Każdy otrzymujący darowiznę powinien wiedzieć, że to właśnie na nim spoczywa obowiązek podatkowy z tego tytułu. Jednak obdarowany nie zawsze jest zobowiązany do odprowadzenia z tego tytułu daniny. Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje bowiem określoną wartość darowizny, od której podatek jest należny, a ponadto w niektórych przypadkach daje możliwość skorzystania ze zwolnienia.
Podatek od darowizny - obowiązek podatkowy
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu darowizny powstaje z chwilą “złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń”.
Podatek od darowizny - wysokość podatku
Wysokość opłaconego podatku zależy od tego, do której grupy podatkowej należy nabywca. Jak wynika z art. 14 ust. 3 ustawy, wyróżnić można trzy grupy podatkowe:
Grupa podatkowa | Osoby zaliczane do danej grupy podatkowej |
I grupa podatkowa | małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie |
II grupa podatkowa | zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych |
III grupa podatkowa | inni nabywcy |
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skali:
Kwoty nadwyżki w PLN | Podatek wynosi | |
Ponad | Do | |
Od nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej | ||
| 10.278 | 3% |
10.278 | 20.556 | 308,30 PLN i 5% nadwyżki ponad 10.278 PLN |
20.556 |
| 822,20 PLN i 7% nadwyżki ponad 20.556 PLN |
Od nabywców zaliczanych do II grupy podatkowej | ||
| 10.278 | 7% |
10.278 | 20.556 | 719,50 PLN i 9% nadwyżki ponad 10.278 PLN |
20.556 |
| 1.644,50 PLN i 12% nadwyżki ponad 20.556 PLN |
Od nabywców zaliczanych do III grupy podatkowej | ||
| 10.278 | 12% |
10.278 | 20.556 | 1.233,40 PLN i 16% nadwyżki ponad 10.278 PLN |
20.556 |
| 2.877,90 PLN i 20% nadwyżki ponad 20.556 PLN |
Podatek od darowizny - zwolnienie
Podatkowi nie podlega nabycie majątku w drodze spadku o czystej wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej, która wynosi:
- 9637 zł - dla osób należących do I grupy podatkowej,
- 7276 zł - dla osób należących do II grupy podatkowej,
- 4902 zł - dla osób należących do III grupy podatkowej.
Co ważne, jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Podatek od darowizny - zwolnienie najbliższej rodziny
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (deklaracja SD- Z2),
przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9.637 zł - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Podatek od darowizny - deklaracja
W ciągu miesiąca od otrzymania darowizny podatnik jest zobowiązany do złożenia deklaracji SD-3 do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Podatek należy opłacić w ciągu 14 dni.
