Kradzież towaru może być zarówno zawiniona przez przedsiębiorcę, jak i z przyczyn niezależnych od podatnika. O kradzieży towaru, która nastąpiła na skutek winy podatnika, mówimy wówczas, gdy przedsiębiorca nie dochował należytej staranności w celu jej uniknięcia. Należyta staranność polega w szczególności na odpowiednim zabezpieczeniu terenu, na którym jest przechowywany towar. Wyjaśniamy, czy w razie kradzieży towaru przez podmiot podszywający się pod inną firmę należy rozpoznać przychód podatkowy.
Przychód z działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Umowa sprzedaży została zdefiniowana w art. 535 Kodeksu cywilnego. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Rozpoznanie przychodu przy kradzieży towaru – interpretacja indywidualna
W interpretacji indywidualnej (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.848.2020.2.ISL) z 12 lutego 2021 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał rozstrzygnięcia na korzyść podatnika w zakresie wykazania przychodu podatkowego w związku z kradzieżą/przywłaszczeniem towaru przez podmiot podszywający się pod inną firmę.
Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki jawnej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji dzianin oraz szycia odzieży. Podczas targów branżowych przedstawiciele spółki nawiązali kontakt z osobą, która podawała się za osobę działającą w imieniu spółki z Włoch, będącej uznanym producentem i dystrybutorem hurtowym tkanin. Włoska spółka reprezentowana przez tę osobę była rzekomo zainteresowana nabyciem produktów wytwarzanych przez spółkę. Na podstawie prowadzonej korespondencji mailowej oraz telefonicznej z osobą poznaną w trakcie targów, która miała reprezentować włoską spółkę, strony ustaliły warunki przyszłej transakcji, która miała polegać na sprzedaży dzianiny bawełnianej na rzecz włoskiej spółki. Strony ustaliły, że płatność za dostawę towarów zostanie dokonana w terminie 60 dni po dokonaniu dostawy. Dodatkowo spółka ubezpieczyła należności handlowe od włoskiej spółki w towarzystwie ubezpieczeniowym, które pozytywnie oceniło wiarygodność finansową włoskiej spółki. Warunki zamówienia, tj. warunki płatności, rodzaj i ilość towaru, warunki transportu, termin realizacji zostały potwierdzone ostemplowanym oraz podpisanym potwierdzeniem zamówienia, które zostało przesłane w formie skanu z adresu e-mail osoby podającej się za reprezentanta spółki z Włoch. Zgodnie z ustaleniami transport towaru do Włoch leżał po stronie spółki i został on dokonany przez wynajętą firmę przewozową. Pod wskazanym adresem towar został odebrany, odbiór został potwierdzony podpisem oraz pieczęcią nabywcy na dokumencie CMR, jak również na pisemnym oświadczeniu o odbiorze towaru.
W związku z opóźnieniem płatności za zamówienie spółka podjęła próbę kontaktu z reprezentantem nabywcy, który dotychczas kontaktował się ze spółką. W związku z niemożnością skontaktowania się z tą osobą oraz podejrzeniem, czy spółka nie padła ofiarą oszustwa, wnioskodawca skontaktował się z włoską spółką, którą ta osoba miała reprezentować. Włoski podmiot poinformował wnioskodawcę, że taka osoba nigdy nie reprezentowała tego podmiotu, podmiot ten nigdy nie kupił żadnego towaru od wnioskodawcy, jak również nie otrzymał faktur za zakup towaru od spółki, w związku z czym nie jest zobowiązany do ich zapłaty. W wyniku powyższych okoliczności spółka złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do Prokuratury Rejonowej. Spółka nigdy nie otrzymała zapłaty za towar, jak również nie udało jej się odzyskać towaru.
Wnioskodawca zadał pytanie, czy w związku z dokonaniem kradzieży/przywłaszczenia towaru spółki przez podmiot podszywający się pod inną firmę wspólnik spółki powinien rozpoznać przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości ceny wynikającej z faktury wystawionej na podmiot, którego dane zostały wykorzystane do oszustwa.
Organ podatkowy przytoczył art. 535 kc, w którego świetle przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Następnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym przez wnioskodawcę, uznając, że skoro transakcja sprzedaży towaru przez spółkę jawną, której wnioskodawca jest wspólnikiem, została udokumentowana fakturami, jednakże ww. sprzedaż dokonana została na rzecz podmiotu podającego się za reprezentanta włoskiej spółki, wskutek czego doszło do kradzieży/przywłaszczenia towaru spółki jawnej, to nie można uznać, aby doszło do faktycznej sprzedaży tego towaru, a co za tym idzie powstania przysporzenia majątkowego po stronie wnioskodawcy jako wspólnika tej spółki. Zatem wnioskodawca nie powinien rozpoznawać proporcjonalnie do swojego udziału w spółce przychodu z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości ceny wynikającej z faktury wystawionej na ww. podmiot, tj. włoską spółkę, której dane zostały wykorzystane do oszustwa, a która nie była w rzeczywistości nabywcą, a towar został skradziony przez niezidentyfikowaną osobę podszywającą się pod jej reprezentanta.
