Egzekucja z wynagrodzenia nie może powodować, że pracownik pozostanie bez środków do życia. Służy temu kwota wolna od potrąceń, której wysokość ustalają przepisy.
Kiedy obowiązuje kwota wolna od potrąceń?
Artykuł 871 kodeksu pracy wyjaśnia, że:
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.
§ 2. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone w § 1 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Kwota wolna od potrąceń zależna jest od miejsca zamieszkania podatnika, rodzaju potrącenia oraz wymiaru pracy. Konieczność stosowania kwoty wolnej przy potrąceniach o charakterze innym niż alimentacyjne spowodowane jest próbą zapewnienia oraz pozwolenia na egzystencję. Potrącenia dokonywane na poczet świadczeń alimentacyjnych nie korzystają z tej ochrony z uwagi na szczególne przeznaczenie świadczeń alimentacyjnych. W przypadku, gdy mamy do czynienia z egzekucją tych należności funkcję zabezpieczającą pełni tylko górna granica potrąceń.
Kwota wolna od potrąceń przy pełnym etacie
Kwota wolna od potrąceń w przypadku egzekucji należności innych niż alimentacyjne z wynagrodzenia pracownika pełnoetatowego, który jest zatrudniony dłużej niż rok oraz ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i złożył pracodawcy PIT-2, wyniesie w 2019 roku 1633,78 zł zł. Warto jednak pamiętać, że jeśli pracownik zamieszkuje inną miejscowość niż ta, w której znajduje się jego zakład pracy, miesięczne koszty uzyskania przychodu są wyższe niż koszty podstawowe. Wynoszą one 139,06 zł zamiast 111,25 zł. W tym wypadku kwota wolna od potrąceń wyniesie dla takich osób 1638,78 zł.
Kwota wolna od potrąceń przy niepełnym etacie
W przypadku pracownika, który nie pracuje w pełnym wymiarze godzinowym, kwoty wolne ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu. Aby dokonać ich ustalenia, w pierwszej kolejności obliczamy wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy pracownika. Następnie dokonujemy odliczeń składkowo-podatkowych.
Kiedy można pomniejszyć kwotę wolną od potrąceń?
Kwota wolna od potrąceń ulega zmniejszeniu, gdy pracownik zatrudniony jest tylko na część etatu (art. 871 § 2 k.p.). Niestety przepisy Kodeksu pracy dotyczące ochrony wynagrodzenia nie dopuszczają możliwości zmniejszania ich wysokości z powodu nieprzepracowania pełnego miesiąca. Znaczy to, że podjęcie pracy w trakcie miesiąca, a także jej zakończenie przed upływem pełnego miesiąca nie jest czynnikiem wpływającym na obniżenie kwoty wolnej od potrąceń.
Mateusz Jakóbiak, vindicat.pl
