W sytuacji, gdy polski rezydent podatkowy korzysta z usług zagranicznego prawnika, pojawia się kwestia poboru podatku u źródła. W poniższym artykule wyjaśnimy, jakie obowiązki spoczywają na polskim płatniku oraz jaki wpływ na podatek u źródła mają umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
Ograniczony obowiązek podatkowy i podatek u źródła
Stosownie do art. 3 ust. 2a ustawy PIT osoby fizyczne, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tj. osoby, które nie posiadają na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych ani nie przebywają na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym), są objęte tzw. ograniczonym obowiązkiem podatkowym – podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak natomiast podaje art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia.
Za dochody (przychody), o których mowa w ust. 2b pkt 7, uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1, jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 2b pkt 1–6 (art. 3 ust. 2d).
Do przychodów wymienionych w art. 29 ust. 1 należą m.in. uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2a, przychody z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze (art. 29 ust. 1 pkt 5).
Należności wypłacane prawnikowi są jego dochodami (przychodami) osiąganymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – stosownie do art. 3 ust. 2b pkt 7 w zw. z art. 3 ust. 2d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ponieważ:
- należności te są wypłacane przez podatnika, który ma siedzibę (zarząd) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- należności te dotyczą usług prawnych, a więc są przychodami wymienionymi w art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy.
Zasada ograniczonego obowiązku podatkowego wynika z zasady źródła, która wiąże się z opodatkowaniem dochodu powstałego na terytorium państwa polskiego bez względu na miejsce (kraj), w którym podatnik ma miejsce zamieszkania. O objęciu jurysdykcją podatkową państwa polskiego osoby fizycznej decyduje miejsce zamieszkania tej osoby – (zasada domicylu), tzn. że podatnicy, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia.
Jednakże Polska nie zrezygnowała z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych także dochodów uzyskiwanych na jej terytorium przez podmioty mające miejsce zamieszkania poza granicami naszego kraju (zasada źródła). Z przepisu art. 3 ust. 2a ustawy PIT wynika, że podatnicy niemający na terenie Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania podlegają jurysdykcji podatkowej państwa polskiego, jeżeli źródło dochodów położone jest na terytorium Polski.
Wpływ umowy międzynarodowej na podatek u źródła
Należy wskazać, że na mocy art. 29 ust. 2 ustawy, przepisy dotyczące podatku u źródła stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Stosownie do art. 41 ust. 4aa ustawy przy weryfikacji warunków zastosowania obniżonej stawki podatku albo zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów prawa podatkowego, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika.
Na gruncie umów międzynarodowych przychody z tytułu usług prawnych są kwalifikowane do tzw. wolnych zawodów. Jak wynika z treści art. 14 typowej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że osoba ta posiada stałą placówkę w drugim umawiającym się państwie w celu wykonywania swej działalności. Jeżeli posiada ona taką stałą placówkę, wówczas dochód może być opodatkowany w drugim państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim może być przypisany tej stałej placówce.
Określenie „wolny zawód” obejmuje w szczególności samodzielnie wykonywaną działalność naukową, literacką, artystyczną, wychowawczą lub oświatową, jak również samodzielnie wykonywaną działalność lekarzy, prawników, inżynierów, architektów, dentystów i księgowych.
Co istotne, powołane postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania regulują, które z państw: Polska (jako państwo „źródła” przychodów) czy państwo rezydencji podatkowej podatnika ma prawo opodatkować dochody podatnika. Przepisy te nie regulują natomiast, które z państw jest uważane za państwo „źródła” przychodów (państwo, w którym powstały przychody podatnika).
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 29 grudnia 2020 roku (nr 0115-KDIT1.4011.742.2020.1.MT), to, że zgodnie z ww. umową dochody prawnika wypłacane mu przez polską spółkę podlegają opodatkowaniu w Austrii, nie oznacza, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochody te nie będą kwalifikowane jako uzyskane w Polsce. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie wyłącza stosowania art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Art. 14 danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie zmienia tego, że należności wypłacane przez polskiego podatnika prawnikowi z zagranicy są jego przychodami osiągniętymi na terytorium Polski (art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Umowa ma jednak wpływ na zakres obowiązków spółki jako płatnika podatku od tych należności, jak bowiem wynika z ww. art. 29 ust. 2 ustawy PIT, polski podatnik może nie pobrać podatku od wypłacanych na rzecz prawnika należności zgodnie z ww. umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, pod warunkiem jednak, że miejsce zamieszkania podatnika (prawnika) dla celów podatkowych zostanie udokumentowane uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Ustawodawca przewidział przy tym wyjątek od tej zasady. I tak, zgodnie z art. 41 ust. 9e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku przychodów, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 5, miejsce zamieszkania podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli kwota wypłacanych na rzecz tego samego podmiotu należności nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym, a informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.
Przykład 1.
Pan Paweł prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą skorzystał z usług prawnika mieszkającego na stałe w Austrii. Prawnik przedstawił swój certyfikat rezydencji podatkowej. Czy w tym przypadku pan Paweł ma obowiązek pobrania 20-procentowego podatku u źródła?
Z uwagi na fakt, że prawnik przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej, polski podatnik zwolniony jest z obowiązku poboru podatku u źródła. Prawnik powinien samodzielnie rozliczyć cały uzyskany przychód w kraju swojej rezydencji, tj. w Austrii.
Podsumowując, należy wskazać, że usługi prawne wykonywane przez zagranicznego prawnika podlegają pod regulacje podatku u źródła, co jednak nie oznacza, że w każdym przypadku konieczny będzie pobór podatku. Przedstawienie zagranicznego certyfikatu rezydencji wyłącza ten obowiązek z punktu widzenia polskiego podatnika.
Polecamy:
