Definicja - Wartości niematerialne i prawne
Według art. 22 b ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez wartości niematerialne i prawne rozumiemy nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe, nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki.
Są to w szczególności: autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje; prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych; know - how.
Wartości niematerialne i prawne oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy. Dodatkowo do wartości niematerialnych i prawnych można zaliczyć nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych praw rozwojowych.
Wycena i amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych
Przy wycenie wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych należy - tak jak przy środkach trwałych - brać pod uwagę:
- w przypadku odpłatnego nabycia - cenę nabycia
- w przypadku nieodpłatnego przyjęcia (także darowizna) - aktualną cenę rynkową
- w przypadku nabycia w formie wkładu niepieniężnego - wartość tego składnika, zadeklarowana w umowie spółki, jednak wartość ta nie powinna być wyższa od jego wartości rynkowej.
Wartości niematerialne i prawne podlegają amortyzacji. Stawki amortyzacyjne w ich przypadku nie są jednak ustalone odgórnie. Właściciel ma możliwość samodzielnego ustalenia stawki, musi jedynie wziąć pod uwagę okres amortyzacji, który nie może być krótszy niż:
- dla licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz dla praw autorskich - 24 miesiące
- dla licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące, pod warunkiem że okres użytkowania wynikający z umowy nie jest krótszy
- dla poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy
- dla pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
Przy ustalaniu stawki amortyzacji należy pamiętać także, że wyboru dokonuje się wyłącznie raz, przed rozpoczęciem odpisów amortyzacyjnych, na cały okres amortyzacji i nie możliwości wprowadzania zmiany w jej trakcie.
Modernizacja wartości niematerialnych i prawnych
Wartości niematerialnych i prawnych nie można ulepszać lub modernizować. Jeżeli w związku z posiadaną wartością zostanie poniesiony wydatek, należy zaksięgować go jako inne wydatki związane z działalnością gospodarczą lub też jako nową wartość niematerialną i prawną. Jest to szczególnie istotne w kontekście licencji na oprogramowanie komputerowe. Jeśli w ramach aktualizacji lub ulepszenia wystąpi konieczność zakupienia nowego programu, to powstaje zupełnie nowa wartość niematerialna i prawna. W przeciwnym razie poniesiony wydatek kwalifikujemy do innych kosztów prowadzenia działalności.
