0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Przychody z działalności uzyskane na zwolnieniu lekarskim a prawo do świadczeń

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Z reguły wykonywanie czynności związanych z działalnością gospodarczą w czasie orzeczonej niezdolności do pracy pozbawia przedsiębiorce prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Przychody z działalności uzyskane na zwolnieniu lekarskim nie zawsze powodują utratę zasiłku. Kiedy występują takie sytuacje? Przeczytaj!

Zasiłek chorobowy przedsiębiorcy

Aby skorzystać z zasiłku, przedsiębiorcy muszą spełnić kilka warunków. W przypadku przedsiębiorców ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, zatem z zasiłku chorobowego mogą skorzystać tylko ci, którzy opłacają składkę chorobową. Nie jest to jedyny warunek – w celu uzyskania prawa do tego świadczenia należy opłacać składkę przez okres wyczekiwania, tj. 90 dni. Dopiero po tym czasie przedsiębiorca może skorzystać z zasiłku chorobowego. Co ważne, do okresu wyczekiwania zaliczają się poprzednie okresy ubezpieczeń (np. z etatu), jednak pod warunkiem, że przerwa pomiędzy ubezpieczeniami nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Ostatnim z warunków jest opłacanie wszystkich składek w terminie. Dzieje się tak, ponieważ od pierwszego dnia miesiąca, za który przedsiębiorca nie opłacił w terminie należnej składki, zostaje on wyłączony z dobrowolnego ubezpieczenia, co z kolei w większości przypadków skutkuje w konsekwencji odmową zasiłku.

Zgłoszenie przedsiębiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego

W sytuacji gdy przedsiębiorca nie jest zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego, a chciałby do niego przystąpić, powinien dokonać odpowiednich formalności w ZUS-ie. W pierwszej kolejności należy złożyć ZUS ZWUA, a następnie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego ZUS ZUA. Co ważne, objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, jednak nie wcześniej niż od momentu, w którym wniosek został złożony. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedsiębiorca zgłosi się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego razem ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń przed upływem 7 dni od dnia powstania do nich tytułu.

Ile wynosi zasiłek chorobowy?

W przypadku przedsiębiorców zasiłek chorobowy wypłacany jest na podstawie średnich zadeklarowanych składek z ostatnich 12 miesięcy. Tak wyliczoną średnią należy jeszcze pomniejszyć o 13,71%. Wysokość zasiłku dodatkowo będzie wynosić:

  • 80% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku niezdolności do pracy;
  • 70% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku pobytu w szpitalu;
  • 100% podstawy wymiaru zasiłku, gdy:
    • choroba przypada w czasie ciąży;

    • niezdolność powstała z powodu wypadku w drodze do pracy lub z pracy;

    • konieczne jest poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów.

Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym także za dni wolne od pracy. Co istotne, należy pamiętać, że z zasiłku potrącany jest podatek. Aby otrzymać zasiłek, przedsiębiorca musi przekazać do ZUS-u formularz Z-3b.

Przykład 1.

Pani Karolina dobrowolnie zgłosiła się do ubezpieczenia chorobowego wraz z rozpoczęciem działalności 12 kwietnia 2015 roku. Składki uiszczała terminowo. Od początku działalności opłaca tzw. duży ZUS. Od 26 sierpnia 2020 roku do 31 sierpnia 2020 roku pani Karolina przebywała na zwolnieniu lekarskim, które przypadło w okresie jej ciąży. W celu wypłaty zasiłku złożyła do ZUS-u druk Z-3b. Aby ustalić zasiłek, należy:

wyliczyć średnią składkę; w 2019 roku wynosiła ona minimalnie 2859 zł, zaś w 2020 roku 3136,20 zł (tzw. duży ZUS):

(5 x 2859 + 7 x 3136,20) / 12 = (14 295 + 21 953,40) / 12 = 3020,70 zł;

pomniejszyć podstawę 13,71%: 3020,70 – (3020,70 x 13,71%) = 2606,56 zł.

Za dzień zwolnienia pani Karolina otrzyma: 2606,56 / 31 = 84,08 zł.

Za cały okres choroby otrzyma: 84,08 x 6 = 504,48.

Od tej kwoty należy odjąć podatek dochodowy.

