W niniejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy sprzedaż towaru handlowego jako osoba prywatna przez przedsiębiorcę jest możliwa i jakie wywoła to konsekwencje podatkowe, jeżeli chodzi o podatek VAT oraz PIT.
Sprzedaż towaru handlowego jako osoba prywatna a PIT
Pod pojęciem towaru handlowego rozumiemy rzecz nabytą w celu dalszej odsprzedaży. Taką też definicję odnajdziemy w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia KPiR, gdzie podano, że towary handlowe to wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. To oznacza, że status towaru handlowego mogą mieć zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchomości.
Rozpatrując przedstawiony problem z perspektywy osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, zwróćmy uwagę, że zarówno majątek firmowy, jak i majątek prywatny stanowi stanowi własność osoby fizycznej. Chociaż z perspektywy prawa cywilnego mamy do czynienia z jednym majątkiem, to jednak pod względem prawa podatkowego (które ma charakter autonomiczny) mamy do czynienia z różnymi źródłami przychodów.
Sprzedaż towaru handlowego ujętego w podatkowej księdze przychodów i rozchodów stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca chciałby firmowy towar handlowy sprzedać jako osoba prywatna, to taki towar należałoby wycofać z działalności gospodarczej.
Tutaj wskażmy, że sama czynność wycofania towaru handlowego nie stanowi przysporzenia majątkowego (właścicielem nadal jest ta sama osoba), w związku z czym z tego tytułu nie powstaje przychód, który podlegałby opodatkowaniu podatkiem PIT. Na skutek przeznaczenia towaru handlowego na potrzeby prywatne towar handlowy przestanie wykazywać związek przyczynowo-skutkowy z prowadzoną działalnością gospodarczą. To zatem spowoduje, że konieczne stanie się skorygowanie kosztów podatkowych in minus. Zgodnie z art. 22 ust. 7c ustawy PIT, jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów, w tym odpisu amortyzacyjnego, nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. W konsekwencji korekta kosztu powinna zostać dokonana w tym okresie rozliczeniowym, w którym doszło do wycofania towaru handlowego.
Powyższe powoduje, że dochód z działalności gospodarczej zostanie powiększony o korektę kosztów, ale jednocześnie będzie zmniejszony o różnicę remanentową, ponieważ wycofany towar handlowy nie będzie się znajdował w remanencie końcowym. Problematyczne jest natomiast określenie skutków podatkowych sprzedaży wycofanego towaru handlowego.
Jednakże zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy PIT powyższa reguła nie ma zastosowania do odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.
Przy czym w myśl przywołanego art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy PIT za przychody z działalności gospodarczej uważa się przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:
- środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;
- składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł;
- składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych;
- składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Powyższe przepisy odnoszą się zatem do składników majątku wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, a nie do składników majątku nabytych w celach dalszej odsprzedaży.
To zaś może sugerować, że sprzedaż towarów handlowych po ich wycofaniu nie podlega opodatkowaniu, jeżeli upłynęło 6 miesięcy, licząc od momentu ich zakupu (w przypadku rzeczy ruchomych). W tym jednak przypadku konieczne jest wystąpienie z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji, ponieważ z uwagi na nieprecyzyjny charakter przepisów organy podatkowe mogą kwestionować takie działanie.
Sprzedaż towaru handlowego jako osoba prywatna a VAT
W kontekście podatku VAT należy przede wszystkim zwrócić uwagę na treść art. 7 ust. 2 ustawy VAT, gdzie czytamy, że przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
W rezultacie wycofanie towaru handlowego z majątku firmowego do majątku prywatnego rozumiane jako przekazanie towaru na cele osobiste podatnika podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia lub wytworzenia towaru handlowego. Zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy VAT w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów.
Jak czytamy w piśmie z 14 sierpnia 2020 roku wydanym przez Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (nr 0113-KDIPT1-3.4012.420.2020.2.MWJ), podstawą opodatkowania w takim przypadku jest cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena, jaką podatnik uzyskałby za nabyty towar w dniu jego nieodpłatnego przekazania. To powoduje, że od wycofania towaru handlowego z majątku firmowego do majątku prywatnego konieczne będzie odprowadzenie podatku VAT, jeżeli wcześniej odliczono podatek naliczony.
Przykład 1.
Podatnik zakupił towar handlowy za kwotę 5000 zł netto. Od zakupu odliczył podatek naliczony. Po dwóch latach postanowił sprzedać ten towar jako osoba prywatna. W tym celu wycofał go z majątku firmowego do majątku prywatnego. W momencie wycofania wartość towaru wynosiła 6000 zł netto. W rezultacie podatek należny od nieodpłatnego przekazania trzeba odprowadzić od kwoty 6000 zł netto. Następnie sprzedaż dokonana w ramach majątku prywatnego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT z uwagi na fakt, że jest dokonywana w ramach zarządu majątkiem prywatnym, a nie w ramach działalności gospodarczej.
W celu odpowiedzi na pytanie postawione w tytule możemy wskazać, że możliwa jest sprzedaż towaru handlowego jako osoba prywatna. Należy jednak pamiętać, że takie zdarzenie wywoła określone konsekwencje podatkowe na gruncie prawa podatkowego.
