Zwolnienie z ZUS na gruncie podatku dochodowego

Jedną z dostępnych pomocy oferowanych przedsiębiorcom w ramach tarczy antykryzysowej jest zwolnienie ze składek ZUS. Obecnie przedsiębiorcy otrzymują pisma z ZUS-u, w których dostają prawo do skorzystania z tej formy pomocy. Co ważne, przyznanie prawa do zwolnienia z ZUS następuje po kilku miesiącach. Oznacza to, że przedsiębiorcy zapłacili już składki, z których zostali zwolnieni. Jak należy rozliczyć zwolnienie z ZUS? Czy po stronie przedsiębiorcy powstanie przychód? Sprawdźmy!

Za jakie okresy można uzyskać zwolnienie z ZUS?

Tarcza antykryzysowa 6.0 umożliwiła przedsiębiorcom skorzystanie ze zwolnienia z ZUS za okres lipiec–wrzesień 2020 oraz za listopad 2020. Natomiast nie jest to koniec, bowiem w ramach tarczy antykryzysowej 7.0 przedsiębiorcy mogą skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek za grudzień 2020 i styczeń 2021 lub tylko za styczeń 2021 roku. Zwolnienia te dotyczą zarówno składek społecznych, zdrowotnych, jak również składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych za te miesiące.

Co się dzieje ze składkami, które obejmuje zwolnienie z ZUS?

Zwolnienie z ZUS nie jest uzależnione od tego, czy składki ZUS, z których przedsiębiorca chce zostać zwolniony, zostały opłacone w terminie. Przedsiębiorca może zostać zwolniony również z nieopłaconych składek ZUS. Co więcej, zgodnie z art. 31zo ust. 9 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych opłacone składki ZUS, z których przedsiębiorca został zwolniony, mogą zostać zwrócone na zasadach określonych w art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Pan Łukasz od 5 lat jest właścicielem hotelu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. 20 lutego 2021 roku złożył wniosek o zwolnienie ze składek ZUS za grudzień 2020, które opłacił w styczniu 2021. Na skutek wprowadzonych obostrzeń związanych z pandemią pan Łukasz nie opłacił składek za kolejny miesiąc, czyli styczeń 2021. Czy pan Łukasz może wnioskować o zwrot zapłaconych składek, jeżeli otrzyma pozytywną decyzję dotyczącą zwolnienia z ZUS za grudzień 2020?

W związku z tym, że pan Łukasz nie opłacił składek ZUS za styczeń, powstały z tego tytułu zaległości w ZUS-ie. Jeżeli ZUS wyda pozytywną decyzję, na mocy której pan Łukasz zostanie zwolniony ze składek ZUS za grudzień 2020, pomimo złożonego wniosku o ich zwrot ZUS przeznaczy wpłacone środki na poczet zaległości, czyli składek ZUS za styczeń.

Przykład 2.

Pan Aleksander prowadzi restaurację i złożył wniosek o zwolnienie z ZUS za styczeń 2021. Wszystkie należne składki ZUS są opłacane przez pana Aleksandra w terminie, w związku z czym nie ma z tego tytułu żadnych zaległości. Czy pan Aleksander może wnioskować o zwrot wpłaconych składek ZUS?

Tak, z racji tego, że pan Aleksander nie posiada zaległości w ZUS-ie, może złożyć wniosek o zwrot zapłaconych wcześniej składek, które obejmuje zwolnienie.

Przykład 3.

Pani Anna uzyskała zwolnienie z ZUS za styczeń 2021. Pismo z ZUS-u otrzymała 10 marca 2021 roku. Nie złożyła natomiast wniosku o zwrot zapłaconych składek i 1 marca opłaciła składki za luty. Co stanie się z kwotą składek ZUS, z których pani Anna została zwolniona, a które zostały faktycznie zapłacone?

W związku z tym, że pani Anna nie złożyła wniosku o zwrot zapłaconych składek ZUS, zostaną one automatycznie przeznaczone na pokrycie składek ZUS za kolejny miesiąc.

Zwolnienie z ZUS a ewidencje podatkowe

Przedsiębiorcy mają prawo do ujęcia składek społecznych bezpośrednio w kosztach podatkowych lub wraz ze składkami zdrowotnymi odliczyć je w zaliczce na podatek dochodowy. W przypadku składek na Fundusz Pracy zwiększają one kwotę kosztów podatkowych i ujmowane są w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki. Zgodnie z art. 22 ust. 6bb ustawy o PIT składki ZUS mogą zostać ujęte w kosztach podatkowych w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że składki zostały opłacone. Natomiast na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 55a ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodu nieopłaconych składek ZUS.

• otrzymał informację o przyznanym zwolnieniu z ZUS;

• otrzymał zwrot składek ZUS, z których został zwolniony

– w zależności co nastąpiło jako pierwsze.

Powyższe postępowanie zostało potwierdzone przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 20 listopada 2020 roku o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.724.2020.2.AP, w której czytamy:

„W przypadku opłacenia składek ZUS korekta kosztów powinna być dokonana – co do zasady – w dacie otrzymania z ZUS informacji, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19.

