Osoba z epilepsją, tak jak każdy inny pracownik, ma prawo do normalnej pracy. Należy jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach lekarz medycyny pracy może stwierdzić przeciwwskazania do pracy na określonych stanowiskach. Czy pracownik chory na epilepsję ma dodatkowe prawa? O czym warto pamiętać? Wyjaśniamy w artykule.
Epilepsja – czym jest?
Padaczka, znana też jako epilepsja, to schorzenie o podłożu neurologicznym, które może mieć różne przyczyny. Czasem winne są geny, urazy głowy, inne choroby, a niekiedy dokładna przyczyna pozostaje tajemnicą. Chociaż świadomość społeczna wokół padaczki rośnie, a leczenie staje się coraz bardziej skuteczne, osoby z tą chorobą wciąż napotykają trudności w znalezieniu stabilnego zatrudnienia.
Należy jednak pamiętać, że w większości przypadków padaczka jest skutecznie kontrolowana. Oznacza to, że napady nie występują lub są bardzo rzadkie, a osoby z tą chorobą mogą bez problemu pracować.
Wielu chorych na padaczkę boryka się z dylematem: powiedzieć otwarcie o chorobie czy ukrywać ją przed otoczeniem. Obawa przed zwolnieniem lub dyskryminacją skłania ich do ukrywania swojej diagnozy przed pracodawcą i współpracownikami. To ogromny problem, którego konsekwencje wykraczają daleko poza kwestie finansowe.
Jakich prac nie może wykonywać chory na epilepsję?
Chociaż padaczka nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do pracy, istnieją pewne ograniczenia, które należy wziąć pod uwagę ze względu na bezpieczeństwo zarówno osoby chorej, jak i jej otoczenia. Osoby z padaczką nie powinny wykonywać:
- prac na wysokości,
- pilotażu samolotów,
- obsługi maszyn w ruchu,
- pracy z materiałami i maszynami niebezpiecznymi,
- pracy w pobliżu ognia,
- pracy przy obsłudze zbiorników wodnych,
- pracy na stanowiskach, gdzie mogą być narażone na niebezpieczeństwo życia innych osób.
Te ograniczenia mogą stawiać wyzwania zarówno dla osób chorych na padaczkę, jak i pracodawców. Należy jednak pamiętać, że padaczka nie wyklucza całkowicie możliwości zatrudnienia. Istnieje wiele stanowisk, na których osoby z tą chorobą mogą pracować wydajnie i bezpiecznie.
Kluczem do sukcesu jest odpowiednie dopasowanie stanowiska pracy do możliwości osoby chorej oraz zapewnienie odpowiedniej ochrony w zakładzie pracy zgodnie z przepisami BHP.
Warunki dopuszczenia do pracy – badania lekarskie
Jednym z warunków dopuszczenia pracownika z epilepsją do pracy jest posiadanie aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań. Pracownik ma obowiązek poddać się badaniom lekarskim, w tym badaniom kontrolnym. Wynika to z Kodeksu pracy, a dokładniej z art. 211 pkt 5. Pracodawca może skierować pracownika na badania kontrolne, jeśli pogorszy się jego stan zdrowia i może to mieć wpływ na bezpieczeństwo. Aktualne orzeczenie lekarskie traci ważność, jeśli wystąpią zdarzenia mogące wskazywać na zmianę stanu zdrowia (np. rozpoznanie epilepsji).
Pracownik, który nie informuje uczciwie o swoim stanie zdrowia, może łamać przepisy prawa pracy i ponosić odpowiedzialność za wypadek w pracy. Pracodawca natomiast nie może dopuścić do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego.
Pracownik ma obowiązek dostarczyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy.
Pracownik musi stosować się do wskazań lekarskich zawartych w orzeczeniu.
Co ważne, pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za dopuszczenie do pracy pracownika z ważnym orzeczeniem lekarskim, jeśli działał na podstawie prawa. Odpowiedzialność może ponieść, jeśli pracownik nie miał ważnego orzeczenia lub pracodawca nie przestrzegał zaleceń lekarskich.
Epilepsja a stanowisko pracy
Osoby z padaczką mogą bez problemu pracować i realizować swoje cele zawodowe pod warunkiem, że miejsce pracy jest odpowiednio przygotowane. Należy usunąć ze stanowiska pracy wszelkie niebezpieczne przedmioty, które mogą spowodować urazy podczas napadu padaczkowego. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na ostre narzędzia, szkło i wrzątek. Ważne jest, aby zminimalizować ryzyko potknięcia się i upadku, np. poprzez usunięcie luźnych dywaników lub kabli. W miarę możliwości należy unikać czynników wyzwalających napady w miejscu pracy. Do takich czynników należą m.in. migające światła, głośna muzyka, silne zapachy i nagłe zmiany temperatury.
