Umorzenia subwencji PFR oraz ich rozliczenie

Subwencje z Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) zostały przydzielone w ramach pomocy przedsiębiorcom w związku z wprowadzonymi w Polsce obostrzeniami. Stanowiły one wsparcie dla firm, które w wyniku obowiązujących obostrzeń zostały zmuszone do czasowego zamknięcia lub ograniczenia działalności. Z programu Tarcza Finansowa PFR 1.0 dla mikro, małych i średnich firm skorzystało ponad 347 tys. przedsiębiorstw z całej Polski zatrudniających ponad 3,2 mln pracowników. W ramach Tarczy Finansowej 2.0 udzielono wsparcia o wartości 13 000 000 000 zł dla firm z ponad 50 branż dotkniętych obostrzeniami ze względu na pandemię COVID-19. Otrzymały one pomoc w postaci subwencji finansowych na łączną kwotę 60,5 mld zł. Przyszedł czas na umorzenia subwencji i spłatę. Przedsiębiorcy długo czekali na ostateczną decyzję rządu w sprawie opodatkowania umorzonych subwencji z PFR. Ostatecznie umorzone subwencje zostały zwolnione z opodatkowania.

Warunki spłaty oraz umorzenia subwencji PFR 

Umorzenie przydzielonych w poprzednim roku subwencji jest uzależnione od spełnienia różnego rodzaju warunków. Przedsiębiorcy, którzy w ciągu 12 miesięcy od udzielenia subwencji zawiesili działalność gospodarczą, otworzyli likwidację lub zostało wobec nich wszczęte postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne, mają obowiązek zwrócić 100% wartości subwencji.

W przypadku gdy działalność jest kontynuowana nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy od momentu udzielenia subwencji, firmom przysługuje częściowe ich umorzenie.

Zgodnie z warunkami ustalonymi przez PFR:

1. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy utrzymano średnią liczbę pracowników (z wyłączeniem właściciela) na poziomie co najmniej 100% w stosunku do zatrudnienia ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego przed dniem złożenia wniosku o subwencję, to w takim wypadku należy zwrócić bezwarunkowe 25% subwencji.

2. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy utrzymano zatrudnienie między 50% a 100%, to należy zwrócić bezwarunkowe 25% subwencji oraz dodatkowe od 1 do 50% subwencji. Dodatkową kwotę zwrotu ustala się w oparciu o skalę redukcji zatrudnienia.

3. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy utrzymano zatrudnienie na poziomie niższym niż 50%, należy zwrócić bezwarunkowe 25% subwencji oraz dodatkowe 50% subwencji.

Decyzję o wysokości zwrotu udzielonych subwencji PFR podejmuje w oparciu o oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowych wraz dokumentami potwierdzającymi stan zatrudnienia złożonymi przez przedsiębiorców po upływie 12 miesięcy kalendarzowych od dnia wypłaty subwencji. Część subwencji do zwrotu należy spłacać w 24 równych ratach miesięcznych. Pierwszy miesiąc spłaty przypada na 13. miesiąc kalendarzowy, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dniu udzielenia subwencji finansowej.

Subwencja finansowa z PFR a przychód

Subwencja z Polskiego Funduszu Rozwoju jest w istocie pożyczką. Zgodnie z regulaminem PFR w sprawie udzielenia subwencji finansowej może ona zostać umorzona w części lub całości, a kwota umorzenia subwencji uzależniona jest od spełnienia określonych w regulaminie warunków.

Co do zasady umorzenie pożyczki stanowi przychód w działalności gospodarczej na gruncie ustawy o PIT (art. 14 ust. 2 pkt 6) i ustawy o CIT (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a), stanowi bowiem dla podatnika przysporzenie generujące przychód w podatku dochodowym, do którego nie ma możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego. Ustawodawcy zdecydowali się jednak nie obciążać przedsiębiorców dodatkowymi kosztami związanymi z umorzeniem subwencji z PFR.

