0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy - aktualny katalog

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W myśl postanowień Kodeksu pracy nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy - aktualny katalog. Jakie są zatem zadania i uprawnienia wskazanego organu w powyższym zakresie – piszemy o tym w niniejszym tekście.

Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy — podstawa prawna

Organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad BHP, a także regulacji dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej jest PIP. Podstawą działania tego podmiotu jest Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, zwana dalej „ustawą o PIP”.

Nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy i regulacji ustawy o promocji zatrudnienia

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o PIP do zadań inspekcji należy:

  1. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad BHP, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;
  2. kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności oraz kontrola przestrzegania obowiązku:
    • informowania powiatowego urzędu pracy przez bezrobotnych o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,
    • opłacania składek na Fundusz Pracy (FP),
    • dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia działalności, której prowadzenie jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego rejestru,
    • prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w przepisach Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dalej jako „ustawa o promocji zatrudnienia”,
    • prowadzenia działalności przez podmioty wskazane w art. 18c ustawy o promocji zatrudnienia, czyli przez podmioty, od których nie wymaga się wpisu świadczenia usług na rzecz bezrobotnych i poszukujących pracy do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia (Ochotnicze Hufce Pracy, centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej), zgodnie z warunkami określonymi w konkretnych przepisach ustawy o promocji zatrudnienia;

3. kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców.

Kontrola w zakresie spełniania przez wyroby wymagań, w tym dotyczących BHP

Do zadań inspekcji pracy należy również:

  • kontrola spełniania przez wyroby wymagań, kontrola w zakresie stwarzania przez wyroby zagrożenia oraz kontrola w zakresie niezgodności formalnych, w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 roku o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, w odniesieniu do wyrobów przeznaczonych do stosowania u pracodawców, z wyłączeniem wyrobów podlegających kontroli innych właściwych organów nadzoru rynku w rozumieniu wyżej wymienionej ustawy, oraz prowadzenie postępowań w tych sprawach;
  • kontrola wyrobów wprowadzanych do obrotu lub oddanych do użytku pod względem spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących BHP, określonych w odrębnych przepisach.

Nadzór nad przestrzeganiem warunków stosowania chemikaliów i substancji chemicznych

W ramach swych kompetencji PIP sprawuje nadzór nad: 

  • spełnianiem przez pracodawców obowiązków określonych w art. 35 oraz art. 37 ust. 5 i 6 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE, dalej jako „rozporządzenie nr 1907/2006”, zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi ochrony pracy, w zakresie swoich kompetencji;
  • przestrzeganiem warunków stosowania substancji określonych przez Europejską Agencję Chemikaliów na podstawie art. 9 ust. 4 rozporządzenia nr 1907/2006, w zakresie swoich kompetencji.

Kontrola przestrzegania wymagań BHP określonych w przepisach o organizmach genetycznie zmodyfikowanych

Wśród katalogu zadań PIP należy także wskazać kontrolę:

  • przestrzegania wymagań BHP, o których mowa w Ustawie z dnia 22 czerwca 2001 roku o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz określonych w zezwoleniach na prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej i w zgodach na zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz w zgodach na zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych, w tym w zakresie obejmującym:
    • oznakowania zakładu inżynierii genetycznej lub jego części,
    • środków bezpieczeństwa związanych z daną kategorią zamkniętego użycia,
    • urządzeń używanych podczas zamkniętego użycia w odniesieniu do danej kategorii zamkniętego użycia określonej w zezwoleniu na prowadzenie zakładu inżynierii genetycznej oraz w zgodzie na zamknięte użycie;
  • prowadzonej dokumentacji dotyczącej zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych lub organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeprowadzanego w zakładzie inżynierii genetycznej, jeżeli dokumentacja ta zawiera informacje mające związek z BHP.

Kontrola przestrzegania przepisów o emeryturach pomostowych

Katalog czynności kontrolnych, do których uprawniona jest PIP, obejmuje także kontrolę wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz kontrolę ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (art. 41 ust. 4 Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych).

Kontrola spełniania obowiązków przewidzianych w Prawie energetycznym

Inspekcja pracy jest upoważniona do kontroli spełniania obowiązków wskazanych w art. 23r ust. 3 i 4 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku — Prawo energetyczne w zakresie paliw ciekłych — w ramach wykonywania kontroli spełniania obowiązku posiadania odpowiednich koncesji.

Kontrola obowiązku wypłacania wynagrodzenia w odpowiedniej wysokości zleceniobiorcom

W ramach swoich uprawnień PIP kontroluje także prawidłowość wypłacania wynagrodzeń osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy (zleceniobiorcy) w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Kontrola przestrzegania przepisów o ograniczeniu handlu w niedziele i święta

Inspektorzy pracy są uprawnieni do kontroli przestrzegania przepisów Ustawy z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, w zakresie powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu lub wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych.

Kontrola spełniania obowiązków wynikających z przepisów o PPK

W katalogu działań kontrolnych, do których uprawniona jest PIP, przewidziano również kontrolę spełniania obowiązków wynikających z Ustawy z dnia 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych. Postępowanie kontrolne w tym zakresie dotyczy w szczególności:

  • obowiązku zawierania umów o prowadzenie PPK i umów o zarządzanie PPK,
  • dokonywania wpłat do PPK.

Nadzór i kontrola zapewnienia odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy 

Do zadań inspekcji pracy należy także nadzór i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy:

  • osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osobom wykonującym na własny rachunek działalność gospodarczą w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub przedsiębiorcę niebędącym pracodawcą, na którego rzecz praca jest świadczona;
  • przez podmioty organizujące pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie użytecznych;
  • osobom przebywającym w zakładach karnych i zakładach poprawczych, wykonującym pracę, a także żołnierzom w służbie czynnej, wykonującym powierzone im prace.

W ramach działań kontrolnych PIP sprawuje ponadto nadzór i kontrolę zapewniania przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków zajęć odbywanych na jego terenie przez studentów i uczniów niebędących pracownikami.

Kontrola przestrzegania przepisów o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym

W obecnym stanie prawnym PIP jest upoważniona do kontroli przestrzegania przepisów zawartych w Ustawie z dnia 28 lipca 2023 roku o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym.

Kontrola przestrzegania przepisów o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług

Do zadań inspektorów pracy zalicza się również wykonywanie czynności o charakterze kontrolnym określonych w Ustawie z dnia 10 czerwca 2016 roku o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.

Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy — aktualny katalog po zmianach. Podsumowanie

Zakres zadań PIP o charakterze kontrolnym jest niezwykle szeroki, obejmuje bowiem nie tylko nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, ale również wiele innych czynności (m.in. nadzór nad warunkami stosowania chemikaliów, kontrola przestrzegania przepisów o emeryturach pomostowych, nadzór i kontrola w odniesieniu do zapewnienia odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy). W obecnym stanie prawnym PIP sprawuje także kontrolę nad przestrzeganiem przepisów o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym oraz regulacji w zakresie PPK.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów