Czasami zdarza się, że pracownik otrzymuje nie jedną, ale kilka wypłat w miesiącu, np. wynagrodzenie za pracę, nagrodę uznaniową oraz „trzynastkę”. Sytuacja komplikuje się, gdy pracownik ma zajęcie komornicze. W jaki sposób należy postąpić? Ile wpłacić komornikowi, a ile powinien otrzymać pracownik? Przeczytaj nasz artykuł, a dowiesz się, w jaki sposób dokonać potrąceń niealimentacyjnych z kilku wypłat w miesiącu.
Zasady dokonywania potrąceń niealimentacyjnych
Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia reguluje art. 87 Kodeksu pracy, w którym czytamy, że z wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, zaliczki na podatek dochodowy oraz wpłat do PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania, potrąca się:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie świadczeń innych niż alimentacyjne;
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
- kary pieniężne.
W związku z tym, że w niniejszym artykule zajmiemy się jedynie potrąceniami niealimentacyjnymi, należy wyjaśnić, że są to wszelkiego rodzaju niespłacone kredyty. pożyczki, należności wobec ZUS-u czy US-u. Wynagrodzenie pracownika objęte tytułem wykonawczym dotyczącym wyżej wymienionych należności jest zajęte przez komornika do wysokości połowy wynagrodzenia, przy czym wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia, które w 2022 roku wynosi 3010 zł brutto.
Ile należy potrącić pracownikowi w przypadku wypłat wynagrodzenia za dwa miesiące w jednym miesiącu?
W przypadku, gdy pracownik otrzymuje jedną wypłatę w miesiącu, sprawa jest prosta. Potrącamy 50% wynagrodzenia przy zachowaniu kwoty wolnej. Problem pojawia się, gdy pracownik ma kilka wypłat w.
Przykład 1.
Pan Piotr ma zajęcie niealimentacyjne z powodu niespłaconego kredytu na kwotę 21 500 zł. Jego wynagrodzenie w grudniu 2021 roku wynosiło 2800 zł brutto, czyli kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w 2021 roku. Wynagrodzenie za listopad 2021 roku pan Piotr otrzymał w całości 10 grudnia. Natomiast pracodawca postanowił wynagrodzenie za grudzień wypłacić 31 grudnia 2021 roku i przekazał również panu Piotrowi całość wynagrodzenia bez potrąceń dla komornika. Czy postąpił prawidłowo?
Pracodawca pana Piotra postąpił prawidłowo, gdyż zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektoratu Pracy z 7 marca 2011 roku w sprawie kwoty wolnej od potrąceń przy wypłatach pensji za dwa miesiące w jednym miesiącu „podstawę ustalenia kwoty wolnej od potrąceń stanowi wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie dokonywania potrącenia. […] Jeżeli więc pracodawca w jednym miesiącu wypłaca wynagrodzenie za dany miesiąc oraz wynagrodzenie za miesiąc poprzedni, to dokonując potrąceń obowiązany jest stosować kwotę wolną w stosunku do każdego z wypłacanych wynagrodzeń” (GPP-364-4560-12-1/11/PE/RP).
Potrącenie niealimentacyjne z „trzynastki”
W zupełnie inny sposób rozliczone zostaną dwie wypłaty w jednym miesiącu, jeżeli jedna z nich będzie wynagrodzeniem za pracę, a druga wynagrodzeniem rocznym – tzw. trzynastką, którą obowiązkowo otrzymują pracownicy sfery budżetowej. W takim przypadku potrącenie niealimentacyjne będzie dokonywane od łącznej kwoty otrzymanych wypłat z zachowaniem jednej kwoty wolnej od zajęcia.
W takiej sytuacji należy:
- dodać dwie wypłaty w kwocie netto;
- wyznaczyć maksymalną granicę potrąceń wynoszącą połowę wynagrodzenia netto;
- określić maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia, uwzględniając jedną kwotę wolną od zajęcia;
- w przypadku kolejnej wypłaty w miesiącu odliczyć kwotę, która już została potrącona, a następnie potrącić pozostałą część tak, aby nie naruszyć kwoty wolnej oraz maksymalnej kwoty potrąceń.
