Sporą zachętą dla osób zamierzających prowadzić własne przedsiębiorstwo jest możliwość opłacania preferencyjnego ZUS przez dwa lata. Preferencyjny ZUS polega na opłacaniu znacznie niższych składek na ubezpieczenia społeczne, dzięki czemu więcej pieniędzy zostaje w kieszeni początkującego podatnika. Większa suma pieniędzy to więcej możliwości na rozwój firmy. Jakie składki należy opłacać w 2024 roku, gdy skończy się preferencyjny ZUS? Więcej na ten temat poniżej.
Preferencyjny ZUS - z czym to się je?
Jednym z obowiązków osób prowadzących działalność gospodarczą jest opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Co ważne, przedsiębiorca nie ma prawa do rezygnacji z ubezpieczeń, nawet jeżeli nie uzyskuje dochodu lub nie korzysta z publicznej opieki zdrowotnej. Początkujący przedsiębiorcy mają łatwiej, gdyż należność ta jest o kilkaset złotych niższa w stosunku do standardowych ubezpieczeń. Na czym polega różnica?
Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzane do ZUS-u zależą od zgłoszonej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru. Płatnik odprowadza na konto ZUS-u odpowiedni procent zdeklarowanej podstawy wymiaru, przy czym przepisy określają wyłącznie jej minimalną wysokość.
Preferencyjny ZUS | Standardowy "duży" ZUS |
|
|
Suma składek społecznych: 402,65 zł a następnie 408,16 zł | Suma składek społecznych i składek na FP: 1 485,31 zł |
| Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalane dla każdego przedsiębiorcy na innych zasadach. Schematy wyliczania tej składki zostały opisane w artykule: Składka zdrowotna osób prowadzących działalność | |
W związku z powyższym należy stwierdzić, że preferencyjny ZUS, jaki płacą przedsiębiorcy w początkowym okresie prowadzenia działalności gospodarczej, jest o wiele niższy niż standardowy. Jednak okres ten nie trwa wiecznie - po dwóch latach preferencja przestaje obowiązywać.
Preferencyjny ZUS - okres obowiązywania ulgi
Co do zasady okres preferencji dla przedsiębiorców obowiązuje przez pełne 24 miesiące prowadzenia działalności gospodarczej. Ważne, aby dokładnie określić koniec tego okresu i zapłacić na czas nowe składki.
Przykład 1.
Pan Mariusz założył działalność gospodarczą 1 listopada 2022 roku. Od pierwszego dnia rozpoczęcia działalności opłacał preferencyjne składki ZUS, aby być objęty ubezpieczeniem społecznym. W takim przypadku pierwsze składki w wysokości standardowej pan Mariusz będzie musiał opłacić dopiero za listopad 2023 roku - płatne do 20 grudnia, jeżeli nie opłaca składek za innych ubezpieczonych. Co w praktyce oznacza, że ulga ta obowiązywać go będzie do 31 października 2024 roku, a termin dokonania przerejestrowania przypadnie na 1 listopada 2024 roku.
W sytuacji, gdy pierwszy miesiąc prowadzenia działalności jest niepełny (np. od 14 listopada), wówczas za niego również przysługują składki w wysokości preferencyjnej. Przedsiębiorca opłaca wtedy częściowe składki społeczne proporcjonalnie do liczby dni prowadzenia działalności gospodarczej w danym miesiącu oraz składkę zdrowotną w pełnej wysokości. Jednak w tym przypadku okres 24 miesięcy liczony jest od miesiąca następującego po rozpoczęciu działalności czy zakończeniu ulgi na start.
Przykład 2.
Pan Dariusz przystąpił do preferencyjnego ZUS 14 listopada 2022 roku. Za listopad 2022 roku zapłacił składki społeczne w preferencyjnej wysokości (proporcjonalnie za 17 dni prowadzenia działalności), jednak okres preferencji liczony jest od miesiąca następnego, czyli od 1 grudnia 2022 roku. Zatem pierwsze składki w wysokości standardowej pan Dariusz zapłaci dopiero po zakończeniu 24 pełnych miesięcy - za grudzień 2024 roku - płatne do 10 stycznia. To oznacza, że ulga obowiązywać go będzie do 30 listopada 2024 roku, a przerejestrowania na nowe składki będzie musiał dokonać w terminie 1 grudnia 2024 roku.
Jeśli przedsiębiorca korzysta z ulgi na strat, wówczas po upływie 6 miesięcy opłacania wyłącznie składki zdrowotnej może zarejestrować się na preferencyjny ZUS.
Przykład 3.
Pani Joanna założyła działalność gospodarczą 6 września 2022 roku i przystąpiła do ulgi na start. Składkę zdrowotną będzie opłacała za miesiące od września 2022 r. do marca 2023 r. - pierwszym pełnym miesiącem prowadzenia działalności był październik 2022 r. i od niego liczy się 6-miesięczną ulgę. Oznacza to, że z dniem 1 kwietnia 2023 r. musiała dokonać przerejestrowania do składek preferencyjnych, które będzie opłacać do końca marca 2025 roku.
Koniec preferencji składek ZUS - formalności
Prawidłowe ustalenie okresu trwania preferencji ZUS jest konieczne ze względu na wysokość opłat, jakie należy uiszczać z tytułu składek społecznych oraz formalności, jakich należy dopilnować. W przeciągu siedmiu dni od daty zakończenia preferencyjnych składek społecznych przedsiębiorca ma obowiązek przerejestrowania się w ZUS-ie.
Płatnik składek powinien złożyć w pierwszej kolejności formularz ZUS ZWUA w celu wyrejestrowania się z dotychczasowego kodu tytułu do ubezpieczeń. W deklaracji ZUS ZWUA jako kod przyczyny wyrejestrowania należy wprowadzić kod 600 - inna przyczyna wyrejestrowania.
W następnej kolejności musi zarejestrować się ponownie do ubezpieczeń społecznych na formularzu ZUS ZUA (lub tylko do ubezpieczeń zdrowotnych na ZUS ZZA) z właściwym kodem tytułu ubezpieczeń dla dużego ZUS (05 10 XX) lub jeżeli spełnia warunki to dla małego ZUS Plus (składki od dochodu - 05 90 lub 05 92 XX).
Po zakończeniu miesiąca, w którym zaczęły obowiązywać nowe składki, przedsiębiorca ma obowiązek złożenia pierwszej deklaracji ZUS DRA z wykazaną wysokością opłacanych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
