Podatek od deszczu to mniej formalna nazwa opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej. Opłata taka już istnieje od 1 stycznia 2018 r., kiedy to weszła w życie ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - prawo wodne - wprowadzająca szereg zmian w dotychczasowym systemie gospodarowania wodami w Polsce, w tym nakładająca na Wójta Gminy obowiązek związany z poborem opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej. Obecnie rząd zapowiada zmiany, co związane jest z polityką zapobiegania suszy.
W ustawie na próżno szukać definicji „zmniejszenie naturalnej retencji”. Jednakże sama konstrukcja art. 269 ust. 1 pkt 1 prawa wodnego wskazuje, że jest to wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej. Warunek uiszczenia opłaty za usługi wodne, sformułowany przez ustawodawcę jako zmniejszenie naturalnej retencji terenowej nastąpi, gdy w wyniku wykonywania robót lub prac obiektów budowlanych wyłączono spod powierzchni biologicznie czynnej, co najmniej 70%.
Inaczej mówiąc, opłata dotyczy nieruchomości spełniającej precyzyjnie określone kryteria, oznacza to, że opłata dotyczy nieruchomości:
- powierzchni powyżej 3500 m2;
- których więcej niż 70% powierzchni zostało wyłączonych z powierzchni biologicznie czynnej;
- znajdujących się na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.
Przykładowo mogą to być: obszary przemysłowe takie jak hale przeładunkowe, magazyny, parkingi, sklepy wielkopowierzchniowe.
Podmioty zobowiązane do opłat
Do uiszczania opłaty zobowiązane są zarówno osoby fizyczne jak i prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- użytkownikami wieczystymi gruntów,
- posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, które na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 jakichkolwiek robót i obiektów budowlanych trwale związanych mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji doprowadziły do zmniejszenia tej retencji.
Postępowanie w sprawie opłat
Podmioty zobowiązane do ponoszenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji zobowiązane są składać stosowne oświadczenia Wójtowi Gminy za poszczególne kwartały. Oświadczenia należy składać Wójtowi Gminy w terminie 30 dni od dnia, w którym upływa dzień przypadający na koniec każdego kwartału.
Podatek od deszczu – nowelizacja
Projekt ustawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy, zakłada zmniejszenie wielkości zabudowanej powierzchni – z dotychczasowych 3500 m2 z wyłączeniem 70% powierzchni do 600 m2 i wyłączenie więcej niż 50% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej – od której trzeba będzie zapłacić podatek za zmniejszoną zdolność naturalnej retencji.
Z projektu ustawy wynika, że zmniejszenie wskaźnika utraty udziału powierzchni biologicznie czynnej na podstawie, którego wylicza się opłatę, z 70% do 50% powierzchni działki ma swój cel.
Powierzchnie biologicznie czynne w ocenie projektodawcy służą przeciwdziałaniu suszy, ponadto wiążą się z zatrzymaniem i retencjonowaniem wód opadowych, co powoduje również redukcje zjawiska suszy, zmniejszenia odpływu wód opadowych do odbiorników oraz zminimalizowania ryzyka powodzi i podtopień.
Po wprowadzeniu projektu ustawy do porządku prawnego górne jednostkowe stawki opłaty za zmniejszanie naturalnej retencji terenowej będą wyższe i wyniosą:
-
bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 1,50 zł za 1 m2 na 1 rok,
-
z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,90 zł za 1 m2 na 1 rok,
-
z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności od 10 do 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,45 zł za 1 m2 na 1 rok.
Wzrost funduszy na inwestycje
W związku z proponowaną nowelizacją, przy założeniu, że powyższe normy zostaną utrzymane, to należy wyliczyć, że liczba nieruchomości podlegających opłacie wzrośnie prawie 20-krotnie. Dzięki temu zostaną pozyskane fundusze na inwestycje i programy zwiększające retencję wody oraz zmobilizowanie właścicieli nieruchomości do inwestycji na własnym terenie.
Jednakże już pojawiają się sygnały pozwalające stwierdzić niezadowolenie wśród właścicieli nieruchomości będących domami jednorodzinnymi. Podatek od deszczu będą, bowiem także płacić właściciele domów jednorodzinnych, gdyż opłata będzie naliczana od powierzchni dachów budynków, podjazdów i innych powierzchni trwale nieprzepuszczalnych. Średni koszt na gospodarstwo domowe to ok. 1350 zł na rok.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, Dz.U.2020.310 t.j.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
