Dobrowolne wpłaty dla blogera , które otrzymuje on od swoich fanów nie podlegają opodatkowaniu VAT. Tak też możemy przeczytać w interpretacji Dyrektora KIS z 8 lutego 2023 roku (nr 0111-KDIB3-1.4012.910.2022.4.ICZ). Czy są konkretne warunki, które należy spełnić, aby opodatkowanie nie wystąpiło? Sprawdź!
Odpłatność jako konieczny element czynności opodatkowanej podatkiem VAT
Na wstępie wskażmy, że aby wystąpił podatek VAT, musi pojawić się określona czynność podlegającą opodatkowaniu. Za taką uznajemy m.in. odpłatne świadczenie usług. W kontekście tego warto zastanowić się, czy dobrowolne wpłaty dla blogera dokonane przez fanów spełniają kryterium odpłatnego świadczenia usługi.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.
Trzeba też pamiętać, że podatek VAT jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług, zatem opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Natomiast w odniesieniu do odpłatności za ww. świadczenie należy wskazać, że ustawa o VAT nie definiuje, co trzeba rozumieć przez czynność odpłatną. W znaczeniu potocznym odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem.
Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.
Na uwagę zasługuje również wyrok ETS z 3 marca 1994 roku (sprawa C-16/93). Sprawa dotyczyła ulicznego grajka, który prezentował swoją twórczość. Grajek ustawiał przed sobą puszkę, do której przechodnie mogli wrzucać datki. ETS. Wskazując na brak bezpośredniego związku między graniem muzyki a zapłatą oraz na dobrowolność datków, uznał, że datki nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.
W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonywanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.
W przywołanej na wstępie interpretacji organ podatkowy wskazał, że skoro bloger będzie otrzymywał dobrowolne wpłaty jako formę wsparcia i podziękowania za prowadzoną działalność w mediach społecznościowych i jednocześnie nie jest on w stanie przewidzieć, kto i jaki datek mu przekaże, to nie można stwierdzić, że w tym układzie występuje jakikolwiek stosunek zobowiązaniowy oraz zdefiniowany beneficjent usługi.
Fiskus stwierdził, że skoro w opisanej sytuacji otrzymywane od patronów kwoty pieniężne za pośrednictwem portalu nie będą stanowiły płatności z tytułu dostawy towarów czy świadczenia usług, a bloger w zamian za dokonane wpłaty nie wykonuje na rzecz patronów żadnych czynności, tj. dostawy towarów czy świadczenia usług, to podatek VAT w ogóle nie występuje.
Dobrowolne wpłaty dla blogera a zaliczka w VAT
W kontekście opodatkowania podatkiem VAT otrzymanych kwot warto zauważyć, że stosownie do art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
W związku z tym pojawia się pytanie, czy bloger powinien taką wpłatę potraktować jako zaliczkę na poczet usługi – co generowałoby automatycznie obowiązek rozliczenia podatku VAT z tytułu otrzymanej kwoty.
Należy zauważyć, że ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o podatku od towarów i usług definicji zaliczki ani przedpłaty. Zgodnie więc z definicją słownikową zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności. Natomiast przez przedpłatę trzeba rozumieć określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji jego zakupu w określonym terminie.
Zatem zaliczkę oraz przedpłatę wpłaca się na poczet przyszłej dostawy towarów lub przyszłego wykonania usługi przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi. Stosownie do powyższego zarówno zaliczka, jak i przedpłata jako zapłata na poczet przyszłej należności musi być powiązana z konkretną transakcją.
Przy czym w opisanej sprawie nie można wyszczególnić żadnej konkretnej transakcji, na której poczet dokonywana jest wpłata. Nie dochodzi do konkretyzacji świadczenia, zatem otrzymane od fanów wpłaty, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, nie stanowią zaliczki, przedpłaty ani zapłaty za świadczone usługi czy dostawy towarów.
Przykład 1.
Czy zbiórka internetowa, gdzie fani dokonują dobrowolnych wpłat, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? Osoba fizyczna prowadzi blog na portalu społecznościowym o tematyce fotograficznej. Fani mają możliwość jej finansowego wsparcia poprzez przekazywanie określonych datków. Bloger nie jest w stanie przewidzieć, kto i jaką kwotę przekaże. Ponadto fani nie otrzymują żadnego wzajemnego świadczenia za taką wpłatę. W tych okolicznościach dokonana wpłata ma charakter neutralny na gruncie podatku VAT. Nie występuje żaden stosunek zobowiązaniowy ani odbiorca potencjalnej usługi.
W świetle powyższego wskażmy, że skoro taka wpłata internetowa jest całkowicie neutralna na gruncie podatku VAT, to bloger nie ma żadnych obowiązków o charakterze ewidencyjnym czy dokumentacyjnym.
Tak otrzymana kwota nie wymaga wystawienia faktury bądź paragonu. Otrzymana kwota nie jest również ewidencjonowana w deklaracji podatkowej. Otrzymane kwoty pieniężne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Przechodząc do podsumowania naszych ustaleń, możemy jednoznacznie wskazać – za interpretacją Dyrektora KIS – że dobrowolne datki przekazywanie przez fanów na rzecz blogerów są neutralne na gruncie podatku od towarów i usług i nie ma w tym przypadku konieczności odprowadzania podatku należnego.
