Skarga kasacyjna to nadzwyczajny środek zaskarżenia orzeczeń w procesie cywilnym. Jego wyjątkowy charakter wynika między innymi z faktu, że środka tego nie można wnieść w każdym przypadku, gdy jesteśmy niezadowoleni z wyniku procesu, a wyłącznie w ściśle określonych przypadkach. Postępowanie toczące się na skutek skargi ma w założeniu mieć walor ochronny dla interesu publicznoprawnego i służyć ujednoliceniu wykładni i stosowania prawa. Dlatego też skarga kasacyjna nie będzie przyjęta do rozpoznania w każdej sprawie, w której doszło do jakiegoś uchybienia. Sprawdź, co jeszcze powinieneś wiedzieć o skardze kasacyjnej!
Od jakich orzeczeń przysługuje skarga kasacyjna?
Skarga kasacyjna przysługuje od:
-
wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku;
-
postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie;
-
od wyroków częściowych, końcowych, łącznych i uzupełniających wydanych przez sąd drugiej instancji;
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2005 r., II PZP 4/05, skarga kasacyjna przysługuje też na postanowienie sądu pierwszej instancji o przekazaniu sprawy do rozpoznania wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu.
Skarga kasacyjna nie przysługuje natomiast:
-
od wyroku sądu drugiej instancji uchylającego wyrok sądu pierwszej instancji;
-
w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 000 złotych;
-
w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 10 000 złotych;
-
w sprawach o rozwód;
-
w sprawach o separację;
-
w sprawach o alimenty;
-
w sprawach o czynsz najmu lub dzierżawy;
-
w sprawach o naruszenie posiadania;
-
w sprawach dotyczących kar porządkowych;
-
w sprawach dotyczących świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych;
-
w sprawach o deputaty lub ich ekwiwalent;
-
w sprawach rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym;
-
od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.
Niedopuszczalna jest natomiast skarga kasacyjna od orzeczenia niezawierającego merytorycznego rozstrzygnięcia.
Kto, do jakiego sądu i w jakim terminie wnosi skargę kasacyjną?
Uprawnienie do wniesienia skargi kasacyjnej mają:
-
strona,
-
współuczestnicy sporu,
-
interwenienci uboczni,
-
Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka,
-
rzecznik konsumentów,
-
organizacje pozarządowe.
Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza – w zaskarżonym zakresie – wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.
Do rozpoznania skargi kasacyjnej właściwy jest Sąd Najwyższy, więc to do niego należy skierować pismo. Skargę kasacyjną wnosi się jednak do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie.
Skargę kasacyjną można wnieść w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej.
Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem – od chwili doręczenia orzeczenia stronie.
Od skargi kasacyjnej pobiera się całą opłatę, w granicach zaskarżenia, przewidzianą dla pozwu lub wniosku wszczynającego postępowanie w sprawie.
Przesłanki kasacyjne i wstępne badanie skargi
Wnosząc skargę kasacyjną, należy pamiętać o jej nadzwyczajnym charakterze. Sąd Najwyższy przyjmie ją do rozpoznania wyłącznie, jeżeli udowodnimy, że:
- w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
- istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów,
- zachodzi nieważność postępowania,
- skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie nie wymaga pisemnego uzasadnienia.
Podstawy skargi kasacyjnej
Jeżeli skarga kasacyjna przeszła pomyślnie etap przedsądu, SN będzie badał zasadność podstaw kasacyjnych, na których została oparta.
Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących podstawach:
-
naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,
-
naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Co istotne, podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Rozpoznanie skargi kasacyjnej przez Sąd Najwyższy
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie jednego sędziego.
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy.
Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.
W razie uwzględnienia skargi kasacyjnej SN uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu. Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu.
Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy.
