, informacji podsumowującej VAT-UE oraz JPK_VAT. Należy pamiętać, że rozliczenie transakcji powinno następować równolegle zarówno przez dostawcę (jako WDT), jak i odbiorcę towaru (jako WNT). Wykazanie zaliczki jako transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów może spowodować rozliczenie w błędnym okresie, w następstwie którego konieczna będzie korekta deklaracji.

Przykład 1.

Firma XYZ 12 maja otrzymała od niemieckiej firmy zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towarów. Obie firmy są zarejestrowane do VAT-UE. Firma XYZ z uwagi na tymczasowy brak zamówionych towarów planuje ich dostawę do niemieckiego kontrahenta dopiero na lipiec.

Zatem na otrzymaną zaliczkę, z uwagi na to, że transakcja dotyczy WDT, polska firma nie wystawia faktury zaliczkowej, dokonuje natomiast wystawienia zwykłej faktury VAT ze stawką VAT 0% (bowiem będzie na ten moment posiadać dokumenty potwierdzające wywóz towarów z polski) po dostarczeniu towarów, co miało miejsce 5 lipca. W tym przypadku podatnik ma prawo wystawić fakturę w terminie do 15 sierpnia.

Jak wystawić fakturę dokumentującą WDT w systemie wFirma.pl?

W systemie wFirma.pl w prosty sposób można wystawić fakturę dokumentującą wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. W tym celu należy przejść do zakładki PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ, gdzie w danych kontrahenta należy poprawnie oznaczyć kraj oraz zmienić numer identyfikacyjny na VAT UE, podając numer kontrahenta wraz z przedrostkiem kraju (np. DE dla Niemiec).

W polu przeznaczonym do wyboru stawki należy wybrać 0% WDT oraz wypełnić pozostałe wymagane pola.

Natomiast w zakładce ZAAWANSOWANE można dokonać wyboru waluty oraz języka, w jakim faktura ma zostać wystawiona.

Kwota, w jakiej została wystawiona faktura zostanie automatycznie przeliczona z waluty obcej na złotówki po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego datę wystawienia lub datę sprzedaży, w zależności która z nich była wskazana na fakturze jako wcześniejsza. Po zapisaniu wartość w PLN zostanie odpowiednio ujęta w rejestrze sprzedaży VAT oraz w KPiR w kolumnie 7 jako sprzedaż towarów i usług lub w przypadku ryczałtowców w Ewidencji przychodów w kolumnie zgodnie z oznaczoną stawką ryczałtu.