Likwidacja działalności wiąże się z koniecznością sprawdzenia i sporządzenia dokumentów odzwierciedlających posiadane przez przedsiębiorstwo towary, materiały oraz środki trwałe.
Likwidacja działalności - czasem trzeba dwa spisy z natury
Jeżeli działalność była zarejestrowana jako czynny podatnik VAT podczas likwidacji działalności będzie sporządzać dwa takie spisy dla celów:
- PIT - wykaz składników majątku oraz spis z natury
- VAT - spis z natury
Jeśli chodzi o wykaz składników majątku dla celów PIT sporządza się go po wcześniejszym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej.
Natomiast spis z natury dla potrzeb podatku VAT przedsiębiorca sporządza w przypadku:
- rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej
- zaprzestania przez podatnika VAT, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT (obowiązek zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego na druku VAT-Z),
- nie wykonywania przez podatnika VAT, będącego osobą fizyczną, czynności podlegających opodatkowaniu VAT co najmniej przez 10 miesięcy (z tym, że nie wykonywanie tych czynności w związku z oficjalnym zawieszeniem działalności gospodarczej jest możliwe i nie powoduje konieczności sporządzenia spisu z natury i zapłacenia VAT od likwidacji)
Spisu z natury nie dokonują osoby prowadzące działalność i korzystające ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Sporządzany dla potrzeb VAT spis z natury obejmuje towary (m.in. towary handlowe, materiały, odpady), wyposażenie i środki trwałe, jak również każdy rzeczowy składnik majątku, a także grunty i energię, jeżeli podatnikowi przysługuje prawo do określonej ich wielkości/ilości. Wykazuje się jednak tylko te towary i składniki majątku, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Informację o dokonanym spisie z natury oraz wyliczonej na jego podstawie wartości i kwocie podatku należnego przedsiębiorca dołącza do ostatniej składanej deklaracji podatkowej (miesięcznej VAT-7 lub kwartalnej VAT-7k) obejmującej dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Wynikającą ze spisu kwotę podatku należnego należy wykazać na pierwszej stronie deklaracji w pozycji 36 (Kwota podatku należnego od towarów i usług objętych spisem z natury, o którym mowa w art.14 ust.5 ustawy). Inne informacje wynikające ze spisu należy przekazać na piśmie skierowanym do naczelnika urzędu skarbowego.
Co ze środkami trwałymi od których przy nabyciu odliczono VAT?
Ustawa o VAT traktuje wyposażenie i środki trwałe również jako towar. Bez względu na to, jak długo dany środek trwały był używany, jeżeli przy jego zakupie obowiązywało prawo do odliczenia VAT, w momencie likwidacji działalności czynny podatnik VAT musi ująć go w spisie z natury, a w konsekwencji opodatkować. To opodatkowanie oznacza zatem, że podatnik będzie musiał oddać po części odliczony przy zakupie VAT.
W takim razie od jakiej kwoty wylicza się VAT w spisie z natury sporządzanym na dzień likwidacji działalności? Ustawa o VAT mówi, że podstawę opodatkowania stanowi cena nabycia towarów netto (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określony w momencie dostawy towarów. Oznacza to, że w spisie z natury powinny się znaleźć zarówno środki trwałe, od których częściowo odliczono VAT jak też środki trwałe, które zostały w całości zamortyzowane, a przy nabyciu których obowiązywało prawo odliczenia VAT. Wartość towarów wykazywana to cena nabycia skorygowana na dzień spisu z natury. Czyli dla całkowicie zamortyzowanego środka trwałego bierzemy jego wartość obecną (rynkową), a nie traktujemy go jako środek o wartości zerowej.
Sprzedaż towarów po likwidacji działalności gospodarczej
Sprzedaż towarów w okresie 12 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu przez osobę fizyczną jest zwolniona z VAT, gdy dotyczy towarów objętych spisem z natury. Sprzedaż towarów z likwidacji działalności nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych po stronie nabywcy (wyjątek - kupno nieruchomości) - art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych(PCC).
W tej sytuacji nie jest płacony podatek VAT, ponieważ sprzedaż traktowana jest jako sprzedaż majątku prywatnego. W związku z tym nawet po upływie 12 miesięcy nie będzie ona podlegała VAT (pod warunkiem, że nie będzie dokonana w ramach działalności gospodarczej). Natomiast po upływie roku czasu, jeżeli wartość rynkowa sprzedawanych rzeczy ruchomych przekroczy 1.000 zł wystąpi już podatek PCC.
Inaczej wygląda konieczność sporządzenia wykazu składników majątku dla celów PIT. Podatnik nie płaci już podatku od remanentu likwidacyjnego. Inne są też przepisy dotyczące sprzedaży majątku.