Przykład 2.
Pan Marek ma zajęcie komornicze z tytułu zaległości w urzędzie skarbowym na kwotę 15 020 zł. 27 stycznia 2022 roku otrzymał trzynastkę w wysokości 2895,90 zł brutto. Pracodawca nie mógł dokonać potrąceń z tego wynagrodzenia, gdyż było ono niższe niż 3010 zł (wynagrodzenie minimalne w 2022 roku). 31 stycznia 2022 roku pracownik otrzymał wynagrodzenie za styczeń 2022 roku w kwocie 3120 zł. Pan Marek złożył pracodawcy PIT-2, korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodu, nie odprowadza składek PPK i nie korzysta z ulgi dla klasy średniej.
Pracodawca dokonał następującego potrącenia:
- dodał dwie wypłaty w kwocie netto, które wyniosły – 1848,97 zł z trzynastej pensji oraz 2449,95 zł z wynagrodzenia za styczeń 2022 roku. Razem 4298,92 zł;
- wyznaczył maksymalną kwotę potrącenia, która wyniosła połowę wynagrodzenia netto, więc 4298,92 zł podzielone na 2, czyli 2149,46 zł;
- określił maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia uwzględniającą jedną kwotę wolną – 2363,56 zł;
- z tej kwoty 2363,56 zł zostało już panu Markowi wypłacone 1848,97 zł, a więc z wynagrodzenia za pracę pracodawca przekazał panu Markowi kwotę 514,59 zł, a resztę, czyli 1935,36 zł, przekazał komornikowi.
Druga wypłata w miesiącu innych świadczeń niż trzynastka
Takie same zasady będą obowiązywać w przypadku innych wypłat dokonywanych w tym samym miesiącu, co wynagrodzenie za pracę, np. nagrody jubileuszowej, nagrody uznaniowej czy premii kwartalnej.
Jak czytamy bowiem w wyroku Sądu Najwyższego z 17 lutego 2004 roku: „wyraźnie ochronna funkcja art. 87 § 1 kp daje podstawę do przyjęcia, że w pojęciu »wynagrodzenia a pracę« – w ujęciu tego przepisu – może mieścić się nie tylko wynagrodzenie za pracę w ścisłym znaczeniu, ale również inne świadczenia związane z pracą o charakterze zbliżonym do wynagrodzenia za pracę, czyli takie składniki szeroko pojmowanego wynagrodzenia, które nie są w ścisłym znaczeniu wynagrodzeniem za pracę , jednak są traktowane przez ustawodawcę na porównywalnych zasadach. […] Te inne świadczenia związane z pracą, to między innymi odprawa rentowa lub emerytalna (rozdział III a), a także nagroda jubileuszowa (art. 773 § 3 pkt 3 kp)” (I PK 217/03 OSNP 2004, nr 24, poz. 419).
Odmiennie natomiast traktowane są świadczenia z ZFŚS, np. „wczasy pod gruszą” czy inne świadczenia dla pracowników finansowane ze środków funduszu. Nie są one bowiem traktowane jako składnik wynagrodzenia w rozumieniu art. 87 kp. Wspomina o tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy (II SA/Bd 1181/17), z którego wynika, że „do katalogu »składników wynagrodzenia i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy« nie zalicza się świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych”, gdyż nie są one powiązane z pracą i jej efektami, a zależą jedynie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.
W zależności zatem od treści na zajęciu komorniczym albo należy je potrącić w całości (jeżeli zajęcie komornicze obejmuje świadczenia z ZFŚS), albo nie potrącać ich wcale (jeżeli na zajęciu jest mowa jedynie o wynagrodzeniu za pracę, zasiłku chorobowym i innych świadczeniach związanych z pracą).
