Artykuł skierowany jest przede wszystkim do tych, którzy mają lub będą ubiegać się o prawo jazdy, a równocześnie mają mniejszą lub większą wadę wzroku. Czy kierowca z wadą wzroku ma jakieś ograniczenia? Czy mogą oni jeździć w soczewkach lub okularach? Czy i jakie badania muszą przechodzić? Na te i inne pytania odpowiedź zostanie udzielona w dalszej części opracowania.
Kierowca z wadą wzroku a badania lekarskie
Kwestię badań osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, a także tych, którzy je mają, reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 roku w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców. Rozporządzenie to jest aktem wykonawczym do ustawy o kierujących pojazdami.
Zgodnie z przywołanymi aktami normatywnymi wszystkie osoby ubiegające się o uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami muszą przejść badania lekarskie. Uprawniony lekarz przeprowadzający badanie dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w zakresie, między innymi, narządu wzroku. Przy prowadzeniu pojazdu to wzrok jest kwestią najistotniejszą.
Podczas badania lekarz uwzględnia u osoby badanej obecność i rodzaj schorzenia, stopień zaawansowania objawów chorobowych i ich dynamikę, z wzięciem pod uwagę możliwości jej rozwoju, jak i cofania się objawów, jak również rozważa zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania przez tę osobę pojazdami. W przypadku bardzo poważnych schorzeń w zakresie narządu wzroku należy mieć na uwadze ewentualne niebezpieczeństwa w ruchu drogowym, które może wywołać taki kierowca.
W celu oceny schorzenia, stopnia zaawansowania choroby, lekarz badający ma możliwość skierowania osoby ubiegającej się o uprawnienie do kierowania, albo kierowcy, na konsultację do lekarza odpowiedniej specjalizacji, na przykład do okulisty.
Kiedy badania wzroku są obowiązkowe?
Konsultacja u lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie okulistyki jest obligatoryjna w odniesieniu do osób:
- ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania jednooczności lub diplopii;
- ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania znacznej i nagłej utraty możliwości widzenia na jedno oko;
- występujących o zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne, albo o przedłużenie ważności tego dokumentu, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania znacznej i nagłej utraty możliwości widzenia na jedno oko;
- które są kierowcami wykonującymi przewozy drogowe, oraz przedsiębiorcami lub innymi osobami osobiście wykonującymi przewóz drogowy, o których mowa w art. 39m Ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania znacznej i nagłej utraty możliwości widzenia na jedno oko;
- które chcą wykonywać czynności instruktora jazdy, egzaminatora, instruktora techniki jazdy, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania znacznej i nagłej utraty możliwości widzenia na jedno oko.
W takich sytuacjach przed upływem okresu adaptacji uprawniony lekarz stwierdza istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, a po upływie tego czasu może orzec brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Warunkiem jest jednak przedstawienie przez osobę badaną opinii lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie okulistyki potwierdzającej adaptację.
Diplopia u osób wymienionych w punktach od 2 do 5 sprawia, że lekarz musi stwierdzić przeciwwskazanie zdrowotne do kierowania pojazdami. Wyklucza to pozytywną opinię lekarską.
Kwestie badania wzroku są opisane w sposób szczegółowy w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.
Okulary i soczewki
O tym, co dla pacjenta, który chce zdobyć uprawnienia do kierowania pojazdami, albo jest kierowcą, jest najlepsze w kontekście prowadzenia pojazdów, decyduje lekarz, najczęściej w porozumieniu z pacjentem.
U niektórych lepiej będą się sprawdzać okulary, u innych soczewki kontaktowe. Aktualnie, ze względu na rozwój techniki, istnieją różne rodzaje szkieł używanych w okularach i soczewkach, które należy dopasowywać do indywidualnych potrzeb i preferencji pacjentów – kierowców. Nie ma jednak żadnego zakazu w tym zakresie, na przykład takiego, że można prowadzić pojazd wyłącznie w okularach. Soczewki są jak najbardziej dozwolone.
Kody w prawie jazdy
Informacja o używaniu przez kierowcę okularów lub soczewek znajduje się w dokumencie prawa jazdy. W rubryce 12. widnieją ograniczenia, czyli kwestie związane między innymi z tym, w jaki sposób konkretny kierowca powinien się poruszać, czy ma jakieś indywidualne, restrykcje.
Kody to:
01.01 – oznacza, że kierowca musi jeździć w okularach;
01.02 – oznacza to, że kierowca używa soczewek kontaktowych;
01.03 – używane są szkła ochronne;
01.04 – używane są szkła matowe;
01.05 – kierowca potrzebuje przepaski na oko;
01.06 – kierowca może poruszać się albo w soczewkach kontaktowych, albo w okularach.
Gdy osoba używa zamiennie okularów lub soczewek, musi zadbać o to, by został wpisany kod 01.06.
Jeśli zostaną bowiem wpisane wyłącznie okulary albo wyłącznie soczewki, jazda w tym, co nie widnieje w dokumencie, będzie traktowana jako nieprzestrzeganie ograniczeń określonych w prawie jazdy i naraża kierującego na mandat.
Czy wada wzroku ma wpływ na ubezpieczenie OC kierującego?
Na wysokość ubezpieczenia OC kierującego mają wpływ różne czynniki, na przykład wiek kierowcy, czas posiadania przez niego uprawnień do kierowania pojazdami, historia w zakresie kolizji. Oczywiście głównie wpływają one negatywnie, powodując, że składki są wyższe.
Aktualnie nie istnieją jednak żadne przepisy, które uzależniałyby wyższą składkę OC od używania w czasie jazdy samochodem okularów, szkieł, przepaski na oczy czy soczewek kontaktowych.
