Pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym – o czym należy pamiętać?

Przygotowując pozew, niezależnie od trybu postępowania, w którym jest wnoszony, powód powinien pamiętać, że należy zachować pewne wymogi formalne, które umożliwiają nadanie sprawie biegu. Jednym z nich jest prawidłowe skonstruowanie pozwu i wskazanie w nim wszystkich niezbędnych elementów, w przeciwnym razie zostanie on przez sąd zwrócony. Jak sporządzić pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym? O jakich warunkach formalnych powinien pamiętać powód? Odpowiedź poniżej.

Ogólne warunki konstruowania pism procesowych

Zgodnie z art. 126 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego każde pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;

2. imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

3. oznaczenie rodzaju pisma;

4. osnowę wniosku lub oświadczenia;

5. w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;

6. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

7. wymienienie załączników.

Ponadto, gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1. oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

2. oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;

3. numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku lub

4. numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Powyższe wymogi stanowią absolutne minimum, jeżeli chodzi o formułowanie pism procesowych.

Pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym a dodatkowe wymogi

Zgodnie z art. 187 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1. dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

2. oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;

3. wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;

4. informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

W pozwie powód powinien w sposób prawidłowy sformułować, czego domaga się w sprawie od pozwanego i przytoczyć okoliczności oraz dowody (np. dokumenty, świadków), które jego twierdzenia potwierdzają.

Ponadto powinien wskazać (w przypadku żądania pieniężnego) datę wymagalności roszczenia, tzn. datę, od której może domagać się zapłaty od pozwanego.

Przykład 1.

Pan Jan w pozwie zamierza domagać się od pozwanego, pana Krzysztofa, zwrotu pożyczki w wysokości 10 000,00 zł. Przed sporządzeniem pozwu wezwał pana Krzysztofa do zwrotu pożyczki i wyznaczył termin – do 10 maja 2021 roku. Pan Krzysztof nie uiścił w tym terminie pożyczonej kwoty, zatem roszczenie stało się wymagalne 11 maja 2021 roku. Taką datę należy wskazać w pozwie jako datę wymagalności roszczenia.

Dodatkowo, bazując na ww. przykładzie, należy wskazać, że jednym z elementów pozwu jest informacja, czy strony podjęły próbę polubownego rozwiązania sporu. W przykładzie pan Jan wystosował do pana Krzysztofa wezwanie do zapłaty, zatem ta okoliczność powinna zostać w pozwie wykazana.

Dodatkowe wymagania pozwu w postępowaniu gospodarczym

Postępowanie gospodarcze zostało wprowadzone do Kodeksu postępowania cywilnego 4 lipca 2019 roku ustawą o zmianie przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw. Przedmiotowe zmiany weszły w życie 7 listopada 2019 roku. Jednakże to postępowanie dotyczy spraw wszczętych po tej dacie. Jeżeli pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym został złożony przed nią, to na mocy art. 10 Ustawy z 4 lipca 2019 roku o zmianie przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw stosuje się przepisy z pominięciem postępowania gospodarczego.

Zgodnie z art. 458² § 1 Kodeksu postępowania cywilnego sprawami gospodarczymi są sprawy:

1. ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej;

2. określone w pkt 1, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej;

3. ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291–300 i art. 479–490 Ustawy z dnia 15 września 2000 roku – Kodeks spółek handlowych;

4. przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku;

5. z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych;

6. z umów leasingu;

7. przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej;

8. między organami przedsiębiorstwa państwowego;

9. między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór;

10. z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego;

11. o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem;

12. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.

Ustawodawca określił zatem, jakie sprawy należy traktować jako gospodarcze. Do ich rozpoznawania zastosowanie będą miały przepisu art. 458¹–4581³ Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 458³ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym powinien zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej powoda albo oświadczenie powoda, że nie posiada takiego adresu.

W przypadku gdy powód nie ma adresu poczty elektronicznej, nie musi w celu wniesienia pozwu go zakładać, gdyż z punktu widzenia omawianego unormowania nie jest to niezbędne. Zasadnym w takim przypadku jest złożenie oświadczenia, że powód nie posiada poczty elektronicznej. Niespełnienie tego wymagania jest traktowane jako brak formalny pozwu uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.

Dodatkowo powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew. W przeciwnym razie twierdzenia i dowody powołane później podlegają pominięciu. Dodatkowe twierdzenia i dowody można powoływać jedynie wtedy, gdy strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Ważne jest również, to, że w przypadku powoda będącego osobą fizyczną możliwe jest złożenie w pozwie oświadczenia o pominięciu przepisów działu IIa – Postępowanie w sprawach gospodarczych.

Jeżeli pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym zawiera braki formalne, wówczas na podstawie art. 130 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę pod rygorem zwrócenia pisma do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym.

Inaczej rzecz ma się w przypadku przygotowania i złożenia pozwu przez profesjonalnego pełnomocnika. Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia.

W terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma strona może je wnieść ponownie. Jeżeli nie jest ono dotknięte brakami, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek ten nie następuje w przypadku kolejnego zwrotu pisma, chyba że nastąpił on na skutek braków uprzednio niewskazanych.

Podsumowując, pozew o zapłatę w postępowaniu gospodarczym powinien zawierać następujące elementy:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;

2. imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, wskazanie numeru PESEL stron, NIP-u, KRS (w zależności od rejestru);

3. oznaczenie rodzaju pisma;

4. dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

5. oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;

6. wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;

7. informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia;

8. wskazanie adresu e-mail powoda lub złożenie oświadczenia, że powód nie posiada poczty elektronicznej;

9. ewentualnie: oświadczenie na podstawie art. 458⁶ Kodeksu postępowania cywilnego o rozpatrywaniu sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym;

10. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

11. wymienienie załączników