Usługi doradcze obejmują rozległy obszar czynności. Doradztwo odnosi się bowiem do wielu dziedzin. Najczęściej w praktyce gospodarczej mamy do czynienia z doradztwem prawnym, podatkowym czy finansowym, ale pomoc doradcy możemy uzyskać praktycznie w każdym aspekcie związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą. W zależności od specyfiki firmy może pojawić się potrzeba skorzystania z różnego rodzaju usług doradczych. W niniejszym artykule omówimy kwestię tego kiedy przysługuje prawo do odliczenia vat od usług doradczych.
Kiedy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT?
W celu ustalenia, czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od dokonanego zakupu, należy zweryfikować, czy dany wydatek spełnia ustawowe warunki do odliczenia VAT. Zgodnie z ogólną zasadą podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, jeżeli te towary czy usługi mają związek z wykonywanymi przez przedsiębiorcę czynnościami opodatkowanymi. Od wydatków związanych z czynnościami zwolnionymi z VAT podatnik nie może odliczyć VAT, natomiast w razie gdy zakupy są związane zarówno z czynnościami zwolnionymi z VAT, jak i opodatkowanymi, podatnikowi przysługuje prawo odliczenia VAT wyłącznie w tej części, w jakiej odnoszą się one do czynności opodatkowanych.
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Odliczenie podatku VAT możliwe jest tylko wówczas, gdy podatnik dysponuje fakturą potwierdzającą dokonany zakup zawierającą kwotę podatku VAT.
Na mocy art. 88 ust. 4 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Prawa do odliczenia VAT nie mają zatem:
-
podmioty niebędące podatnikami VAT,
-
podmioty gospodarcze korzystające ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ustawy o VAT,
-
podmioty gospodarcze prowadzące wyłącznie działalność zwolnioną z VAT.
Dodatkowo trzeba mieć na uwadze, że ustawodawcy ograniczyli prawo do odliczenia VAT w odniesieniu do niektórych rodzajów towarów i usług, np. od usług gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób) czy hotelowych. W art. 88 ust. 3a ustawy o VAT wyszczególniono szereg sytuacji, w których podatnicy również nie mają prawa do odliczenia VAT, np. wtedy gdy faktury wystawione są przez podmiot nieistniejący czy zawierają czynności, które nie zostały dokonane.
Jak widzimy, prawo do odliczenia VAT powinno być każdorazowo szczegółowo analizowane w odniesieniu do poszczególnych wydatków ponoszonych w działalności. Aby móc odliczyć VAT naliczony od zakupów niezbędne jest spełnienie szeregu warunków określonych przez ustawodawców.
Prawo do odliczenia vat od usług doradczych
Prawo do odliczenia VAT od usług doradczych uzależnione jest przede wszystkim od ich charakteru. Usługi doradcze to bardzo szerokie zagadnienie, dlatego każdy podatnik powinien samodzielnie dokonać oceny związku poniesionego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą i wykonywanymi w niej czynnościami opodatkowanymi.
Usługi doradcze nie zostały wykluczone przez ustawodawców z odliczenia VAT. W związku z tym w celu weryfikacji, czy występuje prawo do odliczenia VAT, należy wziąć pod uwagę ogólne zasady związane z odliczaniem VAT przy nabyciu towarów i usług opisane w powyższym paragrafie.
Co do zasady, jeżeli nabyte usługi doradcze mają być wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych, to podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupu tych usług. Do ustalenia, czy przedsiębiorca ma prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup usług doradczych, kluczowy jest charakter związku występującego między poniesionym wydatkiem a prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Pierwszy z wymienionych polega na tym, że nabywane towary lub usługi są wykorzystywane np. do dalszej odsprzedaży, czyli bezpośrednio wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez przedsiębiorcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ze związkiem pośrednim mamy do czynienia wtedy, gdy zakup towarów i usług przyczynia się pośrednio do uzyskania obrotu przez przedsiębiorcę, czyli ma wpływ na ogólne funkcjonowanie firmy.
Odliczenie VAT w działalności mieszanej
Przedsiębiorcy prowadzący działalność mieszaną, czyli wykonujący czynności zarówno opodatkowane, jak i zwolnione z VAT mogą ponosić wydatki, których nie można jednoznacznie przyporządkować do danego rodzaju czynności. W takiej sytuacji podatek VAT odlicza się proporcjonalnie.
Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług proporcję odliczenia VAT przy działalności mieszanej ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Przedsiębiorcy wykonujący czynności zarówno opodatkowane, jak i zwolnione z VAT, w celu ustalenia prawa do odliczenia VAT od danego zakupu muszą określić, czy dany wydatek jest związany:
-
z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT,
-
z czynnościami zwolnionymi z VAT,
-
z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi z VAT.
Prawo do odliczenia vat od usług doradczych przy działalności mieszanej – interpretacja indywidualna
Interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 13 maja 2021 roku (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.212.2021.1.PS) dotyczy ustalenia prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi doradztwa podatkowego i usługi prawnicze wystawionych przez doradcę.
Wnioskodawcą jest gmina będąca czynnym podatnikiem VAT. W ramach różnorodnych zadań realizowanych przez nią można wyróżnić następujące czynności opodatkowane VAT, zwolnione z opodatkowania VAT i niepodlegające opodatkowaniu VAT. Od ponoszonych wydatków gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących ich nabycie w następującej wysokości:
-
pełne (100%) prawo do odliczenia VAT;
-
brak prawa do odliczenia VAT;
-
brak prawa do odliczenia VAT;
-
prawo do odliczenia VAT przy zastosowaniu tzw. współczynnika, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT;
-
prawo do odliczenia VAT przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT;
-
brak prawa do odliczenia;
-
prawo do odliczenia VAT przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT wraz z zastosowaniem tzw. współczynnika, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
W związku ze złożonością kwestii prawno-podatkowych odnoszących się m.in. do rozliczeń podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego, gmina zawiera z podmiotem świadczącym usługi doradztwa podatkowego lub kancelarią prawną umowy na świadczenie usług doradztwa podatkowego lub usług prawniczych. Z tytułu świadczonych na rzecz gminy usług, otrzymuje ona od doradcy faktury VAT z wykazanym podatkiem VAT według obowiązującej stawki. Wynagrodzenie doradcy stanowi w szczególności wynagrodzenie za sukces (zwane też wynagrodzeniem za rezultat). Jest ono uzależnione od osiągniętego efektu pracy doradcy i określone jako procentowa część kwoty VAT odzyskanego przez gminę od ponoszonego (w przeszłości, obecnie lub w przyszłości) danego, konkretnego wydatku, dla którego prawo do odliczenia VAT przysługuje gminie w całości (w 100%) albo przy zastosowaniu tzw. współczynnika, albo przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika, albo przy jednoczesnym zastosowaniu tzw. prewspółczynnika i współczynnika. Gmina traktuje wydatki (wynagrodzenie należne doradcy) związane z usługami, dla których wynagrodzenie kalkulowane jest jako wynagrodzenie za sukces, w taki sam sposób jak wydatek, od którego odliczenie VAT stanowi podstawę kalkulacji wynagrodzenia za sukces, tj. – w zależności od tego, z jakim (jakimi) rodzajem (rodzajami) działalności gminy jest związany ten wydatek, od którego następuje odliczenie VAT.
We wniosku zadano pytanie o prawo do odliczenia vat od usług doradczych / usług prawniczych. Gmina stoi na stanowisku, że prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionych przez doradcę faktur dokumentujących usługi w części dotyczącej wynagrodzenia za sukces – w sposób tożsamy jak prawo do odliczenia VAT naliczonego od danego wydatku, którego odliczenie przez gminę, stanowi podstawę kalkulacji wynagrodzenia doradcy, tj. odliczenie pełne albo odliczenie przy zastosowaniu prewspółczynnika, albo odliczenie przy zastosowaniu współczynnika albo odliczenie przy zastosowaniu prewspółczynnika i współczynnika.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe, a tym samym potwierdził prawo do odliczenia VAT od zakupu usług doradczych w części dotyczącej wynagrodzenia za sukces – w sposób tożsamy jak prawo do odliczenia VAT naliczonego od danego wydatku, którego odliczenie przez gminę stanowi podstawę kalkulacji wynagrodzenia doradcy, tj. odliczenie pełne albo odliczenie przy zastosowaniu prewspółczynnika, albo odliczenie przy zastosowaniu współczynnika, albo odliczenie przy zastosowaniu prewspółczynnika i współczynnika.
