Usługi od podmiotów powiązanych a ulga B+R - jak prawidłowo rozliczać?

W dobie globalizacji poszczególne kraje wprowadzają szereg ulg na badania i rozwój. Mają one na celu szybki rozwój nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki. W naszym kraju również wprowadzono ulgę B+R. Jest bardzo korzystna dla podmiotów inwestujących w prace badawczo-rozwojowe. Coraz więcej firm z niej korzysta, co powoduje, że zastanawiają się, jak ją prawidłowo rozliczyć. W poniższym artykule omówimy usługi od podmiotów powiązanych a ulga B+R. Czy taka usługa może być kosztem uzyskania przychodu?

Koszty kwalifikowane w uldze B+R

Ustawodawca precyzyjnie określił, jakie koszty kwalifikowane mogą być rozliczone w ramach ulgi B+R. Kosztami kwalifikowanymi działalności badawczo-rozwojowej są:

• poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT (m.in. przychody ze stosunku pracy, pracy nakładczej czy stosunku służbowego) oraz finansowane przez płatnika składki ZUS z tytułu tych należności, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;

• poniesione w danym miesiącu należności z tytułów umowy zlecenia lub o dzieło zawartych z osobą fizyczną oraz sfinansowane przez płatnika składki ZUS z tytułu tych należności, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;

• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;

• nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego, wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;

• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;

• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu ustawy o CIT; 

• nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu ustawy o CIT;

• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego;

• dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością (patrz art. 18d ust 2a i 3 ustawy o CIT).

By uznać wydatki za koszty kwalifikowane, spełnione muszą być następujące przesłanki:

• wydatek stanowi koszt podatkowy dla podatnika;

• wydatek nie został zwrócony podatnikowi w żadnej formie lub nie został odliczony od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym jako koszt kwalifikowany;

• wydatek nie jest uwzględniany przy kalkulacji dochodu zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 63a lub art. 21 ust. 1 pkt 63b ustawy PIT (przepisy o specjalnej strefie ekonomicznej lub Polskiej Strefie Inwestycji);

• wydatek ponoszony w ramach badań podstawowych wynika z umowy lub porozumienia z podmiotem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;

• koszty kwalifikowane zostały wykazane w zeznaniu rocznym.

Usługi od podmiotów powiązanych a ulga B+R

Jak wskazano, za koszty kwalifikowane należy uznać odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej oraz nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej, która jednocześnie:

• wykorzystywana jest wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, oraz

• korzystanie z niej nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu ustawy o CIT

Ponadto, za koszty kwalifikowane nie uznajemy nabycia usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu ustawy o CIT. 

Tym samym w przypadku zakupu usług od podmiotu powiązanego w większości przypadków nie będziemy mogli ich zaliczyć do kosztów kwalifikowanych. 

Czy usługi nabyte od podmiotu powiązanego związane z B+R są kosztem uzyskania przychodu?

Wielu podatników prowadzących działalność badawczo-rozwojową powiązanych jest z wielkimi międzynarodowymi koncernami.

Przykład 1.

W związku z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową podatnik dokonuje nabycia usług od podmiotu powiązanego z zagranicy. Zastanawia się on, czy koszty poniesione z tytułu wynagrodzenia za usługi prowadzenia prac badawczo-rozwojowych nowych produktów wypłacane na rzecz zagranicznej spółki można rozliczyć jako koszt uzyskania przychodu. Czy powyższe wynagrodzenie podlega ograniczeniom wynikającymi z art. 15e ustawy o CIT?

Na pewno wydatki są kosztami uzyskania przychodu. Jednak należy sprawdzić, czy możemy je odliczyć w całości.

Na podstawie art. 15e ust. 1 ustawy o CIT podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty:

1. usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;

2. wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4–7;

3. przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze;

– poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych, o których mowa w art. 11, lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a–16m, i odsetek.

Ograniczenie to nie ma zastosowania m.in. do kosztów usług, opłat i należności, o których mowa powyżej, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi.

Biorąc pod uwagę treść powyższych regulacji prawnych, limitem objęte są koszty nabywane od podmiotów powiązanych, usługi doradcze, badania rynku, usługi reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczenia o podobnym charakterze.

Tym samym usługi związane z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych nabywane od podmiotu powiązanego nie zaliczają się do katalogu usług, opłat, należności wymienionych w art. 15e ust. 1 ustawy o CIT. 

Podsumowując, koszty usług związanych z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych nabyte od podmiotu powiązanego nie podlegają ograniczeniu.