W lutym skończyła mi się umowa o pracę zawarta na czas określony. Byłam wtedy w 16. tygodniu ciąży, więc pracodawca przedłużył mi umowę do dnia porodu. Czy przedłużenie umowy do dnia porodu wpływa na moje prawo do urlopu wypoczynkowego? Co dzieje się z moim urlopem, jeśli nie wykorzystam go do dnia porodu?
Anna, Radom
Zgodnie z art. 177 § 3 Kodeksu pracy przedłużenie umowy do dnia porodu to obowiązek pracodawcy w przypadku, gdy umowa na okres próbny dłuższy niż miesiąc lub czas określony kończy się, a kobieta jest w co najmniej 13 tygodniu ciąży. Za okres zatrudnienia w ramach umowy przedłużonej do dnia porodu ma Pani prawo do wszystkich uprawnień pracowniczych, również do urlopu wypoczynkowego. Jeśli urlopu nie uda się Pani wykorzystać przed porodem, za niewykorzystane dni otrzyma Pani ekwiwalent urlopowy.
Komu pracodawca nie musi przedłużyć umowy do dnia porodu?
Nie każda umowa kończąca się w czasie ciąży zostanie przedłużona do dnia porodu.
Pracodawca nie ma takiego obowiązku w przypadku osób zatrudnionych w ramach następujących umów:
-
umowy o pracę na okres próbny do 1 miesiąca;
-
umowy o pracę na czas określony na zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności;
-
umowy o pracę na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub umowy o pracę na okres próbny trwającej dłużej niż 1 miesiąc, jeżeli zakończenie tych umów przypada przed upływem 3. miesiąca ciąży;
-
umów cywilnoprawnych;
-
umowy stażowej z osobą odbywającą staż z urzędu pracy.
| Uwaga! Aby pracodawca przedłużył umowę do dnia porodu, konieczne jest przedstawienie zaświadczenia od lekarza o stanie ciąży. |
Przedłużenie umowy do dnia porodu - w jakiej formie?
Ze względu na to, że przedłużenie umowy do dnia porodu wynika z przepisów prawa pracy, pracodawca nie ma obowiązku tworzyć dokumentów przedłużających umowę. Może, ale nie musi informować na piśmie o przedłużeniu umowy o pracę do dnia porodu. Jednak w praktyce stosuje się formę pisemną, aby uniknąć wątpliwości co do statusu pracownicy.
Przedłużenie umowy do dnia porodu a ochrona kobiet
Zgodnie z art. 177 Kodeksu pracy kobiecie, której pracodawca przedłuży umowę do dnia porodu, nie można wypowiedzieć umowy. Wyjątkiem jest ogłoszenie upadłości bądź likwidacji pracodawcy. Można też rozwiązać umowę w trybie dyscyplinarnym, aczkolwiek jeśli w firmie występuje zakładowa organizacja związkowa, konieczna jest jej zgoda.
Zakończenie umowy o pracę przedłużonej do dnia porodu
Umowa o pracę przedłużona do dnia porodu rozwiązuje się wraz z dniem porodu. Jest to jednocześnie ostatni dzień stosunku pracy i pierwszy dzień pobierania zasiłku macierzyńskiego. Dotyczy to również kobiet, które urodziły dziecko w czasie przebywania na zwolnieniu chorobowym. Od tego dnia przysługuje zasiłek macierzyński z ZUS-u właściwego dla miejsca zameldowania. Zasiłek macierzyński z ZUS-u jest przyznawany po otrzymaniu od pracodawcy kompletu dokumentów, tj. skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub jego kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem oraz zaświadczenia ZUS Z-3. ZUS na wypłatę świadczenia ma 30 dni od otrzymania wszystkich niezbędnych dokumentów.
| Uwaga! Urlop macierzyński można rozpocząć przed porodem, jednak nie wcześniej niż na 6 tygodni przed planowaną datą porodu. |
Za czas umowy o pracę przedłużonej do dnia porodu przysługuje urlop wypoczynkowy, również gdy pracownica przebywa na zwolnieniu chorobowym. Za ostatni rok pracy urlop przysługuje w wymiarze proporcjonalnym. Jeśli do dnia porodu pracownica nie wykorzysta w całości przysługującego urlopu wypoczynkowego, to zgodnie z art. 171 § 1 ostatniego dnia stosunku pracy powinna otrzymać ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop.
Jak wyliczyć ekwiwalent za urlop?
Aby wyliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop stosuje się współczynnik ekwiwalentu, który ustala się osobno na każdy rok kalendarzowy. W roku 2017 współczynnik ekwiwalentu wynosi 20,83.
Konieczne jest również ustalenie podstawy wymiaru. W tym celu należy uwzględnić przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy:
-
wynagrodzenie stałe określone w stawce miesięcznej z miesiąca nabycia prawa do ekwiwalentu, z tym że jeśli stosunek pracy kończy się w trakcie miesiąca, to w podstawie wymiaru ekwiwalentu należy uwzględnić pełne miesięczne wynagrodzenie;
-
zmienne składniki wynagrodzenia za okresy nieprzekraczające miesiąca, wypłacone w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnione w średniej wysokości;
-
zmienne składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnione w średniej wysokości.
Aby wyliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop, należy podstawę wymiaru podzielić przez wskaźnik ekwiwalentu (20,83 w 2017 roku), a następnie podzielić przez dobową normę czasu pracy pracownika. Otrzymamy ekwiwalent za 1 godzinę urlopu, który należy pomnożyć przez liczbę niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Tak wyliczony ekwiwalent powinien zostać wypłacony przez pracodawcę ostatniego dnia umowy o pracę.
