Zarządzanie kompetencjami w przedsiębiorstwie – niegdyś element traktowany po macoszemu w zakresie funkcjonowania firmy, obecnie narzędzie praktycznie niezbędne do sprawnego działania w sferze biznesowej. Przywołana tematyka jest obszerna, nie sposób odnieść się do wszystkich jej wątków w ramach jednego tekstu. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze, w naszej ocenie, cechy charakteryzujące system zarządzania kompetencjami.
Kompetencje pracowników – co to właściwie oznacza?
Aby skutecznie wprowadzić system zarządzania kompetencjami, musimy właściwie zdefiniować pojęcie „kompetencje”. W powszechnym rozumieniu osoba kompetentna to taka, która posiada odpowiednie kwalifikacje i umiejętności. W wąskim, podstawowym ujęciu takie opisanie tego terminu będzie prawidłowe, jednak z punktu widzenia nowoczesnego zarządzania w firmie – niewystarczające. We współczesnym znaczeniu tego wyrażenia istotna jest zdolność danej osoby (pracownika) do osiągania celów wyznaczonych przez daną organizację (firmę) w konkretnym środowisku oraz przy wykorzystaniu dostępnych środków.
Zarządzanie kompetencjami – czym się charakteryzuje?
System zarządzania kompetencjami musi być stosowany zarówno na etapie rekrutacji, jak i zatrudnienia, aby mogły zostać osiągnięte założone cele. Jest to zatem postępowanie o charakterze kompleksowym, które nie ogranicza się tylko do pozyskania osób o najlepszych kompetencjach. Należy podkreślić, że zarządzanie kompetencjami odniesie pożądany skutek tylko wówczas, gdy będzie procesem ciągłym, w ramach którego będzie istniała możliwość wprowadzania korekt na bieżąco.
Dobrze zbudowany system zarządzania kompetencjami stanowi zatem skuteczny miernik służący ocenie osób zatrudnionych w danym przedsiębiorstwie.
Zarządzanie kompetencjami na etapie rekrutacji
Odpowiednio zaprojektowany system zarządzania kompetencjami jest znakomitym narzędziem na etapie pozyskiwania pracowników. Dzięki rekrutacji przeprowadzonej według ściśle określonych kryteriów firma posiada możliwość wyselekcjonowania osób o najbardziej pożądanych kompetencjach.
W celu realizacji tej oceny przeprowadza się z osobami ubiegającymi się o pracę rozmowy oraz różnego rodzaju testy. W odniesieniu do osób zatrudnionych na określony czas zastosowanie znajduje monitoring ich aktywności w okresie próbnym.
Zarządzanie kompetencjami w zakresie oceniania pracowników
Ocenianie pracowników w ramach zarządzania kompetencjami musi charakteryzować się przejrzystością oraz jasno określonymi kryteriami stanowiącymi podstawę ewaluacji. System oceniania powinien być ponadto zintegrowany z innymi procedurami zarządzania kadrami obowiązującymi w danym przedsiębiorstwie. Oczywiście niezbędnym elementem na tym etapie jest opracowanie i wdrożenie adekwatnych mierników kompetencji. Do takich zaliczyć można odpowiednio skonstruowane testy, oceny okresowe obejmujące szczegółową analizę aktywności zawodowych, przeprowadzanie rozmów z przełożonym.
Planowanie kariery jako element zarządzania kompetencjami
Warunki osiągania kolejnych szczebli w hierarchii zawodowej w danej firmie powinny być określone w sposób niebudzący żadnych wątpliwości. Pracownik będzie miał wówczas pewność, że po spełnieniu ustalonych kryteriów uzyska awans. Planowanie kariery może być wdrożone już na etapie rekrutacji. Jest to istotny element w czasie zatrudnienia – wpływa bowiem na zwiększenie motywacji. Ponadto pracownicy posiadający perspektywę osiągnięcia wyższej pozycji w strukturze kadrowej danego podmiotu wykazują się większą lojalnością.
Szkolenia w systemie zarządzania kompetencjami
Podstawą organizacji szkolenia, np. w postaci kursów doszkalających lub skierowania na dokształcanie w różnych formach (szkolnych lub pozaszkolnych), jest uprzednio dokonana ocena aktywności zawodowej pracownika. Obserwacja aktywności zawodowej danej osoby pozwala na identyfikację ewentualnych braków zarówno w obrębie posiadanych kwalifikacji, jak i w obszarze pozostałych kompetencji. Jak już wspominaliśmy, ocena musi być oparta na zobiektywizowanych miernikach kompetencji – zapewni to uniknięcie błędów. W ten sposób można wskazać dziedziny, w których kompetencje pracownika wymagają podjęcia określonych czynności. Działania takie mają zazwyczaj punktowy charakter, tzn. szkolenia dotyczą wybranych zagadnień w zakresie kompetencyjnym, w którym ujawnione zostały pewne braki.
Zarządzanie kompetencjami w firmie – podsumowanie
Na obecnym etapie rozwoju gospodarczego praktycznie każda firma zatrudniająca pracowników powinna stosować system zarządzania kompetencjami. Im większe przedsiębiorstwo, tym bardziej złożone procedury wymagają wdrożenia.
Dzięki odpowiednio zaprojektowanym systemom firmy zyskują możliwość szybkiej adaptacji do zmieniających się realiów ekonomicznych. Trzeba pamiętać, że zarządzanie kompetencjami to coś w rodzaju systemu naczyń połączonych – aby pozytywne efekty były widoczne, wszystkie elementy powinny być dopasowane. Z pewnością omawiany czynnik organizacyjny dostarcza szefom przedsiębiorstw cennych informacji dotyczących osób zatrudnionych. To z kolei stanowi ważną część składową wsparcia w realizacji takich działań, jak chociażby motywowanie pracowników czy optymalizacja procesów pracy.
