Rejsy jachtem a miejsce świadczenia usług w VAT - co warto wiedzieć!

Określenie miejsca świadczenia usługi ma istotne znaczenie dla kwestii opodatkowania czynności podatkiem VAT w danym kraju. Ciekawym przypadkiem wartym rozważenia będą rejsy jachtem a miejsce świadczenia usług w VAT, czyli usługa przewozu pasażerów. W naszym artykule postaramy się wyjaśnić, jakimi przepisami należy kierować się w celu ustalenia miejsca świadczenia.

Miejsce świadczenia i stawka VAT przy usługach przewozu pasażerów

Zgodnie z art. 28f ust. 1 ustawy VAT miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. 

Następnie należy sięgnąć do treści § 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2013 roku w sprawie miejsca świadczenia usług, gdzie czytamy, że w przypadku świadczenia m.in. środkami transportu morskiego usług międzynarodowego transportu osób, miejscem świadczenia tych usług jest terytorium kraju.

Zasada ta ma zastosowanie do podatników podatku od towarów i usług świadczących tego rodzaju usługi. Zatem w przypadku usług transportu międzynarodowego osób (morskiego i lotniczego) zobowiązanym do zapłaty podatku jest podmiot, który te usługi wykonał.

Stosownie do art. 83 ust. 2 ustawy VAT przez usługi transportu międzynarodowego rozumie się m.in. przewóz lub inny sposób przemieszczania osób środkami transportu morskiego:

1. z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju;
2. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium kraju;
3. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt).

W tym miejscu warto także wskazać na odpowiednie regulacje w zakresie stawki podatku VAT.

Po pierwsze w załączniku nr 3 do ustawy VAT – określającym wykaz usług opodatkowanych 8-procentową stawką VAT – w poz. 42 wymieniono: Transport morski i przybrzeżny pasażerski, włączając żeglugę bliskiego zasięgu.

Natomiast stosownie do art. 83 ust. 1 pkt 23 ustawy VAT stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do usług transportu międzynarodowego. 

Dokumentami stanowiącymi dowód świadczenia usług, o których mowa w ust. 1 pkt 23, są w przypadku transportu osób – międzynarodowy bilet lotniczy, promowy, okrętowy lub kolejowy, wystawiony przez przewoźnika na określoną trasę przewozu dla konkretnego pasażera (art. 83 ust. 5 pkt 4 ustawy).

Rejsy jachtem a miejsce świadczenia usług w VAT

Wraz z interpretacją Dyrektora KIS z 18 maja 2019 roku (nr 0111-KDIB3-3.4012.21.2018.3.JS) wskażmy, że 

dla usług polegających na transporcie osób świadczonych miejscem ich świadczenia w przypadku, gdy rejs odbywa się na trasie:

1. rozpoczynającej się w Polsce i kończącej się w Polsce na polskich wodach terytorialnych, oraz rozpoczynającej się w Polsce i kończących się w Polsce, ale przebiegających również poza polskimi wodami terytorialnymi – ale na terytorium UE – miejscem świadczenia tych usług (poza częścią rejsu, który przebiega poza polskimi wodami terytorialnymi) jest terytorium kraju, a usługa ta podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 8% jako usługi transportu morskiego i przybrzeżnego pasażerskiego;
2. rozpoczynającej się w Polsce i kończącej się na terytorium UE oraz rozpoczynającej się w Polsce i kończącej się poza terytorium UE, miejscem świadczenia tych usług (poza częścią rejsu, który przebiega poza polskimi wodami terytorialnymi) jest terytorium kraju, a usługa ta podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 0% – jako międzynarodowa usługa transportu pasażerów – pod warunkiem że wnioskodawca będzie posiadał dokumenty, o których mowa w art. 83 ust. 5 pkt 4 ustawy, w przeciwnym przypadku usługi te podlegają opodatkowaniu stawka VAT w wysokości 8%;
3. rozpoczynającej się na terytorium UE poza Polską i kończącej się na terytorium UE poza Polską, rozpoczynającej się na terenie UE poza Polską i kończącej się poza terytorium UE oraz rozpoczynającej się i kończącej się poza terytorium UE – miejsce świadczenia tych usług jest poza terytorium kraju, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Przykładowo zatem usługa rejsu jachtem z Polski na Maderę będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce. Podatnik świadczący tego rodzaju usługę może w tym zakresie skorzystać z zerowej stawki VAT.

Natomiast rejs jachtem z Gdańska do Kołobrzegu będzie również podlegać opodatkowaniu w Polsce, jednakże z uwagi na fakt, że nie jest to transport międzynarodowy, nie jest możliwe zastosowanie zerowej stawki VAT. W takich okolicznościach usługa będzie podlegać opodatkowaniu stawką 8% VAT.

Nie będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce usługa rejsu jachtem z Aten do Nicei.

Nabycie usług rejsu jachtem a import usług

W zakresie analizowanego zagadnienia warto także odnieść się do kwestii importu usług. Pojawia się pytanie, czy w sytuacji zakupu usługi rejsu jachtem od zagranicznego przedsiębiorcy podatnik z Polski powinien w tym zakresie rozliczyć w RP podatek należny z tytułu importu usług zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT.

Udzielając odpowiedzi na tak postawione pytanie, należy wskazać, że usługa taka nie podlega opodatkowaniu w kraju siedziby usługobiorcy, a zatem niezasadne byłoby w tym przypadku przerzucanie ciężaru rozliczenia podatku na kupującego. 

Polski podatnik staje się jedynie nabywcą usług międzynarodowego transportu osób, które zostały wyświadczone przez zagranicznego przewoźnika. To usługodawca (przewoźnik) zagraniczny jest obowiązany do rozliczenia podatku należnego na terytorium swojego kraju. 

Na podatniku z Polski nie ciąży obowiązek opodatkowania takiej usługi, ustawodawca bowiem w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi – nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o VAT. 

Będzie tak zarówno w sytuacji, kiedy zagraniczny przewoźnik posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności uczestniczące w transakcji, jak i w przypadku przeciwnym. 

Przykład 1.

Podatnik z Polski zakupił usługę rejsu statkiem ze Szwecji do Polski. Została ona zakupiona w polskim oddziale szwedzkiego przewoźnika.

Czy taki zakup rodzi konieczność rozliczenia importu usług po stronie nabywcy z Polski?

W takim przypadku usługa podlega opodatkowaniu w Szwecji, ponieważ to Szwecja, a nie Polska jest miejscem świadczenia usługi. W tym przypadku nie występuje mechanizm odwrotnego obciążenia, zatem podatnik z Polski nie rozlicza importu usług.

W przypadku ustalenia miejsca świadczenia usługi rejsu jachtem należy mieć na względzie zarówno przepisy ustawy, jak i treść aktów wykonawczych. Dodatkowo warto zaznaczyć, że jeżeli usługa będzie świadczona w zakresie usługi transportu międzynarodowego, to możliwe jest zastosowanie zerowej stawki podatku VAT.