Aport, czyli wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki w zamian za objęcie udziałów spełnia warunki odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Przedmiot aportu nie jest ograniczony w przepisach prawa, co powoduje, że możliwe jest wniesienie do spółki gruntu rolnego. W poniższym artykule zastanowimy się, jakie skutki podatkowe na gruncie podatku od towarów i usług wywołuje aport gruntu rolnego!
Aport jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT
Jedną z czynności podlegającą opodatkowaniu VAT jest odpłatna dostawa towarów. Jak wskazaliśmy na wstępie, kryteria odpłatnej dostawy towarów spełnia również aport, czyli wkład niepieniężny wnoszony do spółki.
Aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. W zamian za aport podmiot obejmuje udziały w spółce, co oznacza, że aport ma formę odpłatną.
Z odpłatnością za dostawę towarów mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów a zapłatą istnieje adekwatny związek. Przy czym odpłatność nie zawsze musi przybierać formę pieniężną.
Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.
O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można zatem mówić w sytuacji, gdy:
- istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami;
- wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu;
- związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.
Przedstawione warunki są spełnione w przypadku aportu, ponieważ w zamian za przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel wnoszący aport otrzymuje wynagrodzenie w postaci udziałów, których wartość może być wyrażona w pieniądzu.
Aport a status podatnika
Chociaż aport jest równoznaczny z dostawą towarów, to nie w każdym przypadku wystąpi zobowiązanie podatkowe, ponieważ czynności musi dokonywać podatnik, czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą.
Podatnikami – według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
To zatem powoduje, że dla wystąpienia podatku VAT konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Analizując powyższe przepisy, należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
W konsekwencji, jeżeli aport jest dokonywany przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i obejmuje składnik majątku prywatnego, który nigdy nie był wykorzystywany na potrzeby działalności, to mamy do czynienia z przypadkiem zarządu majątkiem prywatnym.
W takich okolicznościach nie można mówić o działaniach podejmowanych w sposób ciągły i dla celów zarobkowych, dlatego też taki przypadek nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.
Powyższe stanowisko było wielokrotnie potwierdzane w wydawanych interpretacjach podatkowych, a tytułem przykładu możemy przywołać treść interpretacji Dyrektora KIS z 10 stycznia 2020 roku (nr 0112-KDIL2-1.4012.488.2019.2.JKS), gdzie organ podatkowy wskazał, że aport nieruchomości można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, gdyż okoliczności sprawy nie przesądzają o wykorzystywaniu ww. nieruchomości dla celów zarobkowych. W rezultacie aport wniesiony do spółki z o.o. w formie działek stanowiących majątek prywatny nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przykład 1.
Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej wnosi jako aport do spółki z o.o. grunt rolny. Grunt ten otrzymała w drodze darowizny od swojego ojca. Na gruncie nie była nigdy prowadzona działalność rolnicza ani działalność gospodarcza. W takim przypadku osoba fizyczna nie występuje w roli podatnika, co powoduje, że aport nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Aport gruntu rolnego przez czynnego podatnika podatku VAT
Rozważmy również przypadek, w którym aport wnosi czynny podatnik VAT. Pojawia się w tym miejscu pytanie o odpowiednią stawkę podatku dla tego rodzaju dostawy towarów.
W przypadku gruntów rolnych należy zwrócić uwagę na treść zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Stosownie do treści tej regulacji zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Przez tereny budowlane – w świetle art. 2 pkt 33 ustawy – rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących np. gruntami rolnymi czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione z podatku od towarów i usług. Należy zauważyć, że ustawa o podatku od towarów i usług w art. 43 ust. 1 pkt 9 posługuje się kryterium przeznaczenia terenu.
Opodatkowane są zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu ww. art. 2 pkt 33 ustawy, natomiast pozostałe dostawy gruntów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane – są zwolnione od podatku.
W przypadku dostawy gruntów rolnych mamy do czynienia z gruntami innymi niż tereny budowlane, co oznacza, że możliwe jest zastosowanie zwolnienia. Co ważne, zwolnienie to będzie stosowane również w przypadku wnoszenia aportu.
Przykład 2.
Podatnik prowadzący działalność handlową w zakresie zakupu i sprzedaży nieruchomości wnosi do spółki aport w postaci gruntu rolnego. W takich okolicznościach będzie to czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
Możemy zatem podsumować, że aport gruntu rolnego jest na gruncie ustawy o VAT czynnością neutralną podatkowo. Będzie to zdarzenie albo całkowicie wyłączone z zakresu przedmiotowego ustawy VAT, albo zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku.
