Prowadzenie działalności gospodarczej niekiedy wiąże się z oznakowaniem własnych towarów lub usług. Funkcję tę pełni znak towarowy, który odgrywa również ważną rolę w budowaniu wizerunku firmy oraz rozpoznawalności marki. Przedsiębiorca decydujący się na ochronę własnego znaku towarowego ponosi wydatki podczas jego rejestracji. Wątpliwości budzi ich rozliczenie. Sprawdźmy, jak zaksięgować koszty rejestracji znaku towarowego - bezpośrednio do kosztów czy jako wartość niematerialną i prawną podlegającą amortyzacji w czasie?
Pojęcie znaku towarowego
Zgodnie z definicją zawartą w art. 120 ustawy z 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, za znak towarowy uważa się każdy symbol, który można przedstawić w sposób graficzny. Powinien on jednoznacznie odróżniać się od innych, istniejących już znaków. W zasadzie znakiem graficznym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym również forma towaru lub opakowania oraz melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Koszty własnego znaku towarowego
Podczas wytworzenia prawa do znaku towarowego pojawiają się różnego rodzaju koszty. Dotyczą one:
-
rejestracji znaku towarowego,
-
honorarium rzecznika patentowego,
-
opłat urzędowych na ochronę znaku towarowego przez określony czas.
Kwalifikacja wydatków związanych ze znakiem towarowym
Wydatki poniesione na rejestrację znaku towarowego oraz honorarium rzecznika patentowego są związane z jednorazowym zdarzeniem, a ich poniesienie służy uzyskaniu prawa ochronnego znaku towarowego, więc należy je zaksięgować jednorazowo do kosztów w dacie poniesienia kosztu. W przypadku opłaty za rejestrację, księgowania dokonuje się w dacie dokonania zapłaty (na podstawie potwierdzenia zapłaty), tworząc dowód wewnętrzny.
Zaliczenie tych wydatków do kosztów uzyskania przychodu jest właściwe, jeżeli stanowią racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie wiąże się z osiągnięciem, zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.
Natomiast prawo ochronne na znak towarowy jest udzielane na okres 10 lat, z możliwością przedłużenia. Zatem opłata za ochronę znaku dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy i nie może być zaliczona bezpośrednio do kosztów.
Prawo ochronne do znaku towarowego według ustawy o PIT nie może być uznane za środek trwały, natomiast może stanowić wartość niematerialną i prawną jako prawo określone w ustawie z 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej.
Koszty rejestracji znaku towarowego nabytego w drodze zakupu
Prawo ochronne na znak towarowy - w myśl art. 22b ustawy o PIT - podlega amortyzacji, jeżeli spełnia następujące przesłanki:
-
zostało nabyte,
-
nadaje się do wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
-
znak będzie używany w okresie dłuższym niż rok,
-
został przyjęty na cele związane z prowadzoną działalnością albo oddany do używania na podstawie stosownej umowy, np. umowy licencyjnej, najmu czy dzierżawy.
Nabycie prawa własności do znaku towarowego może nastąpić na skutek kupna, zamiany, wkładu niepieniężnego, darowizny, spadku czy innej formy umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości.
Prawo ochronne do nabytego znaku towarowego jako wartość niematerialna i prawna stanowi składnik majątku firmy. Jego wartość należy wprowadzić do "ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych", aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych. W przypadku niskocennej wartości składnika (poniżej 10 000 zł) można zamortyzować go jednorazowo w miesiącu oddania do używania albo miesiącu następnym.
Ponadto prawo ochronne na znak towarowy należy wprowadzić do "ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych" nawet w przypadku wartości poniżej 10 000 zł - zgodnie z art. 22f ust. 3 ustawy o PIT.
Wytworzony we własnym zakresie znak towarowy
Inaczej jest w odniesieniu do znaku towarowego, który został wytworzony we własnym zakresie, czyli przedsiębiorstwo samodzielnie dokonało rejestracji znaku w Urzędzie Patentowym. W tej sytuacji prawo ochronne na znak towarowy nie może zostać zakwalifikowane do wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Przepisy wyłączają z amortyzacji nakłady, które powstały w celu wytworzenia we własnym zakresie dobra niematerialnego, jakim jest znak towarowy oraz nie pozwalają na określenie jego wartości początkowej. Wydatki związane z własnym znakiem towarowym przedsiębiorca powinien zaliczyć do kosztów.
Stanowisko organu podatkowego wobec amortyzacji prawa do znaku towarowego umieszczone zostało w piśmie do Ministerstwa Finansów z 17 maja 2013 r., nr DD6/8213/59/MDA/2012/DD-604/2012, opublikowanym w Biuletynie Skarbowym nr 3 z 2013 r., w którym objaśniono, że:
(…) możliwość dokonywania podatkowych odpisów amortyzacyjnych od prawa do znaku towarowego występuje wtedy, gdy na dzień jego nabycia podatnik posiada na mocy prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego szczególną ochronę prawną, czyli wówczas, gdy dochodzi do nabycia wtórnego, a nie pierwotnego - związanego z samym faktem wydania decyzji przez Urząd Patentowy. W tym drugim z wymienionych przypadków należy uznać, że ma miejsce wytworzenie prawa, które tym samym nie podlega amortyzacji.
Przykład 1.
Firma X nabyła prawo do znaku towarowego w formie aportu. Czy może dokonać amortyzacji prawa ochronnego do tego znaku po jego zarejestrowaniu?
Prawo do znaku towarowego powstaje w momencie jego pierwszej rejestracji, wówczas należy wprowadzić wartość prawa ochronnego do "ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych", a następnie dokonać jego amortyzacji. Należy rozróżnić pojęcie znaku towarowego od prawa do znaku towarowego. Przedsiębiorca nabywający wtórny znak towarowy powinien rozliczyć wydatki z nim związane bezpośrednio w kosztach.
Podsumowanie
Sposób rozliczania kosztów dotyczących znaku towarowego nie jest jednoznaczny. Same wydatki związane z jego rejestracją kwalifikuje się jako koszty uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia. Jednak koszty rejestracji znaku towarowego odnoszące się bezpośrednio do prawa ochrony znaku będą rozliczane w zależności od drogi pozyskania znaku - czy jest to znak wytworzony (pierwotny), czy nabyty (wtórny).
