Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027

Pozytywny wpływ wykorzystywania środków unijnych w województwie podlaskim widać na każdym kroku. Świadczą o tym również liczby. W 2021 roku Produkt Krajowy Brutto na osobę w województwie podlaskim wynosił 56% średniej Unii Europejskiej. W okresie 2004–2021 dystans pomiędzy podlaskim a Wspólnotą mierzony w PKB na mieszkańca zmalał o 18 punktów procentowych. Fundusze Europejskie dla Podlaskiego nadal odgrywają kluczową rolę w tym procesie.

Inwestycje finansowane funduszami unijnymi stanowią znaczną część inwestycji publicznych w województwie podlaskim. Tylko w 2021 roku udział funduszy unijnych wyniósł 37,3% ogółu inwestycji publicznych w tym regionie. Pozytywny efekt europejskiej polityki spójności widoczny jest również w tworzeniu nowych miejsc pracy, poprawie kwalifikacji pracowników i ich lepszej adaptacji do zmieniających się warunków na rynku pracy. Według stanu na 2021 rok liczbę miejsc pracy powstałych w województwie podlaskim w wyniku realizacji inwestycji współfinansowanych z budżetu UE szacuje się na blisko 20 000.

„Podlaskie 2021–2027 – rozwój w naturalnym rytmie” – to motto nowego programu regionalnego województwa podlaskiego Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021–2027. Do wydania w jego ramach będzie kwota blisko 1,3 mld euro. Zobaczmy, w jaki sposób władze województwa podlaskiego, przy wykorzystaniu dotacji unijnych, zamierzają wpływać na rozwój przedsiębiorczości w regionie.

Jak pozyskać wsparcie na wdrożenie technologii cyfrowych?

Regionalny program operacyjny województwa podlaskiego przewiduje zarówno dotacje, jak i pożyczki na wdrożenie technologii cyfrowych w MŚP. W ramach „Działania 1.2 Rozwój przez cyfryzację” przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o bony na cyfryzację. Projekt grantowy przewiduje możliwość pozyskania dotacji na zakup: oprogramowania branżowego i zaawansowanego, usług niezbędnych do wdrożenia rozwiązań cyfrowych oraz w ograniczonym zakresie środków trwałych niezbędnych do cyfryzacji przedsiębiorstwa w obszarze produkcji, procesów i produktów. Elementem uzupełniającym projektu może być natomiast podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa w przedsiębiorstwach. 

„Działanie 1.3 Pożyczki na cyfryzację” pozwoli natomiast przedsiębiorcom na: 

• wdrożenie, rozbudowę i unowocześnienie systemów informatycznych;
• zwiększenie zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych;
• zakup sprzętu, oprogramowania oraz usług doradczych umożliwiających wprowadzenie nowej e-usługi;
• automatyzację procesów i wymiany danych;
• sprzedaż produktów i usług w internecie. 

Pożyczki będą zatem dostępne dla podmiotów, które dążą do wdrożenia rozwiązań cyfrowych w swojej działalności lub w kontaktach z odbiorcami.

Fundusze Europejskie dla Podlaskiego - gdzie szukać dotacji na działalność eksportową?

Kolejny obszar, do którego zostanie skierowany strumień dotacji unijnych, związany jest ze zwiększeniem eksportu. W ramach „Działania 1.5 Wzrost konkurencyjności podlaskich przedsiębiorców” wyróżniono dwa typy projektów. Pierwszy z nich zakłada wdrożenie innowacji w zakresie produktów/usług oraz procesów w celu rozpoczęcia lub zwiększenia eksportu. Wspomniana innowacja powinna być co najmniej w skali regionu i obejmować wykorzystanie zielonych technologii, automatyzację, przemysł 4.0 lub gospodarkę obiegu zamkniętego. Preferencje uzyskają inwestycje, które będą związane z inteligentnymi specjalizacjami regionu. Warto zwrócić uwagę, że wsparcie będzie miało charakter dotacji warunkowej (co oznacza, że część pozyskanych środków będzie podlegała zwrotowi na zasadach określonych w regulaminie konkursu). Drugi typ projektów jest natomiast związany z internacjonalizacją i promocją gospodarczą podlaskich przedsiębiorców przy zaangażowaniu Instytucji Otoczenia Biznesu. Kompleksowe projekty obejmować będą następujący zakres działań:

• usługi doradcze związane z wchodzeniem na nowe rynki,
• budowanie kompetencji i strategii ekspansji zagranicznej,
• mapowanie konkretnych rynków docelowych,
• segmentowanie klientów i kanałów sprzedaży,
• szkolenia i seminaria o tematyce eksportowej,
• granty na wyjazdy targowe oraz misje gospodarcze dla przedsiębiorców,
• usługi brokera eksportu.

