W przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, identyfikator podatkowy stanowi NIP. Jest to numer, którym podatnicy posługują się zarówno w kontaktach z innymi kontrahentami, jak i w przypadku rozliczeń z urzędem skarbowym. NIP musi posiadać każdy przedsiębiorca, dlatego też w poniższym artykule przeanalizujemy procedurę nadania identyfikatora podatkowego oraz wskażemy kiedy może nastąpić odmowa nadania NIP.
Czym jest obowiązek ewidencyjny?
Wszelkie kwestie związane z identyfikatorami podatkowymi, oraz obowiązek dokonania zgłoszenia do właściwej ewidencji, reguluje ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Art. 2 wspomnianej ustawy stanowi, że osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Kolejny artykuł podaje, że identyfikatorem podatkowym jest:
- numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL, nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług;
- numer NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.
Zakres obowiązku dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego, reguluje art. 5 ww. ustawy. W myśl tego przepisu, podatnicy są zobowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego, do naczelnika urzędu skarbowego, albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej, jak również liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.
Zgłoszenie identyfikacyjne podatników będących osobami fizycznymi, wykonujących działalność gospodarczą zawiera:
- nazwisko,
- imiona,
- imiona rodziców,
- datę i miejsce urodzenia,
- płeć,
- nazwisko rodowe,
- obywatelstwo lub obywatelstwa,
- adres miejsca zamieszkania,
- adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy,
- rodzaj i numer dowodu tożsamości,
- numer PESEL w przypadku osób fizycznych objętych tym rejestrem,
- nazwę (firmę),
- adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej,
- adresy dodatkowych miejsc wykonywania działalności,
- numer identyfikacyjny REGON,
- organ ewidencyjny,
- wykaz rachunków bankowych,
- adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej,
- przedmiot wykonywanej działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych.
Na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy, podatnicy podlegający obowiązkowi ewidencyjnemu, są zobowiązani dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie przewidzianym do złożenia pierwszej deklaracji, zeznania, informacji, bądź oświadczenia, albo wraz z dokonaniem pierwszej wpłaty podatku lub zaliczki na podatek. Do zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych podatników będących osobami fizycznymi, wykonującymi działalność gospodarczą, stosuje się formularz wniosku o wpis do CEIDG.
Jak wygląda procedura nadania NIP?
Całość zagadnienia związanego z przyznaniem NIP podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą, opisuje art. 8a ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
Nadanie NIP następuje przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP), po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego. Informacja w przedmiocie NIP, jest przekazywana automatycznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez CRP KEP odpowiednio do CEIDG bezpośrednio po jego nadaniu, unieważnieniu, uchyleniu lub przywróceniu. Przekazanie do CEIDG informacji o nadaniu NIP, następuje nie później niż następnego dnia roboczego, po dniu wpłynięcia do naczelnika urzędu skarbowego poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.
Następnie naczelnik urzędu skarbowego wydaje potwierdzenie nadania NIP. W przypadku osób fizycznych objętych rejestrem PESEL, potwierdzenie nadania NIP zawiera również numer PESEL. Potwierdzenie nadania NIP jest wydawane niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego. Potwierdzeniem nadania NIP, jest ujawnienie tego numeru w CEIDG.
Odmowa nadania NIP - jakie są powody?
Podatnicy muszą jednak pamiętać, że w pewnych sytuacjach może nastąpić odmowa nadania NIP przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, czy też unieważnienie lub uchylenie już nadanego numeru NIP. Zgodnie z art. 8c ustawy, naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję o odmowie nadania NIP w przypadku:
- Braku możliwości potwierdzenia tożsamości lub istnienia podmiotu;
- Stwierdzenia, że dokonane zgłoszenie identyfikacyjne nie spełnia wymogów określonych dla tego zgłoszenia;
- W sytuacji, w której podmiotowi został już nadany NIP;
- Wystąpienia o nadanie NIP przez podatnika, będącego osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL, nieprowadzącą działalności gospodarczej lub niebędącą zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Ponadto naczelnik urzędu skarbowego unieważnia z urzędu, w drodze decyzji, NIP nadany podmiotowi w przypadku:
- wielokrotnego nadania NIP, biorąc pod uwagę interes prawny i gospodarczy podmiotu;
- nadania NIP na podstawie fałszywych lub fikcyjnych danych.
Naczelnik urzędu skarbowego może również uchylić z urzędu, w drodze decyzji NIP, jeżeli podatnik posługuje się fałszywymi lub fikcyjnymi danymi adresowymi swojej siedziby, lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej.
Podsumowując, w niektórych sytuacjach może nastąpić odmowa nadania NIP, ponieważ podatnik nie może posługiwać się unieważnionym NIP i nie może on zostać ponownie nadany.
