Prowadzę działalność gospodarczą. Chciałbym ubezpieczyć męża i dwóch synów. Czy z tego tytułu wzrosną moje opłaty za ubezpieczenie zdrowotne? Czy ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny mam wykazać w druku ZUS-DRA?
Anna, Gracze
Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego zapewnia ubezpieczonemu prawo do świadczeń opieki zdrowotnej realizowanych w ramach NFZ. Do ubezpieczenia zdrowotnego należy zgłosić wszystkich członków rodziny, którzy nie podlegają obowiązkowo temu ubezpieczeniu, w ciągu 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniającej to zgłoszenie. Czy ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny jest odpłatne i czy należy je wykazać w deklaracjach rozliczeniowych ZUS DRA? Podpowiadamy poniżej.
Członek rodziny względem ubezpieczenia zdrowotnego
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym członka rodziny jest obowiązkowe i dotyczy tych, którzy nie posiadają własnego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Zgodnie z art. 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych za członka rodziny uważa się:
-
dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli uczy się dalej w szkole lub zakładzie kształcenia nauczycieli, lub odbywa kształcenie w uczelni, lub szkole doktorskiej – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku,
-
małżonka,
-
wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Płatnik składek dokonuje zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego na wniosek ubezpieczonego. Co istotne, ubezpieczony nie powinien składać wniosku o zgłoszenie do ubezpieczeń członka rodziny, jeśli jest on zarejestrowany w urzędzie pracy, gdyż w takim wypadku, to urząd pracy jest zobligowany do dokonania zgłoszenia.
Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS
Zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego odbywa się poprzez złożenie w zakładzie ubezpieczeń społecznych druku ZUS ZCNA. W deklaracji ZUS ZCNA w bloku IV.A. „Dane o członku rodziny osoby ubezpieczonej uprawnionym do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego” w pierwszym polu należy wpisać cyfrę „1” oznaczającą zgłoszenie nowego członka rodziny oraz podać dane osobowe członka rodziny, w tym imię, nazwisko, datę urodzenia oraz PESEL, a także adres zamieszkania, jeśli członek rodziny nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą ubezpieczoną. Jako datę nabycia uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego należy podać dzień zdarzenia, w którym członek rodziny nabył prawo do ubezpieczenia zdrowotnego np. dzień narodzin dziecka. Na deklaracji ZUS ZCNA należy również określić stopień pokrewieństwa, wpisując odpowiedni kod:
-
01 – małżonek;
-
11 – dziecko własne, przysposobione lub dziecko małżonka;
-
21 – wnuk lub dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej;
-
30 – matka;
-
31 – ojciec;
-
32 – macocha;
-
33 – ojczym;
-
40 – babka;
-
41 – dziadek;
-
50 – osoby przysposabiające osoby ubezpieczone;
-
60 – inni wstępni pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Deklarację ZCNA należy przekazać do ZUS w terminie 7 dni od dnia, w którym pracownik zawnioskował o objęcia członka rodziny ubezpieczeniem zdrowotnym lub w przypadku zgłoszenia członka rodziny przedsiębiorcy, w ciągu 7 dni od dnia utraty tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego przez członka rodziny.
Jeśli członek rodziny zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego utraci do niego prawo poprzez nabycie własnego tytułu do ubezpieczenia lub utratę statusu członka rodziny należy pamiętać o jego wyrejestrowaniu z ubezpieczenia. Wyrejestrowanie członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego również odbywa się na deklaracji ZUS ZCNA, przy czym wyrejestrowując członka rodziny w pierwszym polu w bloku V.A. „Dane o członku rodziny osoby ubezpieczonej uprawnionym do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego”, należy wpisać „2”. Wyrejestrowanie członka rodziny powinno zostać przekazane do ZUS w terminie 7 dni od zdarzenia powodującego utratę uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego członka rodziny.
Ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny jest bezpłatne
Ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny jest nieodpłatne. Oznacza to, że ubezpieczony może zawnioskować o zgłoszenie nieograniczonej liczby członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego, a kwota opłacanych przez niego składek nie ulegnie podwyższeniu. Członków rodziny zgłoszonych do ubezpieczenia zdrowotnego nie wykazuje się również w deklaracjach rozliczeniowych ZUS DRA.
Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego
Co istotne, zgłoszenie członka rodziny jest obowiązkowe. Za niedopełnienie tego obowiązku przepisy przewidują sankcje. Zgodnie z art. 193 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
„Kto będąc ubezpieczonym, nie informuje podmiotu właściwego do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego o okolicznościach powodujących konieczność zgłoszenia lub wyrejestrowania członka rodziny podlega karze grzywny”.
Podsumowując, każdy członek rodziny, który nie posiada własnego tytułu do ubezpieczeń, powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZCNA, w celu możliwości bezpłatnego korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ. Za ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny ubezpieczony nie ponosi dodatkowych kosztów, gdyż ubezpieczenie to jest nieodpłatne.