Podatnicy długo czekali na ostateczną decyzję, czy umorzone subwencje zostaną zwolnione z opodatkowania. Brak takiego zwolnienia oznaczałby duże obciążenia podatkowe dla przedsiębiorców, którzy po wielu miesiącach obostrzeń borykają się z trudnościami finansowymi. Ustawodawcy podjęli decyzję, aby od wartości dokonanych umorzeń subwencji z PFR zaniechać poboru podatku dochodowego. Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej Tadeusz Kościński podpisał rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku od dochodów z umorzonych subwencji PFR, a zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2021 roku pod poz. 1316. Zwolnienie obejmuje umorzone subwencje z PFR wypłacone w ramach Tarczy Finansowej 1.0 i 2.0.

Zaniechanie poboru podatku PIT i CIT od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji finansowej z PFR ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 czerwca 2021 roku do 31 grudnia 2022 roku.

Czy wydatki sfinansowane z subwencji stanowią koszty podatkowe?

Zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych w stosunku do beneficjentów wsparcia w ramach Tarczy 1.0 oraz Tarczy 2.0 wzbudziło wątpliwości, czy zwolnienie z opodatkowania umorzonych subwencji finansowych nie wpłynie na kwalifikację wydatków nią sfinansowanych. Ministerstwo Finansów zamieściło na stronie internetowej informację, że zaniechanie poboru podatku nie wpłynie na kwalifikację wydatków opłaconych tą subwencją, czyli że ich wartość obciąża firmowe koszty podatkowe na ogólnych zasadach, to jest gdy spełniają one przesłanki wynikające z ustaw podatkowych do takiej ich kwalifikacji. W praktyce oznacza to, że wydatki sfinansowane ze środków pieniężnych otrzymanych z Polskiego Funduszu Rozwoju stanowią koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej, oczywiście pod warunkiem spełnienia wszystkich kryteriów uznania ich za koszty podatkowe.

Opodatkowanie umorzonej subwencji z PFR – korekta rozliczenia

Z uwagi na to, że decyzja o zwolnieniu z opodatkowania umorzonych subwencji została podjęta zbyt późno, część przedsiębiorców zgodnie z obowiązującym stanem prawnym wykazała w czerwcu przychód z działalności gospodarczej na podstawie decyzji z PFR o umorzeniu subwencji finansowej. Zgodnie z wprowadzonym Rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 16 lipca 2021 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez Polski Fundusz Rozwoju umorzona subwencja nie stanowi jednak przychodu z działalności gospodarczej. Oznacza to, że podatnicy, którzy już wykazali przychód z tytułu umorzenia subwencji finansowej, powinni dokonać korekty rozliczenia.

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą i rozliczający się w oparciu o Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów, wykazując przychód z działalności z tytułu umorzenia subwencji PFR, dokonali zapisu w PKPiR w kolumnie 8. „Pozostałe przychody” zgodnie z decyzją o umorzeniu subwencji z PFR. Teraz, na podstawie rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku od dochodów z umorzonych subwencji z PFR, powinni dodać analogiczny zapis ze znakiem minus.

Przykład

Pani Agnieszka prowadząca klub fitness, rozliczająca się podatkiem liniowym w oparciu o Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów, w 2020 roku otrzymała subwencję z PFR. W czerwcu 2021 roku dostała decyzję o umorzeniu pełnej kwoty subwencji. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym pani Agnieszka dokonała zapisu w PKPiR w kolumnie 8. „Pozostałe przychody” w kwocie umorzonej subwencji. Na podstawie rozporządzenia zostały one zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W jaki sposób pani Agnieszka powinna skorygować rozliczenie?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 16 lipca 2021 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez Polski Fundusz Rozwoju umorzone subwencje zostały zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie rozporządzenia pani Agnieszka powinna dodać nowy zapis do Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów w kolumnie 8. „Pozostałe przychody” w kwocie umorzonej subwencji, jednak ze znakiem minus. W ten sposób wykazany wcześniej przychód zostanie skorygowany.