Beneficjentami wsparcia w formie dotacji mogą być wyłącznie mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. 

Jak region zamierza walczyć z negatywnymi czynnikami społeczno-gospodarczymi?

Podlaskie cechuje bardzo niska atrakcyjność inwestycyjna regionu (ostatnia pozycja wśród 16 województw), co przekłada się na małą aktywność kapitału zewnętrznego oraz niską wartość nakładów na działalność innowacyjną. Na sytuację społeczno-ekonomiczną województwa wpływ ma również jego położenie (zewnętrzna granica Unii Europejskiej oraz granica z Białorusią i Rosją). Dodatkowo trwający za wschodnią granicą konflikt zbrojny zniechęca do inwestowania w regionie. Mając na uwadze powyższe, władze województwa wyznaczyły gminy, na których terenie będzie mogło być realizowane wsparcie konkurencyjności przedsiębiorstw w formie dotacji bezzwrotnej. Mowa tu o 50 jednostkach samorządu terytorialnego, które leżą na terenie powiatów graniczących z Białorusią (sejneński, augustowski, sokólski, białostocki, hajnowski, siemiatycki) i Rosją (suwalski). Co ciekawe, wskazany obszar obejmuje blisko 50% powierzchni województwa, ale zamieszkuje go jedynie 24% populacji województwa, a odsetek zarejestrowanych tam przedsiębiorstw wynosi zaledwie 18% w stosunku do całego województwa. Przywołane fakty jednoznacznie wskazują, że bez wsparcia dotacyjnego obszar ten jest skazany na kumulację negatywnych zjawisk społeczno-ekonomicznych. Dotacje udzielane w ramach „Działania 1.5 Wzrost konkurencyjności podlaskich przedsiębiorstw” mają za zadanie przyciągnąć inwestorów i tworzyć nowe miejsca pracy w gminach graniczących z Białorusią i Rosją. Rozwój przedsiębiorczości na wskazanym obszarze ma również przyczynić się do zahamowania migracji oraz negatywnych trendów demograficznych.

W jaki sposób zwiększyć potencjał B+R regionu?

W programie regionalnym województwa podlaskiego nie zabraknie środków na rozwijanie działalności badawczo-rozwojowej. Na realizację „Działania 1.1 Rozwój regionalnego potencjału B+R” zarezerwowano kwotę ponad 78 mln euro. Co to oznacza dla przedsiębiorców? Przede wszystkim będą mieli możliwość realizacji jednego lub kilku z niżej wymienionych typów projektów:

1. działalność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw oraz ich konsorcjów (badania przemysłowe lub prace rozwojowe, których wyniki zostaną wdrożone w działalności gospodarczej);
2. rozwój infrastruktury B+R przedsiębiorstw (inwestycje w aparaturę i sprzęt, który będzie służyć do prowadzenia prac na rzecz tworzenia innowacyjnych produktów i usług);
3. wdrożenie prac B+R oraz innowacji (tworzenie maszyn i urządzeń niezbędnych do rozpoczęcia produkcji lub świadczenia usług będących wynikiem prac B+R);
4. bon na badania (projekt grantowy obejmujący przeprowadzenie badań, audyt technologiczny, nabycie licencji czy też wsparcie w zakresie przejścia procedury ochrony patentowej). 

Należy również wspomnieć, że działanie obejmuje proinnowacyjne usługi dla przedsiębiorców. Zyskają zatem doradztwo oraz szkolenia w zakresie transferu wiedzy, nabywania wartości niematerialnych i prawnych oraz usługi wsparcia innowacji polegające m.in. na udostępnianiu: przestrzeni biurowej, banków danych, badań rynku, laboratoriów oraz znakowanie, testowanie czy certyfikację jakości w celu opracowania efektywniejszych produktów, procesów i usług.