I tak, w przypadku gdy:

1. podatnik:

• złożył wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek i otrzymał informację, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19 i

• złożył wniosek o zwrot składek, lecz składki jeszcze nie zostały mu zwrócone

– korekty kosztów dokonuje na dzień otrzymania z ZUS informacji, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19, na zasadach określonych w art. 22 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2. podatnik:

• złożył wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek i otrzymał informację, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19 i

• nie złożył wniosku o zwrot składek, więc składki za marzec zostały zarachowane na poczet składek za kwiecień

– korekty kosztów dokonuje na dzień otrzymania z ZUS informacji, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19, na zasadach określonych w art. 22 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

3. podatnik:

• złożył wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek i

• złożył wniosek o zwrot składek i składki zostały mu zwrócone zanim otrzymał informację, o której mowa w art. 31zq ust. 5 ustawy COVID-19

– korekty kosztów dokonuje na dzień otrzymania zwrotu składek za marzec, na zasadach określonych w art. 22 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...)

Zatem Wnioskodawca zobowiązany jest do korekty kosztów na dzień, w którym otrzymał informację, o której mowa w art. 31zq ust. 5, jeżeli najpierw otrzymał tę informację albo też na dzień otrzymania zwrotu składek, jeżeli zwrot składek nastąpił wcześniej niż otrzymanie informacji, o której mowa w art. 31 zq ustawy COVID-19, zgodnie z art. 22 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Przykład 4.

Pani Emilia złożyła wniosek o zwolnienie z ZUS za grudzień 2020 oraz wniosek o zwrot zapłaconych 10 stycznia 2021 składek ZUS objętych zwolnieniem. 28 lutego otrzymała pozytywną informację z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznającą zwolnienie z ZUS. Zwrot składek pani Emilia otrzymała 5 marca 2021. Składki społeczne i Fundusz Pracy za grudzień 2020 zostały ujęte jako koszt w KPiR w styczniu 2021, a składki zdrowotne za grudzień 2020 – bezpośrednio w wyliczeniu zaliczki na podatek za styczeń. W jaki sposób pani Emilia powinna dokonać korekty w związku ze zwolnieniem z ZUS?

Aby ustalić termin korekty, należy przeanalizować daty, które mają związek z zaistniałą sytuacją:

• 10 stycznia 2021 roku zostały opłacone składki ZUS za grudzień 2020, a tym samym zostały uwzględnione w wyliczeniach podatkowych zaliczki za styczeń 2021;

• 28 lutego 2021 pani Emilia otrzymała informację z ZUS o zwolnieniu z ZUS za grudzień 2020;

• 5 marca 2021 pani Emilia otrzymała zwrot składek.

Korekta powinna mieć miejsce w dniu otrzymania decyzji o zwolnieniu z ZUS, bowiem to zdarzenie wystąpiło jako pierwsze przed zwrotem składek. Korekta polegałaby na wyksięgowaniu z kosztów składek społecznych i składek na Fundusz Pracy, które zostały ujęte w styczniu 2021 jako koszt w KPiR. W tym celu należy dodać dowód wewnętrzny na sumę odliczonych składek i ująć go w kwocie ujemnej w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki. Dowód wystawia się z datą otrzymania decyzji – czyli luty. Natomiast zwrócone składki zdrowotne będą wykazywane dopiero w zeznaniu rocznym za 2021 rok w pozycji „Doliczenia do podatku”.

Jak ująć zwolnienie z ZUS w systemie wFirma.pl?

Sposób księgowania korekty związanej ze składkami ZUS, które podlegają zwolnieniu, uzależniony jest od tego, czy składki te ujmowane są bezpośrednio w kosztach, czy jako odliczenie w zaliczce. W przypadku składek na Fundusz Pracy korekta powinna być ujęta poprzez dowód wewnętrzny w zakładce: WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » DOWÓD WEWNĘTRZNY w dacie otrzymania decyzji o umorzeniu składek lub we wcześniejszej dacie zwrotu zapłaconych składek. W polu Razem należy wprowadzić wartość ujętych wcześniej składek jako koszt w KPiR w wartości ujemnej (poprzedzonej znakiem minus).

Analogicznie trzeba zrobić ze składkami społecznymi podlegającymi zwolnieniu, które są ujmowane bezpośrednio w kosztach podatkowych.

W przypadku składek zdrowotnych oraz składek społecznych (w sytuacji ujmowania ich w zaliczce na podatek) ujmuje się je w momencie generowania zeznania rocznego za rok, w którym została wydana decyzja o umorzeniu lub zwrot składek jako:

1. W przypadku formularza PIT-36:

• zwiększenie podstawy opodatkowania w części H1 – w części dotyczącej składek społecznych;

• zwiększenie podatku w części I w wierszu Doliczenia do podatku – w części dotyczącej składek zdrowotnych.

2. W przypadku formularza PIT-36L:

• zwiększenie podstawy opodatkowania w części F.1 – w części dotyczącej składek społecznych;

• zwiększenie podatku w części G w wierszu Doliczenia do podatku – w części dotyczącej składek zdrowotnych.