Jedną z podstawowych zasad ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej jest wolność gospodarcza. Zgodnie z art. 22 Konstytucji RP, jej ograniczenie jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Oznacza to, że każdemu przysługuje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w dowolnej formie, bez uzyskania zgody organów państwa. Są jednak rodzaje działalności gospodarczej, do których podjęcia wymagane jest uprzednie uzyskanie koncesji, licencji czy zezwolenia. Tak jest w przypadku usług transportu drogowego. Czy świadczenie usług pomocy drogowej również podlega tego rodzaju ograniczeniom? Wyjaśniamy poniżej.
Świadczenie usług pomocy drogowej - na czym polega działalność gospodarcza?
Przewóz w zakresie działalności polegającej na pomocy drogowej oznacza przewóz drogowy w ramach usuwania skutków awarii lub wypadków, przy użyciu pojazdów pomocy drogowej.
Świadczenie usług pomocy drogowej a przewóz niesprawnych pojazdów
Należy podkreślić, że nie każdy przewóz pojazdów niesprawnych jest przewozem w ramach pomocy drogowej. Aby był do takich zaliczony, musi być bezpośrednio związany z usuwaniem skutków zdarzeń i awarii. W orzecznictwie podkreśla się:
"(...) że jest to jednak grupa przewozów, która musi ściśle odpowiadać warunkom określonym w ustawie, nie ma bowiem żadnego uzasadnienia, aby przepisy wyjątkowe, które pozwalają na wykonywanie transportu drogowego podmiotom niemającym licencji i niespełniającym wymagań koniecznych do uzyskania licencji transportowej, interpretować rozszerzająco. W konsekwencji podmioty, które wykonują transport drogowy na potrzeby własne nie spełniając warunków ustawowych tego przewozu, dopuszczają się naruszenia polegającego na wykonywaniu transportu drogowego bez licencji." Tak postanowił Sąd Najwyższy w wyroku wydanym w Gorzowie Wielkopolskim 27 października 2016 roku (sygn. II SA/Go 619/16). Należy wyjaśnić, że do przewozu na potrzeby pomocy drogowej stosuje się odpowiednio przepisy o niezarobkowym przewozie drogowym (inaczej: przewozie na potrzeby własne).
Przykład 1.
Pan Jan prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pomocy drogowej. Dwa samochody osobowe brały udział w kolizji, w wyniku której doszło w nich do uszkodzeń uniemożliwiających dalsze poruszanie się nimi w ruchu drogowym. Kierowcy wezwali auto-lawetę by odholowała ich na pobliski parking wskazany im przez ubezpieczyciela, który następnie zlecił panu Janowi odholowanie ich do warsztatu naprawy. Pan Jan nie posiada licencji na wykonywanie transportu drogowego. Czy może dokonać ich przewozu na podstawie zaświadczenia?
Nie, ponieważ przewóz tych niesprawnych samochodów nie jest bezpośrednio związany z usuwaniem skutków kolizji. Transport odbywał się będzie nie z miejsca kolizji, lecz z parkingu, gdzie zostały przewiezione przez innego przewoźnika. W tej sytuacji nie sposób uznać tego przewozu za przewóz drogowy związany z usuwaniem skutków zdarzenia lub awarii, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym. Stosownie zaś do art. 5 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub posiadania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego, pod rygorem kary pieniężnej.
Kto może prowadzić działalność gospodarczą, której przedmiotem jest świadczenie usług pomocy drogowej?
Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie pomocy drogowej jest wolne – nie podlega ograniczeniom. Ustawodawca nie przewidział żadnych specjalnych wymogów, od których spełnienia zależałaby możliwość rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie, w związku z czym świadczenie usług pomocy drogowej może prowadzić każda osoba, niezależnie od jej wykształcenia, bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru czy pozwolenia.
Świadczenie usług pomocy drogowej - w jakiej formie można prowadzić działalność gospodarczą?
Świadczenie usług pomocy drogowej można prowadzić w dowolnej formie, czyli do wyboru pozostaje:
- jednoosobowa działalność gospodarcza,
- spółka cywilna,
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- spółka komandytowo-akcyjna,
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółka akcyjna.
Tego rodzaju działalności gospodarczej nie można prowadzić w formie spółki partnerskiej, ponieważ niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania działalności gospodarczej równolegle z wykonywaniem wolnego zawodu.
Świadczenie usług pomocy drogowej – jaki numer PKD należy podać, aby zarejestrować działalność?
Podstawowy nr PKD dla tego rodzaju działalności to 52.21.Z Działalność usługowa wspomagająca transport lądowy, który obejmuje m. in. świadczenie usług pomocy drogowej.
Czy na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie pomocy drogowej potrzebna jest licencja na wykonywanie transportu drogowego lub inne pozwolenie?
Stosownie do art. 3 ust. 2 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym do przewozów drogowych wykonywanych w ramach usuwania skutków awarii lub wypadków pojazdami pomocy drogowej, stosuje się przepisy dotyczące niezarobkowego transportu drogowego (przewozu na potrzeby własne), które nie wymagają uzyskania licencji ani zezwolenia, lecz tylko odpowiedniego zaświadczenia.
Czy potrzebne jest zaświadczenie w przypadku przewozów drogowych na potrzeby własne?
Pomimo tego, że do rozpoczęcia tego typu działalności gospodarczej nie jest wymagane pozwolenie, nie należy zapominać o zaświadczeniu na przewozy drogowe na potrzeby własne. Choć nie trzeba występować o takie zezwolenie w przypadku, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdu lub zespołu pojazdów nie przekracza 3,5 t, to w praktyce przy tego rodzaju działalności z reguły będzie ono konieczne.
W jaki sposób uzyskać takie zaświadczenie?
O wydanie zaświadczenia można się ubiegać:
- podczas wizyty w urzędzie (Starostwo Powiatowe);
- listownie;
- elektronicznie (poprzez serwis ePUAP).
Procedura składania wniosku wygląda zaś następująco:
- złożenie wniosku – wzór wniosku;
- do wniosku należy dołączyć:
- wykaz pojazdów, który powinien zawierać następujące informacje:
- markę,
- typ,
- rodzaj i przeznaczenie,
- numer rejestracyjny,
- numer VIN,
- wskazanie rodzaju tytułu prawnego do dysponowania pojazdem.
- oświadczenie o zamiarze zatrudniania kierowców lub o zamiarze współpracy z osobami niezatrudnionymi, spełniającymi warunki ustawowe – wzór;
- dowód uiszczenia opłaty w wysokości 500 zł.
Na jaki czas wydawane jest zaświadczenie?
Zaświadczenie na krajowy niezarobkowy przewóz drogowy oraz wypis lub wypisy z zaświadczenia wydaje właściwy dla siedziby przedsiębiorcy starosta na czas nieokreślony. Zaświadczenie na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy oraz wypis lub wypisy z zaświadczenia wydaje Główny Inspektor Transportu Drogowego na okres do 5 lat.