Jak region zamierza wspierać gospodarkę obiegu zamkniętego?

Wyczerpywanie się surowców naturalnych, wzrost ich cen oraz rosnąca zależność od dostaw z zagranicy ma wpływa na rozwój gospodarczy wszystkich regionów w kraju oraz stanowi wielkie wyzwanie w kontekście ochrony środowiska. Wspieranie transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego wśród przedsiębiorców znalazło się więc na liście priorytetów niezbędnych do wdrożenia w województwie podlaskim. W ramach „Działania 2.10 Gospodarka o obiegu zamkniętym” zarezerwowano dla przedsiębiorców kwotę 27 mln euro na:

• zmianę procesów produkcyjnych w celu przejścia z modelu liniowego na cyrkularny, redukowanie masy odpadów, zwiększenie udziału ponownego wykorzystania surowców, recykling materiałów i efektywne gospodarowania zasobami;
• rozwiązania służące zintegrowanemu podejściu do kwestii efektywnego wykorzystania zasobów, w tym energii i surowców;
• inwestycje ograniczające materiałochłonność i energochłonność oraz związane z odzyskiem surowców wtórnych;
• zmniejszenie zużycia wody, zamknięcie jej w obieg zamknięty, a także powtórne jej wykorzystanie. 

Należy również wspomnieć, że elementem inwestycji, której celem będzie GOZ, mogą być również rozwiązania służące poprawie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych ze źródeł punktowych. 

Jak wygląda wsparcie w zakresie dostosowania kwalifikacji do potrzeb rynku pracy?

Do tej pory omówione zostały działania pozwalające pozyskać wsparcie na projekty inwestycyjne, które najbardziej interesują MŚP. Nie należy jednak zapominać, że rozwój przedsiębiorczości w regionie jest również uzależniony od dostosowania kwalifikacji pracowników do potrzeb danego rynku pracy. Odpowiedzią na potrzeby w tym zakresie mają być dotacje udzielane w ramach „Działania 7.3 Rozwój kadr regionalnej gospodarki”, którego budżet wynosi ponad 27 mln euro. Jakich konkursów mogą spodziewać się przedsiębiorcy?

Podlasie stawia m.in. na:

• eliminowanie zdrowotnych czynników w miejscu pracy (przekwalifikowanie osób narażonych na negatywne czynniki ryzyka dla zdrowia w miejscu pracy poprzez nabycie kompetencji umożliwiających kontynuowanie pracy na zmodernizowanym stanowisku pracy lub rozpoczęcie pracy na innym stanowisku);
• Bazę Usług Rozwojowych – czyli wsparcie kwalifikacji pracodawców, przedsiębiorców i ich pracowników poprzez szkolenia, kursy, studia podyplomowe dofinansowanie funduszy europejskich (projekt o zasięgu regionalnym będzie realizowany przez Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku);
• wsparcie (outplacement) dla pracowników zagrożonych zwolnieniem, przewidzianych do zwolnienia lub zwolnionych z przyczyn niedotyczących pracownika oraz osób odchodzących z rolnictwa.

Ponadto związki pracodawców oraz związki zawodowe będą mogły w ramach działania podejmować inicjatywy w zakresie: organizacji pracy, form świadczenia pracy, godzenia życia zawodowego z prywatnym oraz wprowadzenia elastycznych form zatrudnienia. 

Na zakończenie warto również wspomnieć, że przedsiębiorcy jako beneficjenci środków unijnych występują również w „Priorytecie VIII Fundusze na rzecz edukacji i włączenia społecznego” oraz „Priorytecie II Region przyjazny środowisku” (działania związane z budową i rozbudową odnawialnych źródeł energii elektrycznej lub ciepła oraz gospodarka odpadami). 

Województwo podlaskie cały czas dąży do osiągnięcia pozycji rozwiniętego regionu. Na pewno środki unijne przeznaczone na rozwój przedsiębiorczości mogą ten proces znacznie przyspieszyć. Pamiętajmy jednak, że specyficzne położenie regionu (granica z Rosją i Białorusią) nie ułatwia zadania. Należy mieć nadzieję, że zachęta w postaci bezzwrotnych dotacji dla przedsiębiorców, pozwoli przezwyciężyć bariery rozwojowe i wpłynie pozytywnie na rozwój społeczno-gospodarczy całego regionu.