Analogiczne stanowisko, korzystne dla podatnika zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej (sygn. 0111-KDWB.4010.81.2022.2.AW) z 16 grudnia 2022 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Fragment interpretacji: „[…] skoro transakcja sprzedaży towaru przez Spółkę została udokumentowana fakturami, jednakże ww. sprzedaż dokonana została na rzecz podmiotu podającego się za reprezentanta Spółki francuskiej, wskutek czego doszło do kradzieży/przywłaszczenia towaru Spółki, to nie można uznać, aby doszło do faktycznej sprzedaży tego towaru, a co za tym idzie powstania przychodu podatkowego po stronie Spółki. Zatem Wnioskodawca nie powinien rozpoznawać przychodu podatkowego […] w wysokości ceny wynikającej z faktury wystawionej na ww. podmiot, tj. Spółkę francuską, której dane zostały wykorzystane do oszustwa, a która nie była w rzeczywistości nabywcą, a towar został skradziony przez niezidentyfikowaną osobę podszywającą się pod jej reprezentanta. […]”.
Kradzież towaru a przychód – interpretacja na niekorzyść podatnika
W interpretacji indywidualnej (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.344.2022.4.JKU) z 18 sierpnia 2022 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał rozstrzygnięcia na niekorzyść podatnika w zbliżonym stanie faktycznym do przedstawionego w przytoczonej powyżej interpretacji (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.848.2020.2.ISL) z 12 lutego 2021 roku.
Wnioskodawcą jest spółka będąca czynnym podatnikiem VAT i posiadająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoba podająca się za przedstawiciela kontrahenta mającego siedzibę we Francji dokonała złożenia zamówienia na towary oferowane przez spółkę. Spółka przed podjęciem współpracy zweryfikowała status kontrahenta w bazie VIES, podejmując czynności w zakresie, w jakim było to uzasadnione skalą przewidywanej współpracy. Po akceptacji do spółki zgłosił się przewoźnik po odbiór towaru.
Spółka wydała towar, działając w przekonaniu, że uczestniczy w transakcji z kontrahentem. Zdarzenie zostało więc udokumentowane m.in. fakturami oraz dokumentacją magazynową, a także listami przewozowymi potwierdzającymi wydanie towaru firmie transportowej. Spółka nie wykonywała transportu na rzecz kontrahenta oraz nie była podmiotem organizującym transport towaru. Po upływie terminu płatności wynikającego z faktur spółka podjęła nieudane próby skontaktowania się z osobą, co do której działała w przekonaniu, że złożyła zamówienie w imieniu kontrahenta. Spółka otrzymała ostatecznie informację, że kontrahent nie zamawiał dostawy towarów będących przedmiotem wniosku. Stwierdzono zatem, że osoba podająca się za przedstawiciela kontrahenta dokonała oszustwa, w którego wyniku doszło do kradzieży wspomnianego towaru, a sprawę oszustwa i kradzieży towarów spółka zgłosiła organom ścigania. Spółka obecnie nie dysponuje więc towarem, który był przedmiotem kradzieży oraz nie otrzymała płatności za towar. Wydatki, które spółka poniosła przy wytworzeniu lub nabyciu przedmiotowych towarów, rozpoznano jako koszt uzyskania przychodu.
Wnioskodawca zadał pytanie, czy w związku z opisanym w stanie faktycznym wydaniem towarów podmiotowi podszywającemu się pod kontrahenta wnioskodawca zobowiązany jest rozpoznać przychód podatkowy.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że wnioskodawca powinien wykazać przychód należny wynikający z wystawionej faktury. Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia, jak i do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia. Wnioskodawca podjął kroki prawne w celu odzyskania należności, zgłaszając sprawę do polskich i zagranicznych organów ścigania – postępowanie to nadal jest w toku i nie zostało zakończone. Zatem dopóki ww. postępowanie nie zostanie zakończone, a wnioskodawca nie będzie dysponował stosownym dokumentem to potwierdzającym, to brak jest podstaw do twierdzenia, że przychód wynikający z wystawionej faktury nie jest przychodem należnym.
Kradzież towaru a rozpoznanie przychodu – podsumowanie
Jak widzimy, stanowisko organów podatkowych w interpretacjach indywidualnych wydawanych w zbliżonym stanie faktycznym, a więc w związku z kradzieżą/przywłaszczeniem towaru przez podmiot podszywający się pod inną firmę nie są spójne. Oznacza to, że w razie kradzieży towaru bezpiecznym rozwiązaniem jest wystąpienie o wydanie indywidualnej interpretacji. Zwróćmy jednak uwagę, że konieczność rozpoznania przychodu odnośnie do sytuacji przedstawionej w interpretacji (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.344.2022.4.JKU) z 18 sierpnia 2022 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej została uargumentowana przez organ podatkowy tym, że postępowanie w sprawie oszustwa nadal jest w toku i nie zostało zakończone. Możemy zatem wnioskować, że po zakończeniu postępowania, w którym uprawdopodobnione zostanie oszustwo, na tej podstawie podatnik będzie mógł dokonać korekty przychodu.