Rozmowa z pracownikiem z padaczką jest kluczowa. Ważne jest poznanie jego indywidualnych potrzeb i preferencji, a także czynników wyzwalających napady. Poinformowanie innych o chorobie i sposobie postępowania w razie napadu zapewnia bezpieczeństwo wszystkim pracownikom. W widocznym miejscu należy umieścić instrukcję postępowania w razie napadu.
Pamiętajmy, że każdy przypadek padaczki jest inny. Ważne jest, aby dostosować warunki pracy do indywidualnych potrzeb i preferencji osoby chorej. W razie wątpliwości lub trudności w przygotowaniu stanowiska pracy warto skonsultować się z lekarzem medycyny pracy lub ekspertem ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownik chory na epilepsję a PFRON
Przyjmując do pracy osobę z padaczką, pracodawca może skorzystać z dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dofinansowanie obejmuje część kosztów wynagrodzenia osoby z tą chorobą.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych daje możliwość obniżenia 6% wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Wystarczy zatrudnić osoby z określonymi schorzeniami, które utrudniają wykonywanie pracy. Do tej grupy należą:
- choroba Parkinsona;
- stwardnienie rozsiane;
- paraplegia, tetraplegia, hemiplegia;
- znaczne upośledzenie widzenia (ślepota) oraz niedowidzenie;
- głuchota i głuchoniemota;
- nosicielstwo wirusa HIV oraz choroba AIDS;
- epilepsja;
- przewlekłe choroby psychiczne;
- upośledzenie umysłowe;
- miastenia;
- późne powikłania cukrzycy.
Padaczka jest jedną z chorób, która uprawnia do wyższego progu dofinansowań z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wynika to z faktu, że choroba ta wiąże się z wieloma wyzwaniami, które mogą utrudniać lub uniemożliwiać pracę zawodową.
Pracownik chory na epilepsję a pierwsza pomoc
Chociaż padaczka nie jest przeciwwskazaniem do pracy, ważne jest, aby pracodawca i współpracownicy mieli świadomość choroby u danej osoby. Pozwala to na odpowiednią reakcję w razie nagłego ataku i zapewnia bezpieczeństwo zarówno osobie chorej, jak i jej otoczeniu. Osoby z padaczką często doświadczają zwiastunów, które mogą sygnalizować zbliżający się atak. Należy zwracać uwagę na takie objawy jak:
- nieobecny wzrok,
- utrudniony kontakt,
- upuszczanie przedmiotów,
- zaciskanie i rozluźnianie pięści.
W przypadku napadu konieczna jest asekuracja. Należy zapewnić bezpieczeństwo osobie chorej, np. poprzez odsunięcie od ostrych przedmiotów. Trzeba umożliwić choremu bezpieczne ułożenie się na podłodze, podłożyć coś miękkiego pod głowę (np. kurtkę, bluzę) w celu ochrony przed urazami. Nie należy krępować ruchów oraz nie wolno wkładać do ust chorego żadnych przedmiotów. Pracodawca ma obowiązek zapewnić udzielenie pierwszej pomocy w razie wypadku.
Epilepsja a praca w nocy
Praca w nocy może wiązać się z pewnymi wyzwaniami dla osób z padaczką, ale nie jest ona absolutnie przeciwwskazana. Istnieje wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę, aby praca nocna była bezpieczna i komfortowa dla osoby chorej.
Dla osób z padaczką regularny rytm dnia i stałe godziny pracy są niezwykle ważne. Chociaż sama choroba nie stanowi przeciwwskazania do wykonywania różnych zawodów, w tym pracy fizycznej, osoby z padaczką często decydują się na pracę w stabilnym środowisku biurowym.
Podsumowanie
Epilepsja to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się samoistnymi wyładowaniami elektrycznymi w mózgu. Należy do schorzeń specjalnych, co oznacza wyższe dofinansowanie z PFRON-u dla pracodawców zatrudniających osoby z tą chorobą.
Wiele osób z epilepsją nie informuje o swojej chorobie w obawie przed dyskryminacją. Niska świadomość na temat padaczki może stanowić zagrożenie dla chorego w razie napadu. Epilepsja nie jest przeciwwskazaniem do pracy. Dzięki odpowiedniej wiedzy i dostosowaniu stanowiska pracy osoby z tą chorobą mogą być cennymi pracownikami.