Przedsiębiorca, który otrzyma zasiłek, ma prawo do pomniejszenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne za okres, w którym z powodu choroby nie prowadził działalności. W takim przypadku stosuje się przepis art. 18 ust. 9 ustawy o sus, dzieląc kwotę podstawy przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom (z wyłączeniem okresu pobierania zasiłku).

Przykład 2.

Pani Karolina z poprzedniego przykładu może obniżyć podstawę składek za sierpień o 6 dni. Podstawa w tym wypadku będzie wynosić 2529,19 zł (3136,20 / 31 x 25).

Przychody z działalności uzyskane na zwolnieniu lekarskim

Przychody z działalności uzyskane na zwolnieniu lekarskim osiągane w wyniku pracy, która jest wykonywana w czasie zwolnienia, mogą być podstawą do odebrania prawa do zasiłku. Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej „ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia”.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 1998 roku, II UKN 172/98, nawet wykonywanie innej pracy zarobkowej w okresie trwania zwolnienia lekarskiego, niezwiązanej z prowadzeniem działalności gospodarczej, jest wystarczającą przesłanką utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Zatem w przepisach ustawy zasiłkowej przez pracę zarobkową rozumie się:

  • wydawanie dyspozycji i wskazówek pracownikom;
  • sprawowanie nadzoru nad zatrudnionymi;
  • spotykanie się z klientami lub kontrahentami;
  • przyjmowanie i wydawanie towaru;
  • czynności niezwiązane z prowadzeniem własnej działalności, np. wykonywane na podstawie umowy o dzieło.

Co ważne, wykonywanie pracy zarobkowej nawet przez kilka godzin w czasie miesięcznego zwolnienia powoduje utratę zasiłku. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie musiał zwrócić „nienależnie” pobrane świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi. Od tej zasady istnieje wyjątek: jeżeli przez część zwolnienia chorobowego przedsiębiorca przebywał w szpitalu, wówczas za okres ten zachowuje prawo do świadczenia chorobowego.

Wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego prowadzi do utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.

Należy jednak pamiętać, że w trakcie prowadzenia działalności zdarzają się sytuacje, kiedy od zareagowania na nie może zależeć funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa. Dlatego przyjmuje się, że w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego ubezpieczony może wykonywać pewne prace, które nie spowodują utraty prawa do zasiłku chorobowego, jednak nie mogą one mieć charakteru zarobkowego. Ponadto czynności takie powinny być incydentalne i wyjątkowe. Wśród nich wymieniane są głównie czynności formalnoprawne, do których jest zobowiązany przedsiębiorca zatrudniający pracowników. Orzecznictwo w tej kwestii nie jest jednak jednolite, dlatego warto pamiętać, że niekiedy dane czynności przez jeden skład sędziowski mogą zostać uznane za pracę zarobkową, a innym razem już nie. Za czynności, które nie powodują utraty zasiłku, uznaje się podpisywanie:

  • dokumentów finansowych: listy płac, listy przelewów;
  • dokumentów rozliczeniowych sporządzonych przez pracowników;
  • faktur.

Ostatni podpunkt budzi wiele kontrowersji, jednak takie stanowisko potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 roku, II UK 359/08: „Samo podpisywanie faktur nie świadczy o prowadzeniu działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca nie wykonywał w trakcie zwolnień lekarskich pracy zarobkowej – nie nadzorował zatrudnionych pracowników, nie obsługiwał klientów, nie dokonywał zaopatrzenia sklepu – prawo do zasiłku nadal mu przysługuje, a samo podpisywanie dokumentów finansowych sporządzonych przez inną osobę nie może być traktowane jako wykonywanie działalności gospodarczej”.

Przedsiębiorca przebywający na zasiłku może albo zawiesić działalność, albo ustanowić pełnomocnika. Co istotne, przekazanie swoich zadań innej osobie w trakcie pobierania zasiłku nie będzie uznane za wykonywanie pracy.

Podsumowując, przychody z działalności uzyskane na zwolnieniu lekarskim mogą spowodować, że przedsiębiorca utraci prawo do zasiłku i będzie miał obowiązek zwrócenia zasiłku wraz z odsetkami. Aby firma funkcjonowała w tym okresie w normalnym trybie, przedsiębiorca może ustanowić pełnomocnika.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów