Założyłem działalność w połowie roku. Czy minimalna roczna składka zdrowotna wyliczana powinna być proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których prowadziłem działalność, czy z uwzględnieniem 12 miesięcy?
Piotr, Ozorków
Rozliczenie rocznej składki zdrowotnej ma miejsce po zakończonym roku na formularzu ZUS DRA składanym za kwiecień do 20 maja. W przypadku rocznej składki zdrowotnej za 2024 rok rozliczenie następuje do 20 maja 2025 roku.
Minimalna roczna składka zdrowotna – jak ustalić podstawę?
Zgodnie z art. 81 ust. 2b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w sytuacji, gdy podstawa wymiaru składki zdrowotnej jest niższa niż iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, to podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi ta wartość.
Zgodnie z powyższym wzorem minimalna podstawa składki zdrowotnej za 2024 rok u podatników prowadzących działalność przez cały rok wynosiła 50 904 zł, czyli 12 miesięcy × 4 242 zł.
Oznacza to, że zakładając działalność w trakcie roku, należy uwzględnić w obliczeniu minimalnej składki zdrowotnej liczbę miesięcy prowadzenia działalności w danym roku. Ważne jest również przy tym, że nie nalicza się składki zdrowotnej za pełne miesiące, w których przysługiwało zwolnienie z jej opłacania.
Minimalna roczna składka zdrowotna – jak ustalić jej wysokość?
Wysokość minimalnej rocznej składki zdrowotnej ustalana jest jako 9% podstawy wymiaru składki minimalnej, co wynika z art. 79a ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
W 2024 roku minimalna roczna składka zdrowotna u podatników prowadzących działalność gospodarczą przez cały rok nie mogła być niższa niż 4 581,36 zł.
Przykład 1.
Pan Paweł prowadził w 2024 roku działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i uzyskał dochód w wysokości 60 000 zł. Jaka będzie podstawa minimalnej składki zdrowotnej?
Wysokość składki zdrowotnej na podstawie uzyskanego dochodu to 60 000 zł × 4,9%, czyli 2 940 zł. Minimalna składka zdrowotna w 2024 roku wynosiła:
4 242 zł × 12 miesięcy = 50 904 zł
50 904 zł × 9% = 4 581,36 zł
Roczna składka zdrowotna obliczona na podstawie faktycznego dochodu jest niższa niż minimalna wartość składki zdrowotnej (która wynosiła 4 581,36 zł). Oznacza to, że pan Paweł w ramach rozliczenia rocznej składki zdrowotnej powinien wykazać składkę w wysokości 4 581,36 zł.
Jeżeli przedsiębiorca otworzył działalność w trakcie roku, to minimalna roczna składka zdrowotna nie może być niższa niż minimalna składka miesięczna za miesiące prowadzenia działalności.
Przykład 2.
Pan Sebastian otworzył działalność w lipcu 2024 roku opodatkowaną skalą podatkową. W trakcie 2024 roku uzyskał dochód w kwocie 30 000 zł. Ile wynosi minimalna składka zdrowotna za 2024 rok?
Pan Sebastian prowadził działalność przez 6 miesięcy 2024 roku. Oznacza to, że minimalna składka zdrowotna, jaką powinien opłacić, wynosi 2 290,68 zł, co wynika z wyliczenia:
4 242 zł × 6 miesięcy = 25 452 zł
25 452 zł × 9% = 2 290,68 zł
Uzyskując dochód w kwocie 30 000 zł, pan Sebastian zapłacił składkę zdrowotną za 2024 rok w wysokości 2 700 zł, czyli 30 000 zł × 9%. Oznacza to, że nie wystąpi niedopłata składki zdrowotnej w rozliczeniu rocznym.
Minimalna roczna składka zdrowotna obliczana jest proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności w danym roku. Jeżeli w danym roku podatnik zawiesił działalność, to ma obowiązek zapłaty składki zdrowotnej za okres prowadzenia działalności, a więc z wyłączeniem pełnych okresów, w których działalność była zawieszona.
Przykład 3.
Pan Michał prowadzi działalność opodatkowaną skalą podatkową. 15 marca 2024 roku zawiesił ją i wznowił 1 września 2024 roku. Jak powinien obliczyć minimalną składkę zdrowotną polegającą zapłacie za 2024 rok?
Pan Michał zawiesił prowadzenie działalności na 5 pełnych miesięcy. Oznacza to, że minimalna roczna składka zdrowotna obliczana jest na podstawie 7 miesięcy w 2024 roku i wynosi 2 672,46 zł, czyli 7 miesięcy × 381,78 zł.
Może się zdarzyć również, że podatnikowi przysługiwało zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej w ciągu roku. Wówczas pełne miesiące zwolnienia wyłącza się z wyliczenia minimalnej podstawy składki zdrowotnej.
Przykład 4.
Pani Jolanta prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w 2024 roku jako formę opodatkowania wybrała skalę podatkową. Od 20 września korzystała z zasiłku macierzyńskiego, przy czym w związku z otrzymywaniem wyrównania do wysokości zasiłku macierzyńskiego 1 000 zł była zwolniona z opłacania składki zdrowotnej od sierpnia do grudnia 2024 roku. Jak wyliczyć minimalną składkę zdrowotną za 2024 rok?
Pani Jolanta korzystała ze zwolnienia z opłacania składki przez 3 miesiące. Oznacza to, że minimalna roczna składka zdrowotna obliczana jest na podstawie 9 miesięcy w 2024 roku i wynosi 3 436,02 zł, co wynika z wyliczenia:
4 242 zł × 9 miesięcy = 38 178 zł
38 178 zł × 9% = 3 436,02 zł
W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie występuje pojęcie minimalnej rocznej składki zdrowotnej. Podatnicy muszą zwrócić uwagę na próg przychodu w ramach danego roku, w którym się znajdują w grudniu tego roku. Natomiast przy rozpoczęciu działalności w trakcie roku miesiące, za które opłacana jest składka zdrowotna, to miesiące prowadzenia działalności (z wyłączeniem miesięcy, w których działalność została zawieszona). Należy jednak pamiętać, że w tych przypadkach roczna składka z ryczałtu może się różnić od miesięcznych wpłat.
Przykład 5.
W 2024 roku pan Janusz jako formę opodatkowania wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz skorzystał z metody uproszczonej rozliczania składki zdrowotnej. W 2023 roku osiągnął przychody w wysokości 400 000 zł. Składka przez cały 2024 rok wyniosła 1 258,39 zł (przychód w 2023 roku był na poziomie wyższym niż 300 000 zł). Oznacza to, że w 2024 roku opłacił składkę w wysokości: 1 258,39 zł × 12 miesięcy = 15 000,68 zł.
Aby obliczyć roczną składkę zdrowotną, należy przyjąć wyliczenie: (7 767,85 zł × 180% × 12 miesięcy) × 9% = 167 785,56 zł × 9% = 15 100,70 zł.
Oznacza to, że konieczne będzie dopłacanie 2 groszy po sporządzeniu deklaracji za kwiecień, minimalna składka naliczona od zsumowanych podstaw jest bowiem wyższa niż suma składek miesięcznych, a wynika to z zaokrągleń.
Kolejnym przypadkiem, choć nietypowym, kiedy konieczne jest dokonanie rocznego rozliczenia, jest rozpoczęcie działalności gospodarczej w styczniu, gdy wybrano jako formę opodatkowania podatek liniowy lub skalę podatkową. Należy bowiem pamiętać, ze w tym przypadku obowiązuje tzw. rok składkowy, który trwa od lutego do stycznia kolejnego roku.
Przykład 6.
Pani Anna rozpoczęła prowadzenie działalności w styczniu 2025 roku i jako formę opodatkowania wybrała skalę podatkową. Czy musi sporządzić roczne rozliczenie składki zdrowotnej?
Tak, w tej sytuacji konieczne jest wykazanie w DRA za kwiecień tzw. jednomiesięcznego okresu składkowego i opłaconej w styczniu składki w wysokości 381,78 zł. Będzie ona wykazana jako do zwrotu dla przedsiębiorcy.
Podsumowując, minimalną roczną składkę zdrowotną należy wyliczać proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których działalność była prowadzona, z wyłączeniem pełnych miesięcy ewentualnego zawieszenia działalności czy okresów, kiedy obowiązywało zwolnienie z opłacania tej składki.
Minimalna roczna składka zdrowotna w rozliczeniu rocznym
W celu wygenerowania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ. Po wybraniu jako miesiąc opcji KWIECIEŃ pojawią się w oknie dodatkowe checkboxy:
Deklaracja ZUS DRA,
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej
W oknie generatora rocznej składki zdrowotnej należy wybrać formę opodatkowania za rozliczany rok i liczbę miesięcy podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym (zazwyczaj liczba miesięcy prowadzonej działalności, w których nie była zawieszona). Dzięki temu w podzakładce ZAAWANSOWANE, jeżeli składka zdrowotna wyliczona na podstawie danych z rozliczanego roku będzie niższa niż minimalna roczna składka zdrowotna, system do wyliczeń przyjmie wartości minimalne automatycznie.
