Prowadząc działalność gospodarczą, można zostać zatrudnionym w ramach umowy o pracę, o ile wykonywana działalność nie pokrywa się z zakresem czynności wynikającym z zajmowanego stanowiska na etacie. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Jakie składki są obowiązkowe, a jakie dobrowolne? Czy etat i działalność gospodarcza pozwalają na przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego w ramach prowadzonej działalności?
Etat i działalność gospodarcza a składki ZUS
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega obowiązkowym ubezpieczeniom:
- emerytalnemu,
- rentowemu,
- chorobowemu,
- wypadkowemu.
Pracodawca ma obowiązek opłacać za pracownika również składkę zdrowotną.
Co się dzieje, jeżeli pracę podejmie osoba prowadząca działalność gospodarczą? Wszystko zależy od tego, jakie wynagrodzenie otrzymuje dana osoba z umowy o pracę:
- jeżeli wynagrodzenie jest niższe niż płaca minimalna (w 2024 r. w okresie styczeń-czerwiec wynosiła 4 242 zł, a w okresie lipiec-grudzień to 4 300 zł brutto - w ramach działalności gospodarczej obowiązkowe są składki emerytalna, rentowa, wypadkowa i zdrowotna;
- jeżeli wynagrodzenie jest równe lub wyższe niż płaca minimalna - w ramach prowadzonej działalności obowiązkowa jest jedynie składka zdrowotna, składka emerytalno-rentowa jest dobrowolna.
Co istotne, w przypadku zatrudnienia na część etatu wynagrodzenie nie jest przeliczane na pełen etat, np. wynagrodzenie osoby zatrudnionej w ramach ½ etatu z wynagrodzeniem 2 505 zł brutto nie jest mnożone przez 2. Nie ma również znaczenia, czy jest tylko jedna umowa o pracę, czy więcej.
Etat i działalność gospodarcza a składka chorobowa
Aby w ramach prowadzonej działalności gospodarczej możliwe było przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, konieczne jest podleganie pod obowiązkową składkę emerytalną i rentową, tzn. wynagrodzenie z umowy o pracę musi być niższe niż płaca minimalna.
Jakie korzyści wynikają z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorcy?
Opłacając dobrowolną składkę chorobową w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, możemy liczyć na to, że w razie choroby lub macierzyństwa otrzymamy zasiłek z ZUS-u.
Warunek jest jeden - opłacanie składki chorobowej przez co najmniej 90 dni - przy czym dotyczy on jedynie zasiłku chorobowego. Okres wyczekiwania nie występuje w przypadku zasiłku opiekuńczego i macierzyńskiego.
Zwolnienie lekarskie przedsiębiorcy
Niezależnie od tego, czy przedsiębiorca w ramach działalności podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, w przypadku zwolnienia lekarskiego nie będzie mógł prowadzić firmy, zgodnie z przepisami nie można bowiem wykonywać żadnej pracy zarobkowej, będąc na zwolnieniu lekarskim.
Wówczas osoba taka ma dwie możliwości:
- zawieszenie działalności na czas zwolnienia lekarskiego,
- przekazanie firmy innej osobie na czas zwolnienia lekarskiego za pomocą ustanowienia pełnomocnictwa.
Jeżeli zdecydujemy się na zawieszenie działalności, wówczas należy złożyć wniosek CEIDG-1. W przypadku zawieszenia działalności na czas zwolnienia lekarskiego nie opłacamy za ten okres składek ZUS. Wysokość składek do zapłacenia przelicza się proporcjonalnie, jedynie składka zdrowotna płacona jest w pełnej kwocie, ponieważ jest niepodzielna.
Drugim rozwiązaniem jest przekazanie firmy na czas zwolnienia lekarskiego innej osobie, do czego potrzebne jest posiadanie pełnomocnika, który będzie mógł przeprowadzać czynności służbowe. Zakres wykonywanych czynności zależy od pełnomocnictwa, które zostało udzielone. Jeżeli na pełnomocnika wybierzemy członka rodziny, musimy liczyć się z tym, że zostanie on potraktowany jak osoba współpracująca, a więc trzeba będzie zapłacić za niego składki ZUS w takiej samej wysokości, jak za przedsiębiorcę. Tu warto wspomnieć, że osoba współpracująca nie ma prawa do małego ZUS-u.
Osoba współpracująca dla przedsiębiorcy to:
- małżonek,
- dziecko własne albo przysposobione,
- rodzic, macocha, ojczym,
- o ile pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą.
Aby ograniczyć wysokość składek ZUS za osobę współpracująca, można podpisać z nią umowę zlecenie.
Pamiętajmy, aby zwolnienie lekarskie wykorzystywać zgodnie z jego przeznaczeniem. Założeniem L4 jest odzyskanie zdolności do pracy. Niewykorzystywanie tego okresu zgodnie z celem, np. poprzez wykonywanie czynności związanych z działalnością gospodarczą, skutkuje utratą zasiłku, a nawet i pracy.
Podsumowując, jednoczesny etat i działalność gospodarcza umożliwiają podleganie pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, o ile wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę jest niższe od wynagrodzenia minimalnego.