Podmioty wyłączone z CIT estońskiego na przykładach

Obecnie opodatkowanie spółek ryczałtem staje się bardzo popularne. Ryczałt – zwany też CIT-em estońskim – pozwala podatnikom na znaczne oszczędności podatkowe. Zmiany w prawie podatkowym spowodowały, że większa liczba podmiotów może skorzystać z tej formy opodatkowania. Należy jednak pamiętać, że istnieją podmioty wyłączone z CIT estońskiego.

CIT estoński – fakultatywny wybór

Na wstępie należy zwrócić uwagę, że opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek jest opcją podatkową. 

Podatnik, aby móc skorzystać z tej formy opodatkowania, musi spełnić przede wszystkim ustawowe warunki. Po spełnieniu warunków ustawowych powinien złożyć zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem według ustalonego wzoru na druku ZAW-RD. Powyższe zawiadomienie składamy do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, który ma być opodatkowany ryczałtem. 

Przykład 1.

Spółka chciała od początku 2022 roku być opodatkowana ryczałtem. Rok podatkowy pokrywa się w niej z rokiem kalendarzowym. Księgowy spółki nie zdążył jednak złożyć ZAW-RD w 2021 roku. Zawiadomił organ podatkowy w styczniu 2022 roku. Czy może to jeszcze uczynić i wybrać opodatkowanie ryczałtem?

Tak, w tym przypadku można złożyć zawiadomienie w styczniu. Zgodnie z przepisami podatkowymi zawiadomienie ZAW-RD należy złożyć do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym chce się skorzystać z estońskiego CIT-u.

Przykład 2.

Spółka chce przejść na opodatkowanie według zasad CIT-u estońskiego. Rok podatkowy pokrywa się w niej z rokiem kalendarzowym. Księgowy spółki nie zdążył jednak złożyć ZAW-RD w styczniu. Czy spółka może jeszcze złożyć jeszcze zawiadomienie i przejść na opodatkowanie ryczałtem?

Obecnie zawiadomienie może zostać złożone również przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, jeżeli na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem zamknie on księgi rachunkowe oraz sporządzi sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami o rachunkowości. Jeśli więc zamknie księgi na styczeń i sporządzi sprawozdanie finansowe, a także złoży ZAW-RD do organu podatkowego, będzie mógł skorzystać z opodatkowania ryczałtem. W takim przypadku rok podatkowy opodatkowany ryczałtem zacznie się w lutym. Co istotne w tym przypadku, podatnik za styczeń winien złożyć CIT-8. 

Po wyborze opodatkowania ryczałtem podatnik jest w ten sposób opodatkowany przez okres bezpośrednio po sobie następujących 4 lat podatkowych i może być automatycznie przedłużony na kolejne okresy bezpośrednio po sobie następujących 4 lat podatkowych.

Podatnik może złożyć informację o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem w deklaracji CIT-8E składanej za ostatni rok podatkowy, w którym ma być opodatkowany ryczałtem.

Co ważne, w przypadku utraty prawa do opodatkowania ryczałtem na skutek naruszenia warunków jego stosowania podatnik może złożyć zawiadomienie o wyborze ryczałtu ponownie po upływie 3 lat podatkowych, jednak nie wcześniej niż po upływie 36 miesięcy następujących po roku kalendarzowym, w którym utracił on prawo do opodatkowania ryczałtem. 

Podmioty wyłączone z CIT estońskiego

Na początek przypomnijmy, kto może skorzystać z opodatkowania CIT estońskim. Podatnik, aby wybrać ryczałt, musi spełnić warunek, że mniej niż 50% przychodów, o których mowa w ustawie CIT, pochodzi:

• z wierzytelności;
• z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek;
• z części odsetkowej raty leasingowej;
• z poręczeń i gwarancji;
• z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw;
• ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych;
• z transakcji z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 – w przypadku, gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma.

Ponadto podatnik musi:

• zatrudniać na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, niebędące udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami tego podatnika, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym, lub
• ponosić miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych niebędących udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami tego podatnika, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek określonych w Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przykład 3.

Spółka komandytowa zatrudnia 4 pracowników na pełny etat. Wśród zatrudnionych jest 2 wspólników. Czy spółka musi zwiększyć zatrudnienie, aby móc wybrać opodatkowanie ryczałtem (CIT estoński)?

Tak, w tym przypadku wspólników należy wyłączyć. Tym samym podatnik zatrudnia tylko dwóch pracowników, czyli za mało, aby spełnić wyżej wymienione ustawowe warunki.

Spółka nie może wybrać opodatkowania ryczałtem, gdy jest:

• przedsiębiorstwem finansowym;
• instytucją pożyczkową w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim;
• podatnikiem osiągającym dochody z prowadzonej działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE lub polskiej strefie gospodarczej; 
• podatnikiem postawionym w stan upadłości lub likwidacji.

Przykład 4.

Spółka zajmuje się produkcją paneli fotowoltaicznych. W 2021 roku zbudowała nowy zakład w SSE i tam przeniosła całą swoją produkcję. W takim przypadku nie będzie mogła wybrać ryczałtu. 

Ponadto ryczałtu nie wybiorą spółki, które zostały utworzone:

• w wyniku połączenia lub podziału albo
• przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wnoszące tytułem wkładów niepieniężnych na poczet kapitału podatnika składniki majątku uzyskane przez te osoby albo jednostki w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli te osoby albo jednostki posiadały udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników, albo
• przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli w roku podatkowym, w którym podatnik został utworzony, lub w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, zostało do niego wniesione na poczet kapitału uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w pierwszym dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14 ustawy o CIT

– w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy od dnia utworzenia.

Przykład 4.

Spółka prowadziła działalność handlową i produkcyjną. W 2021 roku wydzieliła ZCP związaną z działalnością handlową. Powyższa działalność została wniesiona do nowo zawiązanej spółki. W takim przypadku podatnik nie będzie mógł w 2022 roku wybrać ryczałtu. 

Ponadto CIT-u estońskiego nie mogą wybrać podatnicy, którzy zostali podzieleni przez wydzielenie albo wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału:

• uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w pierwszym dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14, lub
• składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników

– w roku podatkowym, w którym dokonano podziału albo wniesiono wkład, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy od dnia dokonania podziału albo wniesienia wkładu.

Podsumowując, większość podmiotów może wybrać obecnie CIT estoński. Ustawodawca zlikwidował wiele warunków, jakie obowiązywały jeszcze w 2021 roku, należy jednak podkreślić, że nadal wiele spółek nie może skorzystać z opodatkowania ryczałtem.