Od 1 stycznia 2021 roku ustawodawca wprowadził CIT estoński, tzw. ryczałt. Powyższe rozwiązanie pozwala na odroczenie płatności podatku. Podatnik który wybrał CIT estoński w okresie nim objętym po spełnieniu szeregu warunków nie musi płacić podatku dochodowego. Rozwiązanie to jest korzystne dla wielu podatników.
Podmioty uprawnione do ryczałtu – warunek wielkości przychodów
Ryczałt to nowa alternatywa w stosunku do zasad dotychczas obowiązujących w Polsce. Podatnik może samodzielnie zdecydować, czy chce skorzystać z tej formy opodatkowania swoich dochodów.
Co istotne, ryczałt mogą wybrać podmioty prowadzące działalność gospodarczą i jednocześnie działalność rolniczą lub działalność gospodarki leśnej
Podmioty chcące wybrać opodatkowanie ryczałtem są zobowiązane do poinformowania właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Podatnik składa zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem według ustalonego wzoru.
Zawiadomienie składamy w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany ryczałtem (zazwyczaj będzie do styczeń).
Warunki, jakie musi spełnić podatnik, aby skorzystać z CIT estońskiego
Podatnik zobowiązany jest łącznie spełniać w każdym okresie opodatkowania ryczałtem pozostałe warunki określone w przepisie art. 28j ustawy o CIT, tj.:
-
łączne przychody z działalności osiągnięte przez podatnika w poprzednim roku podatkowym nie mogą przekroczyć kwoty 100 000 000 zł lub wartość średnich przychodów z działalności obliczona na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego z okresu opodatkowania ryczałtem nie przekroczyła 100 000 000 zł (art. 28j ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Próg przychodowy obliczany jest z uwzględnieniem kwoty należnego podatku od towarów i usług i odnosi się do kwoty całkowitych przychodów podatnika osiągniętych w poprzednim roku podatkowym.
W następnych latach będzie to przychód podatkowy wynikający ze sprawozdania finansowego, który również jest powiększany o podatek VAT.
Jakie przychody może osiągać podatnik opodatkowany ryczałtem?
Opodatkowaniu ryczałtem może podlegać podatnik, którego mniej niż 50% przychodów (łączne przychody z działalności) pochodzi:
-
z wierzytelności;
-
z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek;
-
z części odsetkowej raty leasingowej;
-
z poręczeń i gwarancji;
-
z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw;
-
ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych;
-
z transakcji z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 − w przypadku, gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość́ dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma.
Powyższe ogranicza możliwość korzystania z opodatkowania CIT estońskim tym podmiotom, które nie prowadzą aktywnej działalności gospodarczej. Podmioty, które opierają dochody na pasywnych źródłach przychodów, nie mogą więc skorzystać z preferencji.
Obowiązek zatrudnienia odpowiedniej liczby pracowników
Opodatkowanie ryczałtem może wybrać podatnik, który:
-
zatrudnia na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym. Osoby te nie mogą̨ być udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika, lub
-
ponosi miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność́ przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych. Osoby te nie mogą być udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika. Warunek ten jest spełniony, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek określonych w Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 28j ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT). Wydatki powinny być́ ponoszone w każdym miesiącu roku podatkowego.
W przypadku podatnika będącego małym podatnikiem w pierwszym roku podatkowym opodatkowania ryczałtem warunek dotyczący zatrudnienia uznaje się̨ za spełniony, jeżeli mały podatnik zatrudnia na podstawie umowy o pracę co najmniej 1 osobę w przeliczeniu na pełne etaty, przez okres wskazany w tym przepisie, tj. co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku gdy rok podatkowy nie pokrywa się̨ z rokiem kalendarzowym – przez co najmniej 82% dni przypadające w roku podatkowym.
Obowiązki ewidencyjne i inne z zakresu prawa bilansowego
Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości. Nie można więc prowadzić ksiąg np. na podstawie MSR. Należy pamiętać, że podatnicy muszą zapewnić prawidłowe określenie wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Księgi rachunkowe winny pozwolić na prawidłowy odczyt każdej podstawy opodatkowania. Muszą więc pozwolić na odczyt oprócz zysku (straty) netto również transakcji, np. z podmiotami powiązanymi, wydatki podatnika, przejmowane składniki majątku, przychody i koszty ponoszone przez oddziały spółki, w tym oddziały zagraniczne. Operacje gospodarcze powinny być́ właściwie udokumentowane.
Obowiązek ponoszenia nakładów inwestycyjnych lub wydatków na wynagrodzenia
Jednym z najważniejszych warunków skorzystania z opodatkowania ryczałtem jest wzrost wydatków na cele inwestycyjne. Powyższy warunek może być spełniony również w przypadku zwiększania przez podatnika wydatków na wynagrodzenia.
Zwiększanie majątku trwałego podatnika dotyczy:
-
wydatków na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 Klasyfikacji;
-
wydatków na wytworzenie środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 Klasyfikacji;
-
opłat ustalonych w umowie leasingu w części stanowiącej spłatę̨ wartości początkowej ww. środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 Klasyfikacji.
Musimy także pamiętać, że przesłanki celu inwestycyjnego nie spełnimy, gdy wydatki poniesiemy na samochody osobowe, środki transportu lotniczego, taboru pływającego i innych aktywów wykorzystywanych głównie dla naszych celów osobistych przez wspólników podatnika lub członków ich rodzin.
Przykład 1.
Podatnik wybrał opodatkowanie ryczałtem. Nie inwestował w maszyny. Postanowił kupić bardzo drogie samochody osobowe. Mają z nich korzystać wspólnicy spółki. W takiej sytuacji nie doszło do zwiększenia majątku, który uprawnia do ryczałtu.
Wzrost nakładów na inwestycje jest mierzony w okresach dwuletnich, w ramach dwóch kolejnych lat podatkowych. W drodze odstępstwa istnieje możliwość rozliczania nakładów na cele inwestycyjne w okresach czteroletnich.
Wysokość nakładów inwestycyjnych uzależniona jest od okresu ich rozliczania:
-
w okresach dwuletnich wzrost winien wynieść 15% (nie mniej niż 20 tys. zł),
-
w okresach czteroletnich wzrost winien wynieść 33% (nie mniej niż 50 tys. zł).
W przypadku podatnika rozpoczynającego działalność lub małego podatnika, w pierwszym dwuletnim okresie opodatkowania CIT estoński może ponieść tylko połowę nakładów w wymaganej wysokości.
Powyższy warunek jest też spełniony w przypadku zwiększania przez podatnika wydatków na wynagrodzenia zatrudnionych osób fizycznych (z wyłączeniem udziałowców/akcjonariuszy). Wzrost ten jest mierzony w okresach dwuletnich.
Wydatki na wynagrodzenie winny zostać poniesione w wysokości większej o 20%, nie mniejszej jednak niż 30 tys. zł w stosunku do kwoty z roku podatkowego poprzedzającego dwuletni okres rozliczenia.
Przykład 2.
Spółka wybiera opodatkowanie ryczałtem w 2022 roku. Nie inwestuje, tylko zwiększa wynagrodzenie. Zatrudnia pięciu pracowników. Dwóch spośród nich to wspólnicy spółki. Spółka podniosła wynagrodzenie ogółem o kwotę 100 000 zł w ciągu dwóch lat. Jednak największe podwyżki ponad 90 000 zł dotyczyły zatrudnionych wspólników.
W takiej sytuacji podatnik nie spełnił warunku, aby móc być opodatkowany ryczałtem. Wzrost wynagrodzenia jest znaczny, jednak dotyczy wynagrodzenia wspólników.
Podsumowując, podatnicy wybierający ryczałt muszą spełnić szereg warunków i mają szereg obowiązków. Powyższe na pewno może niektórych zniechęcić do tej formy opodatkowania